Кӛкӛніс егістіктерін жылыжайларда ( теплица) ӛсіру

суперфасфат және 5-10 г калий тҧзын ерітіп, сол ертіндімен теплицадағы 
ӛсімдіктерді суару керек. Егу ҥшін дайындалған кӛшеттердің 3-4 жапырағы
бар болуы керек. Осындай кӛшеттерді жылыжайларда ара қашықтықтары 
40-50см дей етіп топырақа отырғызу керек.
Жазды кҥні желдеткіш, ал қыста жылыжай әйнектерін суық
кірмейтіндей етіп бітеп тастау керек, теплицадағы ӛсімдіктерді суару ҥшін
шлангілер пайдаланылады. 
Ӛсімдіктер тік ӛсу ҥшін – оларды байлау ҥшін ҧзын қазықтар
қағылады. 
Ӛсімдіктердегі айқас тозаңдану процесін тездету ҥшін теплицада ара 
семьясын ӛсіру керек. 
Кӛкӛніс - бақша егістіктері басқа дақылдар сияқты ҥлкен массивтерге 
егілмей кӛбіне ауыл-қала жандарындағы шағын, топырағы қҧнарлы жерлерге 
егіледі. Жауын-шашын кем жерлерде кӛкӛніс бақша дақылдары ӛзен 
жиектеріндегі алқаптарға егіледі, ӛйткені олардың ӛнуі ҥшін ылғал ӛте қажет. 
Қала тҧрғындарының жыл бойы кӛкӛніспен қамтамасыз етуге оларды
теплицаларда ӛсіру мәселесіне ерекше кӛңіл бӛлінуде. 
Басқа дақылдар сияқты кӛкӛніс – бақша егістерінде де ауыспалы егіс
системасын қолдану керек. 
Кӛкӛніс егістерін егуде мынандай схема бҧлжытпай орындалуы керек. 
1) Қиярды тамыр тҥйектілерден, капустадан, пияздан, томаттан, картоп
егістерінен кейін екен жӛн. 
2) Томат және бҧрышты қияр, капуста пияз, бҧршақ дақылдарынан кейін. 
3) Капустаны жҥгері, қияр, пияз, картоп, томат, сәбіз, қызылшадан кейін. 
4) Пиязды – жҥгері, капуста, томат, ерте пісетін картоп, асқабақ, сәбіз, 
қызылшадан кейін ексе жақсы ӛнім береді. 
Осыларды ескере отырып кӛкӛністіңң ауыспалы егістігінің мынандай 
схемасын ҧсынуға болады: 
1)
Капуста және шалған 2) Асқа пайдаланатын тамыр жемістілер. 
2)
Қияр 4) Пияз және кӛк шӛптер. 5) Тамыржемістілірмен қосып
егілетін картоп, 
Кӛкӛніс – бақша дақылдары ҥшін топырақты зябь системасымен 
ӛңдейді. Зябь жыртудың алдында гектарына 10-15 т. кӛң және 2-3 ц. азот, 4-
5ц. фосфор,1-2ц. калий-тыңайтқыштарын шашып, оны топырақпен жақсы
араластырған жӛн.
Сҧр топырақты жерлерде азот тыңайтқышын, ал қара топырақта 
қҧнарлы жерлерде фосфор - тыңайтқышын берген жӛн. Органикалық
тыңайтқыштар кӛп берілген жерлерде минералды тыңайтқыштардың 
мӛлшерін әсересе калий – тыңайтқышының мӛлшерін азайту керек. 
Кӛктемде топырақты ӛңдеу 10-12см. тереңдікте 2 рет
культивациялаудан басталады. 
Тҧқымды сорттар тандалып алынады – себуге дайындау ҥшін
тҧқымды 2-5 см қалың етіп, ҥлкен брезентің ҥстіне жайып, кҥн сәулесі 
жақсы тҥсетін жерге 10-15 кҥн ҧстайды. Бҧдан кейін – себуден 10 -15 сағат 

бҧрын (48-72 сағат бҧрын) суға шылап, одан кейін ылғанданған тҧқымды 
еденге жҧқалап жайып ҥстін ылғал шҥбірекпен жауып қояды. Бҧл
тҧқымның ісініп, топыраққа тҥскенде жақсы ӛніп шығуына себеп болады. 
Кӛкӛніс егістігінен мол ӛнім алу ҥшін оның егу мерзімдерін, егу
нормаларын, егу терендігін аса қадағалап отыру керек және мына схеманы
пайдалану керек. 
- Капустаны гектарына 0,5 кг тҧқым есебінен алып, тҧқымның сіңіруі
тереңдігін 1-2 см етіп, шаршы ҧялап (60см) себеді. 
- Пияз тҧқымын гектарына 5-7 кг есебіне алып, сіңіру тереңдігін 2-3 см 
етіп қатарлап (20 х 50 см) себеді. 
- Сәбіздің тҧқымын гектарына 6-7 кг есебінен алып тҧқымын 2-3 см
тереңдікке сіңіреді. 
- Томаттын тҧқымын гектарына 0,5 кг оны да шаршы – ҧялап (70-х 70см 
) себеді. 
Кӛп жерлерде кӛкӛніс егістерін кӛшет арқылы ӛсіру кӛп таралуда. 

Қызанақ мен капустаның - көшеттерін парникте өсіру. К
апуста 
қӛшетін ӛсіруге арналған парникті ыссы тоңмен толтырады да ҥстінен 10 -15
см қҧнарлы топырақпен жауып, аздап (0,5кг. ) извест себеді.
Соңынан парник ҥстінен кең қатарлы маркермен қатар аралықтарын 5 см
етіп бӛледі де тҧқымды (20-25г) 0,5 см тереңдікке отырғызады. Парник
температурасы 18-20
0
С болу керек. Ӛскіндер шыға бастағаннан парник
раммаларын ашып, парникті желдетеді де температураны + 6 + 8
0
С – қа
дейін тӛмендетеді. Осы кҥйде 4-5 кҥн ҧстайды, кейіннен температураны
кҥндіз 14-16
0 
С-қа тҥнде + 8 + 10
0 
С-қа дейін кӛтереді. Шыға бастағаннан
ӛсімдіктерді қыш қҧмыраларға отырғызады. Бҧл кезде парник топырағын 
аздап қопсытып, суғаруға болады. Ӛсу кезінде 2 рет суарып және 2 рет 
ҥстеп қоректендіреді. Әрбір 10 кҥннен кейін суарып тҧру, немесе 20г аммиак 
силитрасы, 40гсуперфасфат, 10 г хлорлы калиймен ҥстеп қоректендіреді. 
Ӛскіндерді егістікке отырғызудан 1-2 кҥн бҧрын парник раммаларын
тҥгел ашып
қояды да тҧқымдардағы кӛшеттерді алып жәшіктерге орналастырып, 12%-
тік гексахлоран ертіндісімен аздап бҥркіп егістікке жӛнелтеді. 
Кӛкӛніс егістігін арам шӛптерден таза ҧстау ҥшін 3- 4 рет
культивациялайды. Қалың бітік шыққан егісті сирету және әр ҧяда 2-3
ӛсімдіктен (кӛп тармақты ҧзын ӛсімдіктер ҥшін) және 3-5 ӛсімдіктен (аз
тармақты) қалдырылып сиретіледі. 
Кӛкӛніс ӛсімдігін ҥстеп қоректендірудің маңызы зор. Ӛсімдіктің
маңызы 4- ші жапырағы шыққан кезде гектарына 50 кг аммиак селитрасы, 
100кг суперфасфат, 30 кг хлорлы калций мӛлшерінде ҥстеп қоректендіреді.
Қиярды 1-ші рет жинау мерзімі алдында гектарына тікелей әсер етуші 
20-25 кг. азот, 25-30 кг. калий, мӛлшерінде 2- ші рет ҥстеп қоректендіреді.
Кәзір кӛкӛніс егістерінде 2 тҥрлі суару қолданылуда.
4.
Атыздар арқылы суару 
5.
Жанбырлатып суару 

Атыздардың арасы 20-25 м. болып егістіктің ҧзына бойы тартылады,
Жаңбырлатып суғаруда гектарына 150-120 куб. метр, ал атыздар арқылы
суаруда 300-400 куб. метр су жҧмсалады.
Кейбір кӛкӛніс егістерін (қияр –капуста) тҥптеиді. Ӛсімдіктердің 4-5
жапырағы шыға бастағанда тҥптей басту керек. Кӛкӛніс егістіктерінің 
жақсы гҥлдеуі ҥшін ара ҧяларын ҧстаған дҧрыс. Кӛкӛністер кӛбіне бәрі бір
мерзімде піспейді, сондықтан жалпы егістің 20-30% бастап пісе бастағанда
жинай бастайды да, әрбір 2-3 кҥнге қайталап отырады 

жүктеу/скачать 3,34 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: