Оқулық «Білім беруді дамытудың федералдық институты»

91 
Трансформаторлық 
аралық 
станцияларда 
үш 
фазалы 
трансформаторларды бастапқы желіге жəне ортақ тұтынушыға 
параллель қосу пайдаланыла алады (5.5 сур.). 
Автотрансформаторлар
. 
Бір 
қатар 
жағдайларда, 
трансформатор арқылы электр энергиясын беру кезінде номинал 
кернеулерінің қатынасы 2 аспайтын электр тізбектерін қосу қажет, 
мысалы, 110 жəне 220 кВ жоғары кернеу тізбектері. Мұндай 
жағдайларда трансформатор орнына автотрансформаторды қолдану 
мақсатқа лайықты, себебі оның ПӘК жоғары, ал өлшемдері номинал 
қуаты сондай трансформаторға қарағанда кіші. 
Автотрансформатор (5.6 сур.) трансформатордан тек бір 
орамның – жоғары кернеу орамының болуымен ерекшеленеді, ал 
төмен кернеу орамы ретінде оның бөлігі қызмет етеді, сондықтан, 
магнитті байланыстан басқа бастапқы жəне қосымша тізбектер 
арасында электрлі байланыс бар. Автотрансформатордың жоғары 
кернеу орамы аппараттың бастапқы немесе қосымша орамы болуы 
мүмкін. 
Автотрансформаторлар 
ауыспалы 
тоқтың 
қуатты 
қозғалтқыштарын іске қосу, жарықтандыру желілеріндегі кернеуді 
реттеу үшін, сонымен қатар, аз шектерде кернеуді реттеу қажет 
болатын басқа жағдайларда қолданылады. 
Автотрансформатор 
қуаты 
тең 
трансформатормен 
салыстырғанда келесі артықшылықтарға ие: активті материалдардың 
аз шығыны (мыс жəне электротехникалық болат), жоғарырақ ПӘК, 
көлемдері мен құнының аздығы. Қуаты үлкен 
5.5
 
-сурет. 
Параллель қосылыс 
5.6-сурет
. Үш фазалы трансформатордың 
принципиалдық схемасы 

92 
автотрансформаторларда ПӘК 99,7 % жетеді. 
Автотрансформаторардың артықшылықтары трансформация 
коэффициентінің өсуімен азаяды. 
Бастапқы кернеуі 220 кВ автотрансформаторлардың номинал 
кернеулері 32, 63, 125 жəне 200 МВ • А болады. 
Автотрансформаторларды таңбалау А əрпінен басталады. 
Мысалы, АТДЦТН — 200000/220 (мəжбүрлі желдетуі мен үрлеуі 
бар, маймен салқындатылатын үш фазалы автотрансформатор, үш 
орамды, номинал қуаты 200 000 кВ • А, кернеуі 220 кВ). 
Үш фазалы үш орамды трансформаторлар жоғары (220 кВ) 
жəне орташа (110 кВ) кернеу орамдарын «жұлдыз» түрінде қосумен 
жəне төмен кернеулі (6,3...38,5 кВ) қосымша орамды «үшбұрыш» 
түрінде қосумен жасалады. 
Автотрансформаторлардың кемшілігі олардағы бастапқы 
тізбектің қосымша тізбекпен электрлі қосылуында, салдарынан 
оларды жоғары кернеу желісінен төмен кернеулі тарату желілеріне 
қуат беру үшін қолдануға болмайды, себебі автотрансформатор 
оқшаулауы 
бұзылуы 
жағдайында 
қызмет 
көрсететін
қызметкерлердің 
өміріне 
қауіп 
төнеді. 
Сол 
себепті 
автотрансформаторлар кернеуді салыстырмалы аз өзгерту қажет 
жағдайда қолданылады: жоғары кернеулерде 
к 
= 1,5…2, төмен 
кернеулерде — 
к 
≤ 3. 

жүктеу/скачать 5,26 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: