Алимхан Жунисбек verstka 19 06 18 indd indd
Ұ: көмей жаңғыртқы – кіші , ауыз жаңғыртқы – үлкен , //
жүктеу/скачать 10,2 Mb. Pdf көрінісі
|
Жүнісбеков
| Ұ:
көмей жаңғыртқы – кіші , ауыз жаңғыртқы – үлкен , // Дауысты О: ауыз жаңғыртқы – үлкен , көмей жаңғыртқы – кіші . Жаңғыртқы белгілері: Ұ – қысаң өткелді, доғал ерін шығысты, кішілі-үлкенді //О – қысаң өткелді, сүйір ерін шығысты, кішілі-үлкенді. Екінші кезекте кешенді акустикалық көрінісі берілді. Қазақ тілі қысаң еріндік дауысты дыбыстарының акустикалық көрінісі олардың форманттарының (жолақ таңбаларының) орналасым ретінен көрінеді. Дауыстылардың қысаң еріндік белгісі форманттары- ның төменгі жиілікте орналасқанынан байқалады. Үндесім естілім үшін форманттар құрамы маңызды болғандықтан, басқа акустикалық (әуен, созылыңқылық, қарқын) белгілеріне мән бермей қоя тұрамыз. Дауысты Ұ дыбысының ҒІ (300-500 Гц) және ҒІІ (900-1100 Гц) форманттары ( ү дауысты дыбысына қарағанда) бір-біріне жақын және төмен жиілікте орналасады. Форманттарының бір-бірімен ұласып, бірігіп кететін кезі болмайды. Форманттарының бір-біріне жақын орналасуына қарай жинақы дауысты болып табылады. Бедер таңбаға қатысты акустикалық белгісі – жинақы. Дауысты О дыбысының ҒІ (300-500 Гц) және ҒІІ (900-1100 Гц) форманттары бір-бірінен алшақ және әртүрлі жиілікте орналасады. Дауыстының форманттары барлық уақытта бір-біріне жуық жатады. Форманттарының бір-біріне жуық орналасуына қарай жинақы дауысты болып табылады. Бедер таңбаға қатысты акустикалық белгісі – жинақы. Естілім зерттелім үшін форманттардың нақты (абсолют) жиілігінің мәні жоқ, сондықтан форманттардың салыстырма (относительный) жиілік деңгейін модельдеп шығамыз. Модель дауыстылар арасындағы естілімге қатысты акустикалық айырмашылықты көрнекі бейнелейді. Дауысты ұ/о дыбыстарының салыстырма көрнекілігі олардың арасындағы акустикалық айырмашылықты бейнелейді. 79 Дауыстылардың өзара жинақы/шашыраңқы белгілері көрнекі өрнектелген. Өрнек қысаң еріндік дауыстылардың дәстүрлі жуан/ жіңішке жіктелімін көрнекі пысықтап тұр. Дауыстылардың жуан/жіңішке белгілері естілім деңгейінде өте жоғары аңғарылатын болып шықты. Естілім талданымға қатысқан аудиторлардың 90 %-ке жуығы дұрыс белгілеп шықты. Мұның өзі езулік қысаң дауысты дыбыстар үшін акустикалық көрсеткіштер мен естілім нәтижелерінің орнықты екенін көрсетеді. жүктеу/скачать 10,2 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|