Оқулық Алматы «Атамұра» 2018 (ХVІІІ-ХІХ ғасырлар) ҚазаҚстан тарихы
жүктеу/скачать 32,77 Mb. Pdf көрінісі
|
Снимок экрана 2023—01—17 в 17.53.40
- Бұл бет үшін навигация:
- 1. Қазақ-орыс қарым-қатынасы.
- Строгановтармен
- 2. XVIII ғасырдың басындағы ресей империясының Қазақстанды өз ықпалына алу себептері.
| 1. Қазақ-орыс қарым-қатынасы.
Қазақ-орыс қаты- насының тарихы терең. Ол XVI ғасырдан бастау ала ды. Негізінен олар дипломатиялық және сауда қатынас- тарымен шектелді. XVI ғасырда Орта жүз қазақта рының көпес Строгановтармен сауда байланыстары болғаны белгілі. Орыс патшасы І Петр (1672–1725) Қазақстанды Азияға шығатын «кілт пен қақпа» деп таныды. Қазақ хандығының Ресеймен байланысының белсене түсуі XVIII ғасырдың алғашқы отыз жылдығымен тұстас келеді. Оған екі жақ та мүдделі болды. Қазақ билеушілері көбіне солтүстік көршілерімен сауда- саттық байланысын нығайтуға тырысты. Олардың тарапынан Жоңғар мемлекетіне әскери-саяси қарсы тұру үшін Ресеймен әскери одақ құруға бірнеше рет талпыныс жасалды. Мысалы, 1716 жылы Қайып хан Ресейге жоңғарға қарсы күш біріктіруге өтініш жасаған. Осындай ұсыныстар Кіші жүз ханы Әбілқайыр тарапынан да болды. Алайда Ресей Шве- циямен ұзаққа созылған ауыр соғысты бастан кешіп жатқандықтан, дала билеушілерінің ұсыныстарын қарауға мұршасы болмады. 2. XVIII ғасырдың басындағы ресей империясының Қазақстанды өз ықпалына алу себептері. XVIII ғасырдың 30-жылдарында Ресей үшін дипломатиялық байланыстарды нығайтуға қолайлы жағдайлар екiншi Бөлім XViii ғасырдағы ҚазаҚ хандығы §7–8. XVIII ғАСырдың БАСыНдАғы ҚАЗАҚ-ОрыС ҚАрыМ-ҚАТыНАСы Бүгінгі сабағымызда ХVІІІ ғасырдың басындағы қазақ-орыс қарым-қаты- насының тарихын қарастырамыз. тірек сөздер: • Бекініс • Елшілік • Строгановтар Неліктен Ресей Қазақстанды Азияға шығудың «кілті мен қақпасы» деп санады? Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ * Кни а е ста ена иск чите н б аз ате н х е х с асн иказа инист а б аз ани и науки ес уб ики Казахстан т 17 а 2019 а 217 27 қалыптасты. Патшалық Қазақстанды өзінің геосаяси ықпал ететін аймағына қосып алуды көздеді. Біріншіден, Қазақстан Орта Азия, Үндістан, Ауғанстан және басқа да Азиялық мемлекеттерге әскери іс- әрекеттерін одан әрі ілгері жылжытуға қолайлы аумақ еді. Ресейді өзінің Қазақстан мен Орта Азия бағытындағы сыртқы саяси қызметін күшейте түсуге мәжбүр еткен және бір нәрсе – ағылшын-орыс бәсекелестігі болды. Екіншіден, Ресей империясы экономикасының күш алып келе жатқан фабрика-зауыт өнімдерін өткізу үшін Қазақ хандығы үлкен нарық санала- тын. Үшіншіден , қазақ даласы болашақта Ресейге түрлі шикізат, пайдалы қазбалар және малшаруашылығы өнімдерін жеткізіп тұратын аймақ бо- лар еді. Төртіншіден, өзге де империялар сияқты, Ресей де көшпелілерді өзіне бағыныштылар, алым-салық төлеудің қайнар көзі деп білді. Ресей империясы билеуші Шыңғыс ұрпақтары арасындағы ішкі ыдырауды да көрмей қалмады. Осылардың бәрі Ресей империясының шегаралас Қазақ хандығы жерімен дипломатиялық, әскери-барлау қимылдарын жандандыруға түрткі болды. жүктеу/скачать 32,77 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|