Инициаторлық кодон - ол барлық а-РНҚ-ларда бірдей –АУГ және
метионин аминқышқылын анықтайды (код - инициатор).
d)
нициаторлық кодоннан кейін а-РНҚ –ның негізгі бөлімі –
мағыналы кодтаушы (трансляцияланатын) учаске , яғни полипептид тізбегі
туралы ақпарат жазылған учаске, орналасқан.
e)
а-РНҚ-ның-кодтаушы бөлімінен кейін
кодон терминатар -3 мағынасыз кодонның –УАА, УАГ не УГА біреуі орналасқан.
f)
Кодон терминатордан кейін
3`- трансляцияланбайтын учаске орналасқан, оның ұзындығы 5` -трансляцияланбайтын учаскеден әлде
қайда ұзын.
g)
Барлық пісіп жетілген эукариоттар а-РНҚ-сының (гистондық а-
РНҚлардан басқалары) 3` ұшында 150-200 нуклеотидтерден тұратын
поли- (А) –
фрагмент орналасқан.
3`–трансляцияланбайтын және поли-(А) фрагмент а-РНҚ
молекулаларының тіршілік ұзақтығын реттеу қызметін атқарады, себебі
а-РНҚ молекуласының бұзылуы 3` ұшынан бір-бірлеп нуклеотидтердің
үзіліп түсіп қалуы арқылы жүреді.
а-РНҚ нуклеотидтерінің жалпы саны бірнеше мыңға жуық, оның
ішінде кодтаушы учаскесіне тек 60-70% нуклеотидтер ғана тиісілі
болады. Жасушада а-РНҚ-лар барлық уақытта ақуыздармен
байланысып информосомалар деп аталатын кешен пайда етеді.
24-сұрақ Жасушада РНҚ түрлері. РНҚ қызметі. р-РНҚ кеңістікте ұйымдасу ерекшеліктері құрылысы. РНҚ-да ДНҚ сияқты полимер-сызықты полинуклеотид, ал мономерлері
болып рибонуклеотидтер саналады. РНҚ нуклеотидтерінде рибоза, 4 азоттық
негіздер-А, Г, Ц, У, бір фосфор қышқылының қалдығы кездеседі.
Нуклеотидтер 5 1 , 3 1 – фосфодиэфирлік байланыс арқылы байланысқан.
РНҚ – негізгі қызметі ДНҚ-дағы сақталынған ақпаратты көшіру, ақуыз
биосинтезін қаматамыз ету.
РНҚ атқаратын қызметі мен құрылысына қарай 3 түрге бөлінеді:
•
Ақпараттық РНҚ – а РНҚ
•
Тасымалдаушы РНҚ – т РНҚ
•
Рибосомалық РНҚ – р РНҚ