3.2 R.iliensis өсімдігінің вегетативтік және генеративтік мүшелерінің фитохимиялық құрамы 3.2.1 R.iliensis гүлдері мен жапырақтарындағы ұшпа заттардың құрамы мен концентрациясы Ұшпа заттар итмұрын түрлерінің хош иісінің сапасын бағалау үшін
қолданылатын маңызды атрибуттары болып табылады. Осы жұмыста
Қазақстан флорасында сирек кездесетін, эндемдік
R.iliensis өсімдігінің үш
популяциясының гүлдерінің ұшпа заттары MSD-SPME және GC-MS/FID
әдістерінің көмегімен зерттелді. Сонымен қатар, липидтер
R.iliensis піскен
жемістерінің тұқымдарынан микроэкстракция әдісімен алынды, ал май
қышқылдарының метилді эфирлері кейінгі газохроматографиялық талдауда
Бор трифторидінің реагентін қолдану арқылы алынды.
Гүлдің ұшпа заттарының химиялық құрамы бір уақытта GC-FID және
GC/MS көмегімен зерттелді және 25 кестеде анықталған компоненттер,
олардың пайыздық құрамы және салыстырмалы ұстау индекстері (RRI)
(қосылыстар Innowax бағанында элюирация тәртібімен тізімделген)
көрсетілген.
R.iliensis өсімдігінің үш популяциясының гүлдерінің өзгермелі
профильдерінде сапалық және сандық айырмашылықтар көрсетілді.
R.iliensis үш популяциясының гүлдерінде барлығы 51 қосылыс анықталды.
Бірінші және
екінші популяцияның гүлдерінде 25 және 23 компоненттер болды, бұл
сәйкесінше ұшпа заттардың жалпы санының 97,3%-ын және 97,7%-ын
құрайды.
Үшінші популяцияның гүлдерінің ұшпа профильдері 37
компоненттен тұратын біршама күрделі болып шықты, бұл ұшпа заттардың
жалпы құрамының 97,7%-ын құрайды.
Кесте 25 - Үш популяциядан жиналған
R.iliensis гүлдерінің ұшпа заттарының
химиялық құрамы