Чилдибаева асел жумагуловна
жүктеу/скачать 5,89 Mb. Pdf көрінісі
|
Диссертация Чилдебаева А.Ж.
| Tamarix ramosissima
Ledeb., Rosa Beggeriana Schrenk., Rosa iliensis Chrshan., III-ші ярусты 90-100 см болатын Phragmites australis Trin., Calamagrostis epigeios (L.) Roth., IV-ші ярусты 60-70 см болатын Artemisia scoparia Waldst. et Kit., Cannabis ruderalis Janisch., V-ші ярусты 10-15 см шамасында болатын Eremopyrum orientale (L.) Jaub.et Spach., Alyssum desertorum Stapf., Trifolium pratense L., Arnebia decumbens (Vent.) Coss.et Krov. өсімдіктері құрайды. Бірінші ценопопуляция шегінде 10х10 м 2 өлшемді трансекта салынды. R.iliensis трансекта шегінде 12 ювенильдік, 10 имматурлық, 10 виргинильдік өркендерді санадық. Жыл сайын гүлдейтін және толыққанды жеміс беретін 15 жас генеративті, 17 ересек генеративті, 7 қартайған генеративті өркендердің данасы болды. Субсенильдік және сенильдік өркендердің 2 данасы болды. Бірінші өсімдіктер қауымдастығы аумағынан жоғары сатыдағы өсімдіктердің 69 түрін жинап анықтадық. Екінші ценопопуляция Іле өзенінің жанама арнасының жағалауынан табылды. Бұл өсімдіктер қауымдастығы бөріқарақатты-итмұрынды ассоциациядан (ass. Rosa beggeriana-Rosa iliensis-Berberis iliensis ) тұрады. Өсімдіктер жер бетінің 90-95%-ын жауып тұрады. Өзен жағалауы болғандықтан жер бедері қиябеттеу. Топырағы аллювиальды-шалғындық, құмдақтау. Өсімдіктер жабынында Berberis iliensis M.Pop. айқын басымдыққа ие. Бірақ ассоциацияның шетіне таман Rosa Beggeriana Schrenk. өсімдігінің сандық көрсеткіші арта түседі. Ал Rosa iliensis Chrshan. ілеспелі түр, сондықтан да оның 1-2 түбін ғана кездестірдік. Шөптесін өсімдіктерден суға жақын жерінде Calamagrostis epigeios (L.) Roth. қалың болып өседі. Ол тамырсабақты өсімдік болғандықтан жер асты өркендері арқылы көп жерді қамтып тұтасқан клон түзеді. Нәтижесінде басқа шөптесін өсімдіктерді оңай ығыстырады. Бұл өсімдіктер қауымдастығы төрт ярустан тұрады: I-ші ярусты биіктігі 4-5 м болатын Elaeagnus oxycarpa Schrenk., II-ші ярусты 3-3,5 м болатын Salix caspica Pall., S.michelsonii Nas., III-ші ярусты 2-2,5 м болатын Berberis iliensis M.Pop., Rosa Beggeriana Schrenk., Rosa iliensis Chrshan., IV-ші ярусты 40-60 см болатын Calamagrostis epigeios (L.) Roth., Gypsophila trichotoma Wend., Equisetum arvense L. өсімдіктері құрайды. Екінші ценопопуляция шегінде 10х10 м 2 өлшемді трансекта салынды. R.iliensis трансекта шегінде 13 ювенильдік, 11 имматурлық, 10 виргинильдік өркендерді санадық. Жыл сайын гүлдейтін және толыққанды жеміс беретін 94 14 жас генеративті, 15 ересек генеративті, 6 қартайған генеративті өркендердің данасы болды. Субсенильдік және сенильдік өркендердің 2 данасы болды. R.iliensis кездесетін өсімдіктер қауымдастығынан жоғары сатыдағы өсімдіктердің 42 түрін кездестірдік. Үшінші ценопопуляцияны Іле өзенінің ескі жайылмасының жағалық бортына жақындау жердегі көтеріңкі ашық алаңқайдан кездестірдік. Бұл қауымдастықтың өсімдіктер жабыны жусанды-бұталы ассоциациядан (ass. Berberis iliensis-Rosa Beggeriana - Rosa iliensis-Spiraea hypericifolia- Artemisiа terrae-alba - Artemisia scoparia - Artemisia serotina) тұрады. Өсімдіктер жабынында Artemisiа terrae-alba Krasch., Artemisia scoparia Waldst. et Kit. сандық көрсеткіші жағынан айқын басымдыққа ие. Бұталар эдификатор болғанымен, сандық көрсеткіші жағынан жусандардан көп төмен. Бұл қауымдастықтың фонынан сирек те болса Achnatherum splendens (Trin.) Nevski., Stipa capillata L., Gypsophylla paniculata L., Marrubium vulgare L., Onopordon acanthium L. сияқты өсімдіктерді кездестірдік. Қауымдастықта төрт ярус айқын байқалады: I-ші ярусты биіктігі 200-220 см болатын Berberis iliensis M.Pop., Rosa Beggeriana Schrenk., Rosa iliensis Chrshan., II-ші ярусты 100-120 см болатын Achnatherum splendens (Trin.) Nevski., Onopordon acanthium L., III-ші ярусты 70-80 см болатын Gypsophylla paniculata L., Euphorbia microcarpa Prokh., IV-ші ярусты 10-15 см шамасында болатын Arnebia decumbens (Vent.) Sropf., Ziziphora tenuior L., Alyssum desertorum Stopf. өсімдіктері түзеді. Үшінші ценопопуляция шегінде 10х10 м 2 өлшемді трансекта салынды. R.iliensis трансекта шегінде 15 ювенильдік, 13 имматурлық, 11 виргинильдік өркендерді санадық. Жыл сайын гүлдейтін және толыққанды жеміс беретін 14 жас генеративті, 15 ересек генеративті, 5 қартайған генеративті өркендердің данасы болды. Субсенильдік және сенильдік өркендердің 2 данасы болды (16 кесте). Кесте 16 - R.iliensis өсімдігінің үшінші популяциясының жастық спектрі Кезең Жастық жағдайлары Популяция 2 ЦП1 ЦП2 ЦП3 Латентті (алғашқы тыныштық күйі) (Se) Тұқым - - - Виргинильді Өскіндер (P) - - - Ювенильдік (J) 12 13 15 Имматурлық (Im) 10 11 13 Виргинильдік (V) 10 10 11 Репродуктивті Жас генеративтік (G1) 15 14 14 Ересек генеративтік (G2) 17 15 15 Қартайған генеративтік (G3) 7 6 5 Сенильді (қартайған, репродуктивті емес) Субсенильдік (Ss) 2 2 2 Сенильдік (Sе) 2 2 2 95 R.iliensis кездесетін өсімдіктер қауымдастығының флоралық құрамы айтарлықтай бай емес, бар-жоғы 26 түр ғана кездесті. Бұл заңды құбылыс. Өйткені үшінші ассоциация су жағасынан біршама қашықтау жерден сипатталып жазылды. Жалпы R.iliensis популяциясы аумағының флорасының систематикалық құрамы мына төмендегідей (Кесте 17). Кесте 17 - Іле өзенінің төменгі ағысы жайылмасындағы R.iliensis кездесетін өсімдіктер қауымдастығының флоралық құрамы Бөлім: Equisetophyta - Қырықбуындар (Хвощевидные) Класс: жүктеу/скачать 5,89 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|