Сондай-ақ Қазақстан ономастикасыны ң тарихи-әлеумөттік мәселелері қарастырылады. Кітап қалың оқырман қауымға арналған

Мекемтас Мырзахметулы «Қазақ қалай орыстандырылды?»
ғылым-білімге тарту үшін емес, керісінше өздерінің 
күнделікті саяси-әлеуметтік мұқтажына қызмет етер 
төменгі дәрежелі қызметкерлер даярлау мақсатымен 
ашып отырған. Бірақ осы іспеттес шет аймақтарда 
ашылған мектеп атаулының бәрі де миссионерлік 
мақсатты мықтап ұстағанын Ағарту министрлігі- 
нің өте құпия деген белгі соғылған арнаулы 
нұсқаулығында да аталып өткен. Онда: «...народ- 
ное образование на окраинах русской державы 
есть своего рода миссионерство... миссионерство 
есть своего рода духовная война, воюющие сто- 
роны никогда не разглашают своих планов», -
деп жазылып, өздері ерте бастан-ақ алдын ала 
ойластырған әрі өте сақтықпен жүргізіп келген ағарту 
жұмысындағы миссионерлік саясатын шама кел- 
генше бұратана халықтардың алдыңғы қатарлы 
өкілдеріне сездірмеуге тырысқан. Мектеп арқылы 
жіңішкелеп еткізілетін миссионерлік әрекеттеріне 
алдамшы жамылғымен бүркемелеп, елеусіз түрде 
біртіндеп сіңіруге ұмтылған мақсаттының мән- 
мағынасын осы құпия нұсқау әйгілеп тұр.
Патшаның отаршыл әкімдері қазақ даласын- 
да ашылған оқытушылар семинариясы мен орыс- 
түземдік мектеп дейтін аралас мектептер атаулының 
бәрін 
де 
ш ам аларына 
қарай 
м иссионерлік 
ағартушылық мақсатта ұстап отырған. Ал Ресей 
патшалығына қазақтардан кейін қосылған бүкіл 
Орта Азия халықтары арасында ашылған ара- 
лас мектептердің бәрі де осы нұсқаулық талабы 
тұрғысынан қызмет атқарғанын: «...в Туркестанском 
крае был намерен держаться обрусительной поли- 
тики при посредстве русской школы» («Народное

32

жүктеу/скачать 5,42 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: