Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия
ұлттық университеті
Пәннің оқу-әдістемелік кешені
Басылым: алтыншы
Дәріс №7 Құрлықтағы жер үсті сулары
Дәріс мақсаты
: магистранттарға құрлықтағы жер үсті сулары ресурстары мен оларды
қорғау шаралары туралы білім беру
Дәріс жоспары:
1.
Су ресурстарына жалпы сипаттама
2.
Су пайдалану және онымен байланысты экологиялық проблемалар
3.
Жер үсті және жерасты сулар
1. Су ресурстарына жалпы сипаттама
Су ресурстары
- гидросфераның пайдалануға жарамды барлық сулары: өзендер,
көлдер, каналдар, су қоймалары, теңіздер мен мұхиттар сулары, жер асты сулары,
топырақтың ылғалдылығы, таулы және полярлық мұздықтардың мұзы, атмосфералық су
буы. Су ресурстары ұғымына су объектілері де кіреді: өзендер, көлдер, теңіздер, өйткені
олар кейбір мақсаттар үшін (су, гидроэнергетика, балық шаруашылығы, демалыс және
туризм) олардан суды шығармай пайдаланады. Кең мағынада су ресурстары дегеніміз - бұл
жердің гидросферасын құрайтын барлық табиғи сулар.
Айналым процесі мұхиттардың, теңіздердің, өзендердің, көлдердің және басқа су
айдындарының суын біртұтас бүтінге - гидросфераға біріктіреді. Булану циклы =>
конденсация => (кристалдану => балқу) => булану гидросферадағы судың әр түрлі күйлерін
байланыстырады.
Ауа мен су ағындарының энергиясы бүкіл гидросфераның суларын әртүрлі
жылдамдықпен болса да айналымға түсіруге ықпал етеді. Су негізінен Жер бетінің шамамен
70% -ын алатын мұхит бетінен булану арқылы атмосфераға енеді. Булану көлдер, өзендер,
топырақ және басқа ылғалды беттерден жүреді. Судың едәуір мөлшері өсімдіктер
Достарыңызбен бөлісу: