Оқулық Жалпы редакциясын басқарған профессор Т. М. Досаев
жүктеу/скачать 3,69 Mb. Pdf көрінісі
|
Досаев Анатомия
- Бұл бет үшін навигация:
- Буындық беттер
- Буын қапшығы
| Синхондроздар,
synchondroses , немесе шеміршектік қосылыстар (articulationes cartilaginae) деп сүйектердің шеміршектік тін арқылы қосылуы аталады. Бұл қосылыстар беріктілігі және серпімділігімен сипатталады. Құрылымы бойынша гиалинді (қабырғалық шеміршектер) және талшықты (омыртқааралық дисктер) шеміршектерді ажыратады. Сақталу уақытына байланысты тұрақты (омыртқааралық дисктер, бассүйектің жыртық тесігінің шеміршегі) және уақытша синхондроздар деп бөлінеді. Уақытша синхондроздар белгілі бір жаста сүйекке айналады (синостоз), мысалы, жамбас сүйектің үш бөлігі: мықын, қасаға және шонданай сүйектері 12-16 жасқа дейін өзара шеміршекпен байланысады. Сүйектік қосылыстар ( синостоз , synostosis ) сүйектер арасындағы шеміршектің орнын сүйектік тін басқан жағдайда пайда болады, мысалы, жамбас сүйектің үш бөлігінің арасындағы синостоз. 83 Нуржігіт Алтынбеков Буындар (синовиалық қосылыстар) Буындар немесе синовиалық қосылыстар, articulationes synoviales, сүйектердің үздікті қосылыстары болып табылады. Буын үш құрылымдық бөліктен: шеміршекпен жабылған буындық беттерден, буын қапшығынан және буын қуысынан түзіледі. Буындық беттер , facies articulares, гиалинді шеміршектің (сирек жағдайда талшықты шеміршектің) жұқа қабатымен (0,2-0,5 мм) жабылған. Буындық беттердің шеміршектерінің пішіндері және көлемдері әртүрлі болады. Кейбір буындарда олар бір- біріне сәйкес болса (конгруэнтті), басқаларында – сәйкессіз, пішіндері мен көлемдері әртүрлі (инконгруэнтті) болып келеді. Буын қапшығы , capsula articularis, негізінен буындық беттердің жиегіне немесе олардан сәл шеттеу бекиді. Ол екі қабаттан: сыртқы – фиброзды жарғақ пен ішкі – синовиалық жарғақтан түзілген. Фиброзды жарғақ, membrana fibrosa, көршілес сүйектердің сүйектік қабығымен тығыз бітісіп кетеді. Синовиалық жарғақ, membrana synovialis, фиброзды жарғақты ішкі жағынан буындық шеміршекке дейін жауып жатады және синовиалық сұйықтық (синовия, synovia) бөледі. Синовиалық жарғақ жұқа, мөлдір болып келеді және бүрлері, villi synoviales, болады, ал кейбір буындарда олардың қатпарлары, plicae synoviales, және буынның сыртына шығатын қаптары, bursae synoviales, кездеседі. Бүрлер мен қатпарлар синовиалық сұйықтық бөледі , ал қаптар бұлшықеттің сүйек бетімен жылжуын жеңілдетеді. Буын қуысы , cavitas articularis, буындық беттермен және буын қапшығымен шектелген, ішінде синовиалық сұйықтық бар, саңылау пішінді тұйық кеңістік. Буынның ішіндегі теріс қысым сүйектердің бір-бірінен ажырамауына жағдай жасайды. Синовиалық сұйықтық буындық беттерді ылғалдап, олардың үйкеліс күшін азайтады және оларды қоректендіруге қатысады. Бірқатар буындардың басқа буындарда кездеспейтін қосымша анатомиялық құрылымдары: диск, мениск және ернеулері болады. Буындық диск, discus articularis, – шеміршек табақша, буын қуысын толық (өзара қатынаспайтын) екі бөлікке бөледі. Буындық мениск, meniscus articularis, тізе буынында кездеседі, пішіні жартыай тәрізді шеміршек, буын қуысын жартылай екі қабатқа бөліп тұрады. |