Научная библиотек
жүктеу/скачать 14,83 Mb. Pdf көрінісі
|
bsattarov t dkenov m leumettanu
| 03
С 13 мемлекетпен бхрщтхредо, букарага мемлекетпк ыклал ету эдютерш колданатын болады жэне осы жагдайлар онын партия репндеп сен1мш жояды. Кеппартиялык жуйе когамда б1рнеше партиянын болуын калайды. Когамда партиялардын саны канша болса да, зан шыгаратын бшпкке сайлауга катысу ушш оларга б1рдей кукык болуы шарт, сонымен катар партиялардын жене мемлекетпн функциялары б1р-б1ршен белек болуы керек. Кеппартиялык когам ушш ТШМД1, ейткеш партиялар бшпкке келудщ еркениегп механизмдерш менгерген, ал олардын бэсекелеспп аркылы когам дамуынын балама нускаларын усыну камтамасыз етшедк Сонымен катар, кеппартиялык жуйе саяси мэдениетп, когамнын моралш манызды сынау болып саналады. Сондыктан бщнеше партиянын ем!р суру! кукыктык мемлекет жагдайында гана 1ске асатын болады. Кдзхрп Батые когамынын кеппартиялык жуйес 1 нде аткарушы бил!К туралы меселен1 шешу уипн партиялардын езара врекет етушщ б^рнеше накты механизмдер! жасалган. Бул механизмдер бхрнеше, атап айтканда, коалициялык, доминациялык жэне бипартиялык (ек1партиялык) уклад- тарды камтыган. Коалициялык уклад сайлауда женген партиялардын б1рде- б1реу1 парламентте — зан шыгарушы бил1к органдарында кепш1л1к орын ала алмаган жагдайда колданылады. Осынын салдарынан женген партия лар б1р1гуге мэжбур болады жэне коалициялык ук1мет курады. Алайда, мундай укхмет тураксыз болады, ейткен1 онын курамына енген саяси куштердщ вк1лдер1н1н карама-кайшылыкка толы мудделерш коргайды. Бул ук1мет келес! дагдарыска дешн гана ем1р суред1. Содан кейш жана сайлау етед], мунда да сайлау курес1не катысу шы кеппартиялардьщ бхрде- бЁреу1 дауыстардьщ белшш кетушен салмакпен басым тусе алмайды. Дэл осындай уклад Италия, Бельгия, Голландия, Дания сек!ЛД1 елдерде эрекет етедь Доминация уклады (немесе кеппартиялык жуйе монопольд1 билеуш! партиясымен) парламентте басым кепшшк бщ партияга жататын кезде гана колданылады, сондыктан да ол б1рпартиялык укхмет курады. Мундай жагдайда билеухш партия езшщ таптык жэне жалпыултгык мудделерд1 коргау кдб1лет1н керсетумен, кушт1 идеологиялык ыкпал жасаумен кдтар, партиялык жуйеде устем орынга ие болады. Эдетте когамда кушл жэне топтаскан оппозиция бол маган жагдайда басым партия узак уакьгг бойы жүктеу/скачать 14,83 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|