Сакенова Р. Е., Батырбай Ә. Т., Жапарова М. С., Ботабаева Г. Б., Сакпанов Е. М
жүктеу/скачать 2,44 Mb. Pdf көрінісі
|
2914351229724 Сакенова, Батырбай К ПЕЧАТИ
| 3.3 Электр ӛрісіндегі ӛткізгіштер
Ӛткізгіштердің электрлік қасиеттері олардағы еркін зарядталған бӛлшектердің болуымен сипатталады. Мысалы, металлдарда еркін электрондар болады. Электр ӛрісіне ӛткізгішті енгізгенде ондағы еркін зарядтар ығысып, қайта таралып орналасады. Зарядтардың бұл қайта таралып орналасуы ӛткізгіш ішіндегі электр ӛрісі нольге тең болғанша жүреді. Электр ӛрісіндегі зарядтардың қайта таралып орналасуын электростатикалық индукция құбылысы деп атайды, ал ӛткізгіш бетінде пайда болатын теңеспеген зарядтарды индукцияланған зарядтар деп атайды. Сыртқы электр ӛрісіндегі ӛткізгіштерде келесі шарттар орындалады: 1. Электр ӛрісіндегі ӛткізгіштің ішіндегі электр ӛрісінің кернеулігі нольге тең, ; 2. Ӛткізгіш бетіндегі кез келген нүктедегі электр ӛрісінің кернеулігі ӛткізгіш бетіне нормаль бағытталады, ; 3. Ӛткізгіш беті эквипотенциал бет болып табылады; 4. Ӛткізгіштің ішіндегі кез-келген кӛлем үшін Остроградский-Гаусс теоремасы келесі түрде жазылады: ; 5. Ӛткізгіш бетіндегі кез-келген тұйық бет үшін Остроградский-Гаусс теоремасы мына түрде жазылады: 110 Ығысу векторы ӛткізгіш бетіндегі еркін зарядтардың беттік тығыздығына тең болады: екенін ескерсек, ӛткізгіш бетіндегі ӛріс кернеулігі ӛрнегімен анықталады. Мұндағы ӛткізгішті қоршаған ортаның диэлектриктік ӛтімділігі. Оқшауланған ӛткізгіштер Оқшауланған ӛткізгіштер деп басқа зарядталған денелердің электр ӛрісінің әсері елеусіз болатындай қашықтықта орналасқан ӛткізгіштерді айтады. Ӛткізгіштің бетіндегі кез келген нүктедегі еркін зарядтардың беттік тығыздығы ӛткізгіштің пішініне және оның зарядына тәуелді болады. мұндағы: -ӛткізгіштің пішініне және ӛлшемдеріне тәуелді координаталардың функциясы. . Оқшауланған ӛткізгіштегі зарядтың оның тудыратын электр ӛрісінің потенциалына қатынасы осы ӛткізгіштің электр сыйымдылығы деп аталады. , Ӛлшем бірлігі Ӛткізгіштің электр сыйымдылығы - ӛткізгіштің пішініне және ӛткізгіш орналасқан ортаның электрлік қасиетіне тәуелді. Радиусы -ге тең оқшауланған шардың электр сыйымдылығын анықтайық. Электр ӛрісінің кернеулігі мен потенциалы арасындағы байланыс келесі түрде жазылады: немесе 111 Егер шардың заряды -ге тең болса, онда шардан тыс қашықтықтағы ӛріс кернеулігі тең болады. Сәйкесінше шардың потенциалы екенін ескерсек оқшауланған шардың электр сыйымдылығы келесі формуламен анықталады: . жүктеу/скачать 2,44 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|