&ЫС&аша тарихы едсіз аралға өзіммөн бірге ала кететін


түгесілмес бақытқа кенелдік пе? Артымызға бүрылып қарасақ, когнитивті



Pdf көрінісі
бет410/482
Дата02.12.2023
өлшемі18,68 Mb.
#194744
1   ...   406   407   408   409   410   411   412   413   ...   482
Байланысты:
«Sapiens Адамзаттың қысқаша тарихы»

түгесілмес бақытқа кенелдік пе? Артымызға бүрылып қарасақ, когнитивті
революциядан бергі жеті ғасыр немесе қарқынды мыңжылдықтар бойы
өмірімізді жақсарта алдық па? Тып-тымық, тап-таза Айға табаны алғаш
тиген Нил Армстронг Шове үңгірінде 30 мың жыл бұрын алақан таңбасын
қалдырған есім-сойы белгісіз аңшы мен терімшіден бақыттырақ па еді?
«Иә!», - деп жауап қата алмасақ, ауыл шаруашылығын дамытудың, қала-
лар салудың, жазуды ойлап табудың, ділда соғудың, империя құрудың, ғы-
лым мен өндірісті өркендетудің не керегі бар?
Тарихшылар бүл сауалдарға көп бас қатырып жатпайды. Олар
Урук немесе Бабыл тұрғындарынан өздерінің ата-бабалары бақытты-
рақ болды ма деп сұрамайды. Исламды өркендеткен Мысыр тұрғын-
дарының өмірге разылығы артты ма? Әлде Еуропа империяларының
күйреуі Африкадағы сансыз миллион адамдарды шат-шадыман өмірге
кенелтті ме екен? Бұл тарих қойған ең маңызды сауалдар ғой. Бүгінгі
идеология мен саяси бағдарламалар адами бақыттың әлсіз қайнарла-
рына сүйенеді. Үлтшылдар адам бақытты болу үшін саяси тағдыр ұлт-
тың қолында болуға тиіс деп есептейді. Коммунистер пролетариаттың
диктатурасы нағыз бақыт деп түжырымдады. Капитализм еркін нарық
экономикалық өсім мен аста-төк өмірге кенелтеді, демек, адамдардың
көпшілігінің жүзі жарқын болады деп есептейді.
Зерттеулер мүның бәрін терістесе ше? Экономикалық өсім мен ас-
та-төк өмір адамдарды бақыттырақ ете алмайды десек, капитализмнің
керегі не? Кейде тәуелсіз елдің азаматтарынан гөрі алып империялар-
дың бодандары өздерін бақытты сезінетіні несі? Алжирліктер тәуел-
сіз тудың астында өмір сүргеннен гөрі француздар басқарған кездегі
өмірді ұнатса ше? Онда біз отарсыздану үдерісі мен ұлттардың өз жо-
лын өзі таңдау құқына қандай баға бере аламыз?


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   406   407   408   409   410   411   412   413   ...   482




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет