Алғы сөз психология ғылымы қазақ елінің өткен дәуірлерінде жеке ғылы- мы пән
ең, жоғары басқышы — иителлекттік
жүктеу/скачать 0,87 Mb. Pdf көрінісі
|
Ә,Алдамұратов Жалпы психология
|
ең, жоғары басқышы — иителлекттік мінез пайда болады. Жануарлардың интеллектті мінезі — олардың заттар арасындағы байланыстар мен қатынастарды бейнелеу үстінде бұрын кездес-тірмеген жаңа міндеттерді шеше бастауы. Интеллекттік мінез — жануарлардың сыртқы ортаға бейімделуі ғана емес, олардың сол орта әсеріі қабылдап, әр қилы әрекет-қылық көрсетуі. Ал адам ба-ласы өзінің саналы әрекеті арқылы өмір сүрген ортсына бейімделіп қана қоймай, оны жоспарлы түрде өзгертеді § 3. Сана — психика дамуының жоғары сатысы Сана — адамның материя дамуының белгілі бір сатысында пайда болған қасиеті. Ол — ең көлемді қалыпқа келген және жоғары деңгейде кемелденіп жетілген мидың кызметі, материялық дүниенің жетілген бейнесі Ф.Энгельстің анықтауынша, адамның жануарлар дүниесінен бөлініп шығуына әсер еткен шешуші факторлар — дыбысты тіл мен еңбек. Дүниетану теориясының даму жолдарын В. И. Ленин ““Философиялық дәптерлерінде” баланың есеюі, жануарлардың жетілуі, тілдін даму тарихы (“мұны айрықша ескеру керек” дейді де), бұл салалар бойынша пскхология мен сезім мүшелерінің физиологиясын қоса зерттеу қажет деген міндеттерді қосу белгісімен арнайы атап көрсетеді. Сондай-ақ, ол еңбегінде бұл сапалардың бүкіл білім саласын қамтып, оның таным теориясы мен диалектикалық қалыптасуына негіз болатындығын да жазған, Жоғарыда айтылған мазмұндар мен келтірілген дәйектер психика-ның дамуы мен адаи санасынын қоғамдық- тарихи сипатта болатынын түсініп, оның мәнің жете игеруді қажет етеді. Бейнелеу теориясы негізінде адам дүниетанымының пайымдау мен сезіп білу-ден абстрактылы ойлауға, одан тәжірибеге көшіп отыруы — ақи-қатты, объективтік шындыкты таньга білудің үнемі дамып, күрделеніп отыратын диалектикалық жолы. Бір сөзбен қорыта айтқанда, бейнелеу теориясы ғылыми психнологияның гносео-логиялық негізі болып саналады. 51 |