Хасанов М. Ғылым теориясы indd



Pdf көрінісі
бет21/107
Дата28.02.2023
өлшемі1,92 Mb.
#170536
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   107
Байланысты:
dokumen.pub 9786010412965

Ар­хи­мед
(б.д.д. 287 – 212 ж.) ме ха ни ка мен жә не ма те ма ти-
ка ның қа зір ин тег рал ды есеп теу деп ата ла тын са ла сы мен айна-
лыс ты. Ол жа зық фи гу ра лар дың аума ғы жә не де не лер дің кө ле-
мі ту ра лы теоре ма лар ды дә лел де ді, ПИ (шең бер ұзын ды ғы ның 
диаметр ге қа ты на сы) са ны ның мә нін 0,01% дәл дік пен анық та ды, 
сфе ра ның жә не бас қа күр де лі де не лер дің бе ті нің аума ғы мен кө-
ле мін есеп теп шы ғар ды. Ар хи мед гид рос та ти ка ның не гіз гі за-
ңын аш ты, бұл заң оқу лық тар да қа зір ге дейін дәл оның аш қан 
фор ма сы бой ын ша бе рі ле ді: де не сұй ық тық қа са лын ған да қан ша 
мөл шер де сұй ық тық ты ығыс тыр са, сон ша мөл шер де сал ма ғы нан 
айыры ла ды.
Ежел гі уа қыт та да ма те ма ти ка дәл қа зір гі дей аст ро но миямен 
ты ғыз бай ла ныс та бол ды. Эл лин дік ке зең де аст ро но мия на тур фи-
ло со фия лық, ға рыш тық си па ты нан айыры лып, қа таң мөл шер лік 
пән ге ай нал ды.
Гип­парх­Ро­до­сс­кий
(ша ма мен 180 – 123 ж.) ас пан де не ле рі-
нің күр де лі әр кел кі қоз ға лы сын си пат тау үшін ең ал ғаш бір не ше 


37
2.5. Ор та лық Азия, Таяу жә не Ор та Шы ғыс та ғы ор та ға сыр лық ғы лым
бір дей ай нал ма қоз ға лыс тар ды жа сау әді сін қол дан ды. Бұл әдіс ті 
ма те ма тик 
Ап­по­ло­ний­Пер­гамс­кий
ұсын ған бо ла тын. Өз мо де-
лі нің кө ме гі мен Гип парх Ро до сс кий ең ал ғаш бо лып күн мен ай-
дың тұ ты ла тын кез де рін есеп тейт ін кес те ні құ рас тыр ды. 
Аст ро но миялық құ бы лыс тар дың ма те ма ти ка лық си пат та ма сы 
алек санд рия лық аст ро ном жә не геог раф 
Клав­дий­Пто­ле­мей­дің
зерт теуін де өзі нің жо ғар ғы ше гі не жет ті. Пто ле мей дің геоцентр-
лік теориясы ның не гі зі не «әлем нің ор та сын да қоз ғал майт ын Жер 
тұ ра ды, оның айна ла сын да пла не та лар мен Күн айна лып жү ре ді» 
де ген Арис то тель дің бол жа мы алын ған. 
Әде­биет­тер
1. Ас мус В.Ф. Ан тич ная фи ло со фия. – M., 1976.
2. Ле век Пьер. Эл ли нис ти чес кий мир. – М., 1989.
3. Ку ма нец кий Ка зи меж. Ис то рия куль ту ры древ ней Гре ции и Ри ма. – М., 
1990.
4. Крав чук А. Пе рикл и Ас па зия. – М., 1991.
5. Ло сев А.Ф. Фи ло со фия, ми фо ло гия, куль ту ра. – М., 1991.
6. Ча ны шев А.Н. Курс лек ций по древ ней фи ло со фии. – М., 1991.
7. Ан то ло гия даосс кой фи ло со фии. – М., 1994.
8. Вос ток. Фи ло со фс кие тра ди ции Ин дии, Ки тая и ми ра ис ла ма // Ис то рия 
фи ло со фии: За пад-Рос сия-Вос ток. Кни га пер вая: фи ло со фия древ нос ти 
и сред не ве ковья: учеб ное по со бие для сту ден тов выс ших учеб ных за ве-
де ний / под ред. Н.В. Мот ро ши ло вой. – М.: Гре ко-ла ти нс кий ка би нет, 
1995.
9. Цел лер Э. Очер ки ис то рии гре чес кой фи ло со фии. – СПб., 1996.
10. Гом перц Т. Гре чес кие мыс ли те ли. – СПб., 1999.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   107




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет