24
Клетка өседі, көбейеді, өзін-өзі қажетті заттармен, энергиямен
қамтамасыз етеді және метаболизмнің соңғы өнімдерін сыртқа бөліп
шығарады. Клетка тіршілігін
толыққанды қамтамасыз етуде
биомембрананың рөлі орасан зор.
Биомебрананың негізгі қасиеттері:
Сұйықтығы
мембрана компонентінің қозғалуға қабілеттілігі.
Селективті өткізгіштігі
клеткаға қажетті молекулалардың
тасымалдануын, метаболизм өнімдерінің
клеткадан шығарылуын
реттейді, яғни клетка мен оның органеллаларының қоршаған
ортаман тығыз, белсенді байланыста болуын қамтамасыз етеді,
сондықтан
липидті теңіздегі, үстінде гликокаликс ағашы айсберг
тәрізді көрінеді
Ассиметриясы -
химиялық
құрамы жағынан, мембрананың
сыртқы жағы бетінің ішкі жақтағы бетінен айырмашылығы болады.
Бұл қасиеті құрамындағы фосфолипидтерге байланысты,
себебі
олар мембранада ассиметриялы орналасқан.
Фосфатидилхолиндер мен сфингомиелиндер мембрананың
сыртқы жағына, ал фосфатидилсерин мен фосфатидилэтаноламин
ішкі
бетіне
жайғасқан.
Холестеролдың
басым
көпшілігі,
мембрананың сыртқы қабатында орналасқан. Белоктар да,
мембранада ассиметриялы орналасқан (перифериялық белоктардың
орналасуы, интегральды белоктардың мембранаға әртүрлі дәрежеде
кіріп орналасуы). Плазматикалық мембранада ең ассиметриялы
орналасқандарға гликолипидтер мен гликопротеиндер жатады.
Гликолипидтер мен гликопротеиндердің
көмірсу компоненттері
мембрананың сыртқы бетіне шығып тұрады, кейде олар клетканың
сыртын үздіксіз жауып –
Достарыңызбен бөлісу: