15-Тарау. Адаптивті иммунитеттің жасушалық механизмдері
291
ларына әсер етеді.
Мысалы, ІЧКТ-жасушаларымен түзілетін ІҒІЧ-ү
цитокині МФ, ДЖ және N К-жасушаларын белсендіреді. /ҒТҮ-ү,
ИЛ-4
ждне ИЛ-13 цитокиндерініц көмегімен, !\!КТ-жасуиіалары адаптивті
иммунды жауаптың кейбір івеноларын ынталандыра немесе тежей
отырып, Тх1/Тх2 балансына ықпал етеді.
ЫКТ ЖАСУШАЛАРЫНЫҢ
СУБПОПУЛЯЦИЯЛАРЫ
Сонғы жылдары беткей молекулаларының экспрессиясы және ци-
токиндер
өнімі бойынша ажыратылатын
N КТ-жасушаларының бірнеше
субпопуляңиясы
бар екендігі аныкталды. Олардын түзілуіне белсе-
ну жағдайы мен микроайналым әсер етуі мүмкін. ІЧКТ-жасушалары
субпопуляциясының гетерогендігін олармен түзілетін цитокиндердін
кен спектрі аныктайды.
Кем дегенде N КТ-жасушаларынын екі субпопуляциясы бар екендігі
белгілі, оларға
ИЛ-7
(Т-лимфоциттерге сиякты)
немесе
ИЛ-15
(ЫК-
жасушаларына сиякты) керек.
I турдегі NКТ-жасушалары (инвариантты N КТ-жасушалары немесе
классикалық ИКТ-жасушалары)
— бұл инвариантты а(ЗТЖР бар және
СБІсі нәруызы бойынша рестрикцияланған жасушалар. Олар N КТ-
жасушалары субпопуляциясының басым көпшілігін кұрайды. Бел-
сенген жағдайда С Э 4+8+фенотипі болады, ІҒІЧ-ү, ИЛ-4 және ИЛ-13
синтездейді.
II турдегі N КТ-жасушалар (классикалық емес МКТ-жасушалары)
—
бул '{ЬТЖР экспрессиялайтын, бірақ СОЫ ндруыздары бойынша
рестрикцияланбаған жасушалар тобы.
Бұл жасушалар ИЛ-10 және
ИЛ-13 цитокиндерін синтездейді және фенотипі С 0 4 +8+ немесе СӘ4+8'
болуы мүмкін.
СЭ4+8‘ фенотипті
II түрдегі ІЧКТ-жасушалары Тхі-ге тән
цитокиндерді (ІҒЫ-ү, Т1ЧҒ-а) синтездейді, сонымен катар, виру-
спен зақымдалған және ісік жасушаларына
цитотоксикалык әсерімен
ассоцацияланған маркер — 1ЧК02сІ экспрессиялайды. ИЛ-2 мен
ИЛ-12 әсерінен перфориннің түзілуі жоғарылайды және олардың
Цитотоксикалык белсенділігі артады.
СЭ4+8+фенотипті II түрдегі N КТ-жасушалары Тхі және Тх2-тип-
тегі цитокиндерді синтездейді, яғни ІҒ1Ч-ү, ТІЧҒ-а, сонымен катар,
ИЛ-13 пен ИЛ-10. ИЛ-2 мен ИЛ-12 әсерінен перфорин өнімі жо-
ғарылайды; олар Ғаз-лиганд (С095Б) экспрессиялау
аркылы тікелей
*асушалык цитотоксикалык механизмді камтамасыз етеді.
292
III Бөлім. Адаптивті иммунитет
убТ-ЛИМФОЦИТТЕР
'{ЬТ-лимфоциттер —
дегеніміз маманданган
Т-лимфоциттер,
олар туа біткен және адаптивті иммунитет жасушаларының
аралық жагдайында орналасқан және оларда
у-
және Ь-полипептидті
тізбектерден (уЬТЖР) туратын антигентанушы реңепторлары бола-
ды.
Олар тимуста жетілмеген СӘ4 8' тимоциттерінен (кос негативтер)
түзіледі, дифференцировкасы үшін ИЛ-7 кажет. үбТ-лимфоциттер
барлык Т-лимфоциггердін шамамен 5% кұрайды (Т-лимфоциттердің
90% астамында а(ЗТЖР болады). үбТ-лимфоциттердін калыптасуы,
негізінен, эмбриондык және неонаталды кезендерде жүреді, кейіннен
бүл жасушалардың түзілуі күрт төмендейді. Тимустан шыккан көпшілік
үбТ-лимфоциттердін фенотипі —
Достарыңызбен бөлісу: