Оразбаев Қ. И. О-65 Жалпы топырақтану
Топырақ коллоидтарының маңызы
жүктеу/скачать 2,94 Mb. Pdf көрінісі
|
ЖАЛПЫ ТОПЫРАҚТАНУ
|
Топырақ коллоидтарының маңызы Топырақ коллоидтары өте үлкен меншікті беттер мен энергияға ие болуына байланысты, топырақтарда жүретін барлық үдерістерге белсенді қатысады. Топырақ коллоидтары- ның әр алуан құрамы, топырақтағы ылғалдың әсерінен олардың коллоидты ерітінділері – зольдардың жылжуға қабілеттілігі және гель түрінде бекуі, коллоидтарының құрамы мен қасиет- тері арқылы ерекшеленетін топырақ қабаттарының – горизонт- тарының пайда болуына, органикалық және органикалық – минералдық заттардың аналық жынысқа тереңдеп енуіне алып келеді. Топырақ коллоидтарын қанықтыратын катиондарға және олардың желімдегіш қабілетіне байланысты мөлшерлері, суға беріктігі жағынан әртүрлі, топырақтың сулық-физикалық қа- сиеттерін сипаттайтын топырақ түйіртпектері құралады. Кол- лоидтар диссоцияцияға қабілеттілігі және осыған байланысты химиялық белсенділігі арқылы топырақтағы барлық физика- химиялық үдерістерге қатысады да, қоректік элементтердің топырақ ерітіндісінде әрқашан болуын және топырақтың ең маңызды қасиеттерінің бірі – сіңіру қабілетінің тұрақты болуын қамтамасыз етеді. II.II Топырақтың сіңіру қабілеттілігі Топырақтың сіңіру қабілеттілігі туралы ілімнің іргетасын К.К.Гедройц (1955) қалаған. Топырақ үш бөліктен (фазадан) тұрады – қатты, сұйық және газ тәріздес (бу), сондықтан топы- рақ – үш фазалық кеуекті дене. Ерітінділер мен суспензиялар то- пырақтарда жылжи отырып топырақ бөлшектерімен үйкеліске түседі. Молекулалар мен иондардың бір бөлігі тұтылады және алмасады. Топырақтың қатты күйде суспензиялар мен ерітінді- лерден әртүрлі заттарды сіңіру қабілеттілігі бар. Топырақтың сіңіру қабілеттілігін бес түрге жіктейді: меха- никалық, физикалық, физика-химиялық, химиялық және биоло- гиялық. Сіңіру қабілеттілігінің барлық түрлері топырақтың кол- лоидты бөлшектеріне тәуелді, олардың ішінде екеуі – физи- калық және физика-химиялық сіңіру топырақтың коллоидтары және олардың қасиеттеріне байланысты. жүктеу/скачать 2,94 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|