Оқулық I том Ш. С. Калиева, Н. А. Симохина, Т. К. Сагадатова клиникалық фармакология жəне ұтымды



Pdf көрінісі
бет223/230
Дата28.11.2023
өлшемі14,98 Mb.
#193927
түріОқулық
1   ...   219   220   221   222   223   224   225   226   ...   230
Байланысты:
Клиникалык фармакология жане утымды фармакотерапия Калиева 2014-01-01

 
Этика жөніндегі мекемелер 
23. Этика жөніндегі мекемелер зерттеу алдында протоколды 
қарауға, талқылауға, ұсыныстар дайындау және оны қолдауға 
бағытталуы керек. Осындай мекеме өз ісінде әділетті, зерттеуден, 
спонсордан және басқада әсерлерден тәуелсіз, сонымен қатар 
белгілі бір квалификацияға ие болуы қажет. Осы протокол 
жоспарланған зерттеу өткізілуі мемлекеттің немесе елдердің заңдар 
мен баптарымен санасуы қажет, және дүниежүзілік нормалар мен 
стандарттарға келетін, бірақ,қазіргі Декларацияның ұстанымына сай 
зерттеу кезінде субьектіні қорғауды өтіну немесе жоюды қажет 
етпейді. 
Мекемеде 
осы 
өткізіліп 
жатқан 
зерттеулердің 
мониторингін жүргізуге құқық керек. Зерттеуші мониторингқа 
қажетті ақпаратты мекемеге беруі керек, әсіресе әр түрлі қаламаған 
көріністер. Хаттамаға ешқандай өзгерістер мекеменің қарауынсыз 
және растамауынсыз енгізуге болмайды. Зерттеудің соңында 
мекемеге ақырғы есепті, нәтижелері бар резюмені және зерттеу 
қорытындысын көрсету керек.


419 
Жеке өмір және конфиденциальділік 
24. Зерттеу субьектісінің жеке өмірі мен конфиденциальділігін 
сақтау шаралары персоналды түрде жүргізілу керек. 
 
Ақпаратты келісім 
25. Зерттеуге қатысушылар субьект ретінде қатысуға ақпаратты 
келісім беру, және өз еркімен болу керек.Соған қарамастан кейде 
туысқандарымен немесе әлеуметтік топ басшысымен бірге 
консультация жүреді, бір де бір адам өз келісімін бермей зерттеуге 
қатыса алмайды. 
26. Медициналық зерттеуге субьект ретінде қатысушы адамдар 
ақаратты келісім беріп, зерттеу мақсаты, әдісі, финансирлеу көзі, 
басқа қарама-қайшы жағдайлар, ұандай мекемеге қарайтынын, 
күтетін пайдасы мен потенциальді қауіп, зерттеу кезінде не 
соңында пайда болатын орынсыз жағдайлар, сонымен басқа да 
кейбір белгілі зерттеу аспектілері жайлы жеткілікті акпарат жинап 
алуы қажет. Зерттеудің патенциальді субьектісі осы зерттеуден бас 
тарту немесе кез келген уақытта қайтып келу құқығы жайлы білу 
керек. Арнайы көңіл аудару керек: потенциалды субьектің 
ақпаратты қажеттілігі, ақпарат жеткізу әдісі.
Потенциальді субьект ақпаратты толық қабылдағанына көзіміз 
жеткенде, дәрігер не соған қатысты квалификациясы бар адам осы 
зерттеуге қатысуга қағаз түрінде келісім алады. Егер келісім қағаз 
түрінде болмаса, ауызша құралып, келісім куәлену керек.
Барлық медициналық зерттеу субьектілеріне жалпы нәтижелер 
мен зерттеу қорытындылары жайлы ақпарат берілу қажет.
27. Дәрігер зерттеуге ақпаратты келісім алу кезінде субьект 
қысымсыз келісім беру не бағынышты қарым-қатынаста болмауына 
ерекше мән беру керек. Бұндай жағдайда ақпаратты келісімді 
арнайы квалификациясы бар және осы іске толық тәуелсіз адам алу 
керек. 
28. Егер де потенциальді субьект ақпараттанған келісімді бере 
алмайтын кісі болса, онда дәрігер ақпараттанған келісімді заңды 
турдегі таныстырушысынан алуы қажет. Бұндай адамдар зерттеуге 
қатыспауы қажет себебі оларға ешқандай пайда әкелмейді, тек 
бұндай жағдайлар белгілі топ адамдарға меициналық көмек 
көрсетудің жақсаруы мақсатында таныстырушы потенциальді 
субъект болып табылады, зерттеуде ақпараттанған келісім бере 


420 
алатын адамдар аздаған қауіпке және ыңғайсыз жағдайда келісім 
беретін адамдар ауыстырылмайды.
29. Егер потенциальді субъект ақпараттанған келісім бере 
алмайды деп танылса, бірақ зерттеуге қатысуға ниетін білдірсе, 
онда дәрігер оның ойын заңды таныстырушысының келісіміне 
қосымша ретінде сұрауы қажет. Потенциальді субъектінің 
келіспеушілігі ескерілуі керек 
30. Субьект зерттеуге физикалық не психикалық жағдаймен 
келісім бере алмайтын, мысалы: ессіз жатқан науқас, егер зерттеу 
тобының қажетті мінездемесі болса қатыса алады. Бұндай жағдайда 
дәрігер ақпаратты келісімді заңды жауапты тұлғадан алады.егер 
ондай жауапты тұлға болмаса, ол науқастың қатысуы шегеріледі; 
зерттеу келісімсіз жүруі мүмкін, егер зерттеудің ерекше себебі 
субьектінің жағдайы, ақпаратты келісімді алу қиыншылығы, зерттеу 
протоколында көрсетілсе, этика жөніндегі мекеме келісімі болса. Ең 
бірінші қажеттілік субьек не құқықты жауапты тұлға зерттеуді 
жалғастыруға келісім беру. 
31. Дәрігер пациентке емнің зерттеу кезіндегі аспктілері жайлы 
толық ақпарат беру қажет. Пациенттің зерттеуден бас тартуы не 
зерттеуден шығуы дәрігер мен науқас қарым-қатынасына әсері 
болмауы керек. 
32. Медициналық зерттеулерде биологиялық материалдарды 
қолдану не тұлғаның идентификациясына рұқсат алу, мысалы: 
дәрігер науқастан зерттеу кезінде биобанк не аналогты құрамды 
зерттеу материалдарына ақпаратты келісім алуға, сақтауға, не қайта 
қолдануға рұқсат алу. Кейде рұқсат алу мүмкін емес жағдайда 
болады. Бұл тек этика жөніндегі мекемеде қаралып және рұқсат 
берген жағдайда зерттеу іске асады. 
Егер осындай зерттеуге келісім болмаса немесе мақсатсыз деп 
табылса. Ондай жағдайларда зерртеу этикасы ұйыммен қаралып, 
рұқсат етілген жағдайда ғана жүргізіледі. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   219   220   221   222   223   224   225   226   ...   230




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет