тын аса манызды курал. Сондыктан ол «басалканыз бар болса, жанган
отка куймейсщ*1 деп туйедк Абайдын тусштнде онын шыгарган занда
ры когамдык ем1рД1н барлык саласында устем болуы тию жене зан ал-
дында
бэр
1
б1рдей жауапты болады, сонын
непзшде
демократия дамып,
билж ету жуйес!
жеталдаршедг.
Абай осы идеяларын
«Отыз жетшпп
се-
зшде»: «Мен
егер закон куаты колымда бар ккл болсам, адам
мшезш
тузеп
болмайды деген
кюшщ
тшн кесер
едгм»,
— деп тужырымдайды.
Абай кабылданар заннын гылым мен халыктын птарше суйену1 тию
дей
отырып, онын когамды езгертудеп жене
мемлекетгщ
функциясын
дамытудагы
релш
багамдайды.
Саяси
бшпктщ
тармактарга
белшш, бхршщ
м1ндетш
б1р1
кайталамай
орындалуына кен«л аударады. Соттын баска
бйпж
тармактарынан дер-
бесттн колдады. Эс
1
ресе соттын кабылданган
занньщ
дурыс орындалуын
кадагалау функциясын мейлшше колдады. Мемлекет тарапынан адам
кукыгынын ТИ1МД1 коргалуына Абай ерекше назар аударып, «Кул1мбайга*
деген
елещнде
кукык нормаларын бурмалаушылыкка, зансыздыкка карсы
шыкты.
Бурынгыдай даурен жок,
Улык жилы тарайды.
0Т1р1к берген кдгаздын
Алды-артына карайды.
0з кагазы ез квз>н
Жогалтуга жарайды.
Тауып алып жалганын,
Кылмысынды сана иды.
031
залым закуншж
Танып алды талайды.
Кермей турып кусамын,
Теи>р квзд! сарайды.
Сот ез^не жуктелген м1ндеттерд1 жаксы орындау
ушш судьяларды
сот
кызмепне ем
1
рл
1
к
етш сайлауды жен санады.
«... Эрб1р ... елден толымды-б1лшд|... кю бил!кке жыл кесшмей сай-
ланса, олар туссе, жаманшылыгы ешкере бшнгеншктен туссе, эйтпесе
туспесе» деп жазды улы ойшыл («Уцпнш! сез»), Укшнщед1л болуын жак-
'Абай.
2
томдык шыгармалар жинагы.
2
-т.
Алматы: Жазушы, 1986. 155-6.
92
гады. Сот ук!М1 занга суйенген, фактшермен делелденген болуы ти
1
с деп
ТУС1НД1.
«Кез келген уюмнщ яки жазыктылыкты, яки жазыксыздыкты анык-
таудын непзшде езшщ букш жиынтыгымен фактшер жатуга тшс» деп
тужырым жасап, сот кызметшщ басты функциясын ерекшелейд!.
Абай зан шыгарушы орган, сотпен катар бшпктщ манызды бхр тар-
магы саналатын аткарушы бшпкке де зер салып, онын ез мшдетш тшмд1
аткдруы ухшн: »жарлык колында бар болуы керек» («Кырык бхрхшш сез»), —
деп туй!ндейд1.
Абайдын ойынша, мемлекет аткарушы бшнкп кушейту! кажет. Ол
ушш езше жуктелген функцияларды утымды аткара алатын, халкынын
сешмше ие болган, арнайы баскару бшмх, теж!рибеа мол тулгалар ат
карушы б ил псп журпзу! керек. Ол: «Сатып алган, жалынып, бас урып
алган ... бшпктщ ешб
1
р каеиеп жок» («Жиырма екшхш сез») деп, бшпкке,
баскару хеше рулыктуыстык-таныстык непзде тагайындауга уз1лд|-кесшд1
карсы болганын байкатып, онын жагымсыз, когамды токырататын кубы
лыс екенш мегзед1.
Абай саяси жене кукыктык елеуметтану кезкарасында бюрократтык
керш1стерге талдау жасап, бюрократияны калыптастыратын мотивтердщ
Достарыңызбен бөлісу: |
