Қ. Жарықбаев о. СаңҒылбаев

473
нәрсе, түйсіктер, сезім мүшелерінің, 
рецепторлардың арнайы қызметіне 
немесе спецификалық энергиясына 
(И.Мюллер тұжырымдағандай) бай-
ланысты
 
емес, ал негізінен
 
сыртқы 
тітіркендіргіштердің қасиеттеріне 
тәуелді болады.
РОДЖЕРС КАРЛ (1902-1987)
. Гу-
манистік психологияның, жеке тұл-
ға психологиясының көрнекті өкіл-
дерінің бірі – Карл Роджерс Илли-
нойс штатында дүниеге келген. Көп-
теген ғылыми қоғамдардың белсенді 
мүшесі болған. К.Роджрес өзінің 
психология ғылымына қосқан үлесі 
үшін Америка психологиялық ассо-
циациясы тарапынан 1956, 1972 жж. 
екі мәрте марапатталған. Теория жә-
не оның кәсіби психологияға әсері 
тұрғысынан К.Роджрестің еңбегі өте 
жоғары бағаланады.
К.Роджерстің еңбектері: «Психо-те-
рапия және тұлғаның өзгеруі» (1954); 
«Тұлғаның қалыптасуы: психотерапевт 
көзқарасы» (1969); «Карл Роджерс 
кездесу топтары жайында» (1970); 
«Болмыс тәсілі» (1980) т.б.
РУБИНШТЕЙН МОЙСЕЙ МАТ-
 
ВЕЕВИЧ 
(1878-1953) – орыс ғалы-
мы, психология ғылымдарының док-
торы, профессор. Ол 1918 жылы Ир-
кутскідегі Шығыс-Сібір универси-
тетінің тұңғыш ректоры. 1941-1943
жылдары Красноярскідегі пединсти-
туттың психология және педагогика 
кафедрасының меңгерушісі болған. 
Халқымыздың ұлы ақыны М. Жұма-
баев өзінің 1922 жылы жазылған 
«Педагогика» атты еңбегінде осы 
орыс ғалымының «Педагогикалық 
психология» очеркіне (көлемі 500-
беттей), ерекше мән беріп, мұның не-
гізгі қағидаларын қазақ жанымен 
қалайша орайластырғандығын атап 
өтеді. Бұл жөнінде ол былай дейді: 
«Тәрбие ғылымдарының фактілерін
талдап алуға ұмтылдым, шамам кел-
генше оларды қазақ жанына қабыс-
тыруға тырыстым, көп пайдаланға-
ным Рубинштейн еңбектері еді, бірақ 
кітапты жайып қойып көшіре берге-
нім жоқ. Мағжанның «Педагогикасы» 
бар болғаны 100 беттей ғана, оның 
90 пайызы психология мәселелері. 
Осынау туындының құнарлы тілі,
көшпенді халық тұрмысының жанды 
бейнелері автор тұжырымдарының 
өзіндік саналылығы, қазақ өмірінен 
алынған нақты деректері, олардың 
ой-сезім, түйсік-таным арқылы өріл-
ген таза ұлттық рухы – мұның төл 
тұлпары екенін жақсы аңғартады.
М.М. Рубинштейннің негізгі еңбек-
тері: «Очерки педагогической пси-
хологии» (М., 1920), «Психология и 
педагогика и гигиена ранней юнос-
ти» (М., 1926), «Воспитание чита-
тельских интересов» (М., 1950) т.б.

жүктеу/скачать 11,21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: