Алимхан Жунисбек verstka 19 06 18 indd indd



Pdf көрінісі
бет25/225
Дата17.11.2023
өлшемі10,2 Mb.
#191772
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   225
Байланысты:
Жүнісбеков

Ә
дыбысы
Ә
дыбысы жақтың кең ашылып, тілдің төмен түсуі арқылы жаса-
лады. Тілдің тік қалпына қарай ашық дауысты дыбыс болып табылады. 
Ә
дыбысын айтқанда ерін бейтарап қалады. Еріннің қатысына қарай 
езу дауысты болып табылады. 
Ә
дыбысын айтқанда тіл ауыз қуысы-
ның орта тұсына орналасады. Тілдің көлденең қалпына қарай тіл ор-
тасы дауысты дыбыс болып табылады. Дауысты тілдің тік қалпына
қарай – 
ашық
, ерін қатысына қарай – 
езу
, жасалу орнына қарай – 
тіл 
ортасы
дыбыс. 
Жасалым белгілері: 
ашық, езу, тіл ортасы
дауысты дыбыс.
5.2-
сурет. А және Ә дауысты дыбыстарының жасалым моделі
4.2-сурет. А және Ә дауысты дыбыстарының жасалым моделі
Ы
дыбысы (4.3-сурет)
Ы
дыбысы жақтың қысаң ашылып, тілдің жоғары көтерілуі 
арқылы жасалады. Тілдің тік қалпына қарай қысаң дауысты дыбыс 
болып табылады. 
Ы
дыбысын айтқанда ерін бейтарап қалады. Еріннің 
қатысына қарай езу дауысты дыбыс болып табылады. 
Ы
дыбысын 


37
айтқанда тіл ауыз қуысының арт жағына орналасады. Тілдің көлденең 
қалпына қарай тіл арты дауысты дыбыс болып табылады. Дауысты 
тілдің тік қалпына қарай – 
қысаң
, ерін қатысына қарай – 
езу
, жасалу 
орнына қарай – 
тіл арты
дыбыс. 
Жасалым белгілері: 
қысаң, езу, тіл арты
дауысты дыбыс.
І
дыбысы
І
дыбысы жақтың қысаң ашылып, тілдің жоғары көтерілуі 
арқылы жасалады. Тілдің тік қалпына қарай қысаң дауысты дыбыс 
болып табылады. 
І
дыбысын айтқанда ерін бейтарап қалады. Еріннің 
қатысына қарай езу дауысты дыбыс болып табылады. 
І
дыбысын 
айтқанда тіл ауыз қуысының орта тұсына орналасады. Тілдің көлденең 
қалпына қарай тіл ортасы дауысты дыбыс болып табылады. Дауысты 
тілдің тік қалпына қарай – 
қысаң
, ерін қатысына қарай – 
езу
, жасалу 
орнына қарай – 
тіл ортасы
дыбыс. 
Жасалым белгілері: 
ашық, езу, тіл ортасы
дауысты дыбыс.
5.3-
сурет. Ы және І дауысты дыбыстарының жасалым моделі
4.3-сурет. Ы және І дауысты дыбыстарының жасалым моделі


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   225




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет