П. И. Пидкасистый а у д а р ғ а н д а р
жүктеу/скачать 13,11 Mb. Pdf көрінісі
|
дидактика кытап 2
| II болім. Дидактика
М ү ғ а л ім О қ у ш ы Б ілімді бекітуге тансырма береді. Бекітуге арналған тапсырманы орындайды. Б іл ім ін пайдалануға бағы тталған тапсы рм а беріледі. Б іл ім ін пайдалануға арналған тапсы р маны орындайды. Мектептің практикасында мәселелік оқытудың элементтерін қолданылу бәрібір шектеулі. Бүлар негізінен бірқатар оқу пәндсрінде оқушылардың оқу материалын қайталау, бекіту сияқты әрекеттенуі, сондай-ақ олардың білім- дерін, іскерліктері мен дағдыларын тест арқылы тексеруде қолданылады. Бағдарлама қадамдарына сипатына байланысты оқьпушы бағдарламалар түрлері бар. Б.Скиннер жасаған сызықтық бағдарлама окушының жылжуын мүмкін ететін материалдың аз бөлікгерінен қүралады. Материалды меңгеру тапсырма- сында әдетте, ақпаратты оқып, бос орынды толтыру немесе бірнеше сөздер жазу талап етіледі. Сонан соң жауап жасырын дүрыс жауабымен тексеріледі және дүрыс жауап алынса, материалдың екінші бөлігіне жылжиды немесе егер оқушы дүрыс жауап бермесе, ақпаратқа қайта оралады, тапсырма қайталанады. Оқушы алдыңғы білімді меңгергенде ғана, оқытуда жылжи алады. Білімдегі олқылықты жою мақсатында жауап беру қажеттігі белсендіруші себеп болып табылады. Скиннер үсынған оқьпудың бүл моделі мынадай үстанымдарға негізделген: 1. Материалды меңгеру жеңіл әрі міндетті болу үшін материалды мүм- кіндігінше кіші бөліктерге бөлу үстанымы. 2. Жауаптың бағасының жедел бағалану үстанымы (кері байланыс). Оқушы біліміндегі олқылықты толықтырады жэне оны осы арада оқушы дүрыс жауаппен салыстырады. 3. Оқыту қарқынын жекелендіру үстанымы. Әрбір оқушы білімді мең- геруге қанша уақытты қажет етсе, сонша уақыт жүмсайды. Сызықтық бағ- дарламаның бір артықшылығы оқушының материалды кіші адымдар арқылы жылжуы оған оқытудың жалпы мақсатын көруге, қойылган мақсаттарга тез жетуге, білім мазмүнын жекелеуге мүмкіндік бермейді деп сынға алушылар да бар. Онан басқа, оқушының өз біліміндегі олқылықты толтыру жауабы, сызықтық бағдарламаларды сынаушылардан күш-жігерді керек етпейді. Сызықтық бағдарламаларды сынау бүтақталған бағдарлам аны ң пайда болуына әкелді. Оны жасаушы Н.А.Краудердің есептеуінше, оқу материа- лының бөліктері неғүрлым үлкен болу керек, өйгкені оны меңгеру кіші адым- дармен қатесіз меңгеруге емес, мазмүнды терең және жан-жақты талдауға бай ланысты. Бүтақталған бағдарламаныц бақылаудың жаңа формасындагы екінші ерекшелігі - оқушының таңдау жауабында: бірнеше жауаптан оқушы дүрыс жауапты таңдайды, ол жерде дүрыс, толық емес және типтік қателері бар дүрыс емес жауаптар бар. Егер оқушы дүрыс жауап берсе, ол келесі адымға жылжиды. Егер дүрыс жауап бермесе, оган қатенің мәні түсіндіріледі, жіберілген қатеге байланысты бір бағдарламамен жүмыс жасауға немесе алғашқы нүктеге қайта оралуға нүсқау алады. Сонымен, бүтақталған бағдарлама оқушыларды олар- дың жауаптары мен қателеріне байланысты әр түрлі жолдармен алып жүреді - білім алу адымдарының бүтақталуы. Бірақ мүның да кемшіліктері бар. Бүны сынаушылар бүтақталған бағдарлама оқушыны жауапты оңай ойлап таба салуға, қате жауапты есте сақтап және алып тастауға итермелейді. Сынаушы- лардың пікірінше, тіпті бүтақталған бағдарламаның өзі де оқушыға түтас және жүйелі оқу материалын бере алмайды. Ең ақырында, аталган бағдарламалар- дың кез келгені бойынша оқыту өте қараиайым және қолдан жасалған сипат алады, ол оқу болса, ол - әрекеттің өте күрделі түрі. |