1
рак та кез келген жагдайда саяси идеология —
объективтщ
элеуметт1К-таптык мудделердщ теориялык коргтс!. Муны
саяси психологияга да айтуга болар
еда.
Б
1
рак мунда таптардын, баска да
элеуметпк
топтардын жэне улттык кауымдастыктардын объективп муд-
делер! коб1не-кеп стихиялы, жартыкеш, таяз, кейде букаранын саяси
инстинкттер1 мен интуициялары денгей1нде гана байкалады.
Саяси идеологияда аталмыш элеумегпк-саяси кушгердан мудделер»
теориялар мен гылыми тужырымдамалар денгешнде кэр1нед1. Мундайда
бул мудделерд1 мешпнше терен тус!нуге кол жетеда, олардын мэн1, маз
муны мен багыт-багдары ашылады.
Сайып келгенде, жогарыда
келйрщген
материалдар саяси катынас
тар элеуметтануынын саяси психология мен саяси идеологияга, жалпы
букаранын саяси санасында барынша кощл аударуды талап
етейшн
дэ-
лелдейд1. Ойткен! олардын кдз1рп когамда рел1 артып келедд.
Саясат элеуметтануы когамда
бхрнеше
М1ндетгер аткарады. Атап
айтканда, дуниетанымдык, тэрбиел1к, пракгикалык-саяси функциялар.
Саяси элеуметтанудын дуниетанымдык функциясы
ербдр
адамнын,
эсгресе
саяси басшынын санасында жанаша саяси ойлауды калыптастыру.
282
жалпы азаматтык кундылыктардын, жалпы адамзаттыктын топтык, (тап-
тык, улттык, дани, т.б.) мудделерден басымдыгын, элеумегпк-саяси
прогрестщ формасы деп саналып келген куштеу мен зорлауды тер1ске
шыгару, ербхр халыктын елеуметпк жене саяси тандау бостандыгын
мойындау принциптерш терен зерделеуге багыттайды. Тандау бостанды
гын коргау дегешм
13
— дамудын кеп нускалылыгын, саяси шешхмдерщ
мойындау, езге кезкарастарга тезхмдшкиен карау, зан шенбершде езгенщ
муддесш курметтеу.
Саясат елеуметтануы саяси процестердх суреттеп, тусхндхрш, онын
дамуынын багыттарына болжам жасаумен катар, ол кэсшкер, жартылай
кэсхпкер, эсхресе маман емес саясаткерлерге кажетп бшм бередх. Бул
олашы саясатты ез интуицияларына гана суйенш жургхзуден сактайды.
гСаясат елеуметтануы тэрбиелхк те функция аткарады. Адамдарды
жауапты аза[Штгак М1ндеттерхн аткаруга дайындайды. Бул есхресе жас-
тардьГтэрбиёлеуде манызды? Ол'Т;аясй идеялар мен нормаларды, едет-
гурыптарды, саяси акпараттар мен бхлхмдх кещнен таратуга улкен ыкпал
жасайды. Сондыктан да еркениегп елдердеп оку орындарында оны
окыТуга баса назар аударылады, окыту сагаттары кебейтшген. Оку кур-
сымен катар арнайы курстар еткхзхлёду
Практикалык-саяси функциясы да ете манызды. Когамдык бшмдер
жуйесхнде саясат елеуметтануы кеп жакты накты практикага аса жакын,
когамдык емхрдщ барлык салаларындагы адамдардын езгертушх немесе
консервативтхк кызметхне де тым жакын. Саясат елеуметтануы жалпы
елеуметтану гылымынын мелхмеггерхн когамдык емхрдх жаксарту макса-
тында хс-тежхрибеде колданады жене колдануга тихс. Саясаттын ер турлх
салаларымен езара ерекетхн зерттей отырып, саясат елеуметтануы когам
нын негурлым ТИ1МД1 елеуметт1К-саяси курылысы мен елеуметтхк-саяси
прогресх моделхн хздестхру жене аныктау мхндеттерхн хс жузхнде шешедх.
Саясат елеуметтануынын гылыми корытындылары мен усыныстары
тхкелей практикага шыга алады. Онын корытындыларын катан басихы-
лыкка алса, когамдагы курделх процестер мен багыттарды дурыс пайым-
дауга болады, сонын непзхнде саяси меселелердщ практикалык он ше-
щхмдёрх жасалады.
Саясат елеуметтануы сиякты арнайы елеуметтану теорияларында
медениет елеуметтануынын да манызы зор.
283
|