Күдеринова Құралай Бимолдақызы Қазақ жазуының тарихы мен теориясы
жүктеу/скачать 1,76 Mb. Pdf көрінісі
|
Күдеринова Құралай монография Қазақ жазуының тарихы
| а,
у, и дауыстысынан басқа е, ә, ө фонемалары харакаттар арқылы берілетін, әріп саны фонема санына жуық әліпби: 32 әріп – 35 фонема. Жабық жазу түрлерінің ішінде корей алфавитінің ерекшелігі бар. Корей әліпбиінде (1443 ж.) 41 әріп бар. 41 әріптің 10-ы ( а, я, о (еріндік), е (еріндік), о, е (езулік), у, ю, ы, и ) дауысты фоне- маны, 12-сі дифтонгоид дауыстыны ( э, е, ие, ие, оа, уе, уе, ои, уо, уе, уи, ыи ), 11-і дауыссыз фонеманы ( к, н, т, р, м, п, с, ң, ж, ч, х ), 8-і дауыссыз дифтонгоидты ( кхы, тхы, пхы, кк, тт, пп, сс, джж ) таңбалайды. Бір әріп екі фонеманы (мысалы, бір әріппен к-г, т-д, л-р, п-б дыбыстары таңбаланады) беретін фонемографиялық жазу әдісі де орын алады. Корей жазуы XVғ. дейін қытай иерог-лифін пайдаланғандықтан көне әдеби тілдегі сөздерді иероглиф-пен жазатын аралас жазу типіне жатады. Сөйтіп, корей жазуы тілдегі фонема саны әріп санына жуық (41:45), жазба тіл парадигмасының ұзақтығы жазба сөз синтагмасының үнемділігін жасайтын жазу болып табылады. Сол сияқты әріп саны көп, бірақ жазу процесі үнемді әліпби қатарына жапон алфавиті жатады. Жапон жазуы б.э.д. VIғ. қытай иероглифтерінің негізінде жасалды. Жазба тілінде екі әліпби түрі бар: хирагана, катакана. Мұндағы катакана алфавиті тек шеттілдік сөздер мен шеттілдік адам, жер-су аттарын жазу үшін пайдаланылады. Жапон жазуы буын жазуы мен иероглиф жазу бірге қолданылатын аралас жазу типіне жатады. Әліпбиде 5 да- уысты ( жүктеу/скачать 1,76 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|