П. И. Пидкасистый а у д а р ғ а н д а р
жүктеу/скачать 13,11 Mb. Pdf көрінісі
|
дидактика кытап 2
| II бөлім. Дидактика
керек екені көрініп түрады дегенді білдіреді. Мәселені көбіне мүғалім қояды, бірақ оқушыларды да өзбетінше мәселе қоюға үйрету керек. Болжам - мәселеде түйінделген, қайшылықтың фактілер немесе қүбылыс- тардың, бақыланып отырғанның себептері туралы білім негізінде шешілу мүмкіндігі туралы болжам. Болжам үсынуға оқушының сабақ үстінде тәжірибе мен әдебиет аркылы материалды жақсы білуі және жаңа ақпаратты алуы тиімді эсер етеді. Сонымен бірге бүл жерде эвристикалық, шығармашылық сияқты табиғаты күрделі қабілеттер үлкен рөл атқарады. Бірақ шығарма- шылыққа үйретудің тәсілдері мен ережелері эвристикада (Альтшуллер) және жаңа идеялар жасау үшін салыстыруларды, бейнелерді, үқсастықтарды, бір-бірі- нен алшақтағыларды қосу үшін қолданылатын синектикада да (В.Гордон) бар. Болжамның шынайылығын тексеру үшін мүғалім оқушыларға қосымша ақпарат береді, олардың ақпаратты қайдан алатынын көрсетеді, тәжірибе, практика- лык жүмыс, пікір-сайыс, материалмен ерекше әрекеттер (көркем мотінді талдау, грамматикалық талдау, зертханалық жүмыс) үйымдастырады. Оқушылар соңғы кезеңце өздері алған заңдар, үстанымдар, ережелер, ғылыми фактілер, түсініктер сияқты білімдерін үғынып, қалыптастыруға үмтылады. Жаратылыстану ғылымда- рында, ғалымдардың пайымдауынша, әр түрлі болжамдар болғанмен олар бір шешімге келеді деп есептейді. Ал гуманитарлық, техникалық ғылымдар және көркемдік өнер саласы пәндеріндегі мәселелер бірін бірі жоққа шығармайтын, бірін бірі толықтыратын шешімдер болуы мүмкін. Сонымен оқушыларда конвергенттік және дивергентгік ойлау қалыптасады. Мүғалім өзінің әңгімелері немесе түсін- дірулері барысында жаңа білімді оқушының өзіндегі білімдер жүйесіне қосып отырады. Оқушылар білімдер негізінде қалыптаскан іскерліктер деңгейін алынған білімдерін оқу міндетгерін шешкенде және практикалық жүмысты орындағанда көрсетіп отырады. Ғалымдар мәселелік оқытуды табиғи оқыту деп есептейді: омірде де біз бір қажеттілікке тап болғанда ғана бір нәрсені білеміз, сол сияқты оқушылар да қайсыбір қиыншылықтарды шешу жолдарын іздестіреді. Бүндағы айырмашылық оқу үрдісіндегі мүғалім дегенмен мәселелік жағдаятпен “кездесуді” үйымдастырады, әйтсе де балалардың әрекетінде кейде күтпеген жерден де мәселе шығуы мүмкін. Дидактикада классикалық мәселелік окытудың жүктеу/скачать 13,11 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|