Ақша қозғалысы туралы есеп операциялық, инвестициялық және
қаржылық
қызмет бөлінісінде есепті кезеңдегі ақша қаражатының түсуі және
шығуы туралы ақпаратпен пайдаланушыны қамтамасыз ете отырып, ұйымның
қаржылық жағдайындағы өзгерістерді бағалауға мүмкіндік береді.
Операциялық қызметтен түскен ақша қаражатының қозғалысы субъект
тікелей немесе жанама әдістерді (ХҚЕС (IAS) "ақша қаражатының қозғалысы
туралы есеп") пайдалана отырып ашады.
Тікелей әдіс - ақша түсімдері мен төлемдердің негізгі түрлері
ашылатын
әдіс. Бұл әдіс қаржы
-
шаруашылық қызметінің нәтижелері туралы есептің
әрбір
бабын түзетуді білдіреді.
Жанама әдіс - бұл таза кіріс немесе шығын ағымдағы активтер мен
міндеттемелердің, ақшалай емес операциялардың өзгеруіне, сондай
-
ақ
алдыңғы кезеңмен салыстырғанда инвестициялық және қаржылық қызметтің
нәтижесі болып табылатын кірістер мен залалға түзетілетін әдіс.
Осы әдістердің барлығы регламенттеледі және қаржылық есептілікті жасау
жөніндегі әдістемелік ұсынымдарда қаралады.
Қаржылық есептілік нысандарын субъектілер нормативтік және нұсқаулық
құжаттама
негізінде дербес әзірлеуі және субъектінің есеп саясатында
бекітілуі тиіс.
Ақша қаражатының қозғалысы туралы есепте операциялық,
инвестициялық немесе қаржылық қызметтен ағындарға бөле отырып, есепті
кезеңдегі ақша қаражатының ағыны туралы мәліметтер болуы тиіс.
Кәсіпорын операциялық, инвестициялық немесе қаржылық қызметтен түскен
ақша қаражатының қозғалысы туралы мәліметтерді оның қызметінің сипатына
ең жақсы сәйкес келетін нысанда ұсынады. Қызмет түрлері бойынша жіктеу
пайдаланушыларға осы қызметтің кәсіпорынның қаржылық жағдайына әсерін
және оның ақша қаражаты мен ақша қаражаты баламаларының мөлшерін
бағалауға мүмкіндік беретін ақпаратты қамтамасыз етеді. Бұл ақпарат осы
қызмет
түрлері арасындағы өзара байланысты бағалау үшін де пайдаланылуы
мүмкін.
Есеп саясаты жөніндегі бөлім есептілікті түсіну үшін маңызды әрбір нақты
мәселені баяндауды да, бағалаудың қолданылатын әдістерін ашуды да қамтуы
тиіс. Егер бағалаудың әртүрлі әдістері пайдаланылса немесе олар активтердің
жекелеген санаттарына ғана қолданылса, әдістерді қолдану саласы ескерілуі
тиіс. Есеп саясатының ережелері, есепті жылы олар реттейтін есептердің
оқиғалары мен баптары елеулі болмаса да, пайдаланушы үшін үлкен мәнге ие
болуы мүмкін.
Түсіндірме жазба болуы тиіс:
1) Қаржылық есептілікті дайындау негізі туралы ақпарат беруге;,
2) қаржылық есептілікте басқа жерде ұсынылмаған ақпаратты ашу;
3) қаржылық есептіліктің өзінде ұсынылмаған, бірақ дұрыс ұсыну үшін
қажетті
қосымша ақпаратты қамтамасыз етуге міндетті.
Сондай
-
ақ түсіндірме жазбада келесі ақпаратты ашу қажет:
-
активтерді иелену құқындағы шектеулер;
-
міндеттемеге берілген кепілдіктер;
92
-
активтер мен міндеттемелер,
-
зейнетақымен қамсыздандыру сызбасы;
-
болашақ ұзақ мерзімді инвестицияларды қаржыландыруға арналған қаражат.