Чилдибаева асел жумагуловна
Қапшағай cу электростанциясынан төмен
жүктеу/скачать 5,89 Mb. Pdf көрінісі
|
Диссертация Чилдебаева А.Ж.
| 3.1.3 Қапшағай cу электростанциясынан төмен,
Іле өзенінің төменгі ағысындағы R.iliensis ценопопуляцияларының өсімдіктер жамылғысы мен флоралық құрамының ерекшеліктері Сирек кездесетін, эндемдік R.iliensis өсімдігінің үшінші популяциясын Алматы облысы Іле ауданына қарасты Малайсары аласа тау жотасына жақын жердегі Іле өзенінің оң жағасының жайылмасынан таптық. Бұл участок теңіз деңгейінен 417 м биіктікте жатыр, JPS навигаторы бойынша координаттары: 76°57'37" солтүстік ендікте, 44°09'50.6" шығыс бойлықта орналасқан. Жер бедері солтүстік бағытында аздап еңістеу келген тегістік. Топырағы аллювиальды-шалғындық. 1969-1970 жылдарға дейін өзен жайылмасын көктемде және жаз айларында тасқын су шайып отырған. Қазіргі кезде өзен жайылмасы қардың және жаңбырдың суымен ғана ылғалданады. Популяцияның деңгейінде R.iliensis өсімдігі ленталы ареал түзіп, Іле өзенінің негізгі және жанама арналарының жағалауларында өседі. Көп жағдайда ол R.beggeriana Schrenk. өсімдігімен аралас өседі. Бұлар өте жақын түрлер, сондықтан да оларды бір-бірінен ажырату біршама қиындық келтіреді. R.beggeriana Schrenk. кең таралған түр, өзен жайылмасында да, жағалауында да, тіптен жайылма үсті террасада да кездеседі. Сондай-ақ Қытайдың Синьцзян-Ұйғыр Автономдық аймағында да кеңінен таралған және жергілікті жағдайларға бейімделген [257]. Ол R.iliensis өсімдігіне қарағанда біршама биіктеу, гүлінің түсі таза ақ, ал жемісі ашық қызыл түсті болып келеді. Ал R.iliensis негізінен өзен жағалауында, ылғалы жеткілікті жерде (мезофит) ғана өседі, аласалау, біржылдық өркендерінің жоғарғы ұшы ширатылып тұрады, гүлдерінің түсі қызғыштау-ақ, ал жемісінің түсі қара. Бұл түр жер бетін тұтастай жауып тұратын бұталы қопа түзбейді. Керісінше, R.iliensis өте шашыраңқы өседі. Бір жерден оның бір немесе екі түбін ғана кездестіруге болады. Популяция деңгейінде R.iliensis өсімдігі кездесетін үш өсімдіктер қауымдастығын (ассоциациясын) геоботаникалық тұрғыдан сипаттап жаздық. Бірінші ценопопуляция алып жатқан жер көлемі жағынан ең үлкені болып табылады. Ол астық тұқымдасты-жыңғылды-итмұрынды ассоциациядан (ass. Rosa beggeriana-Rosa iliensis-Tamarix ramosissima- Calamagrostis epigeios-Phragmites australis-Achnatherum splendens ) тұрады. Өсімдіктер жер бетін 85-90%-ға дейін жауып тұрады. Жер бедері тегістік. Топырағы аллювиальды-шалғындық, аздап құмдақтау. Өсімдіктер жабынында доминант ретінде Calamagrostis epigeios (L.) Roth., Phragmites australis Trin. ерекше басымдыққа ие. Бұталардан Rosa beggeriana Schrenk. , Tamarix ramosissima Ledeb. сияқты түрлердің басқаларға қарағанда сандық көрсеткіші басымырақ. Өсімдіктер жабынында доминанттардан басқа Bromus 93 oxyodon Schrenk, Eremopyrum orientale (L.) Jaub. et Spach., Aegilopsis cylindrica (Cesati) Host., Artemisiа scoparia Waldst.et Kit., Artemisiа terrae-alba Krasch., Centaurea squarrosa Willd. және т.б. кездеседі. Өсімдіктер жабынында бес ярусты айқын байқауға болады: I-ші ярусты биіктігі 3,5 м болатын Elaeagnus oxycarpa Schrenk., Salix caspica Pall., II-ші ярусты 200-220 см болатын жүктеу/скачать 5,89 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|