Ацпаратты е вдеу теориясы: кодтау жене сацтау

Ацпаратты е вдеу теориясы: кодтау жене сацтау
5.3-сызба
Гештальт капидаларыныц
мысалдары
b. Жа^ындыщ
с. ¥^састъщ
d. Жа^ындырыц yiy 
састыктан басым 
болуы
е. Орта^ багыт
g. Ая^тау
у"'
/ 
\
1 
I 
\
/
Сондыктан уксас емес тmркендiрriштер 6ip-6ipiHe жакын болса, перцептивтж орта 
эркайсысы еш сызыктан туратын терт топка айналады (5 ^-сы зб а).
Ортац багыт
принцип бойынша б£р багыттагы элементтер жиынтыгын кесшн 
рет!нде кабылдай аламыз. 5.3е-сызбасындагы сызыктар - накты б£р кесшн рет^нде ка- 
былдауга мысал. Ортак багыт кагидасы сондай-ак б£р немесе бiрнеше ереже аркылы 
элементтердщ орналасу тэртiбi аныкталатын эрiптер мен сандар тiзбегiне катысты 
колданылуы мумшн. Сондыктан 
abdeghjk
тiзбегiндегi келес эрiп 
m
жэне оны мына 
ереже аркылы аныктауга болады: элшби бойынша 
а
эрпiнен бастап, эрбiр ею эрiптен 
кейiнгi эрiптi калдырып кетш отырьщыз.
195

5 -Т А Р А У
Карапайымдъщ
принцитне CYneHceK, адамдар перцептивтж ортаны карапайым, 
эдeттeгi касиеттерге карай уйымдастырумен катар, симметрия мен жYЙeлiлiктeн ту- 
ратын жаксы гештальт жасауга тырысады. Бул идеяны немютщ 
Pragnanz
ce3i ар- 
кылы сипаттауга болады, ягни оны «магынага ие болу», «нактылык» деп аудара 
аламыз. Адамдар 5.3^сызбасындагы визуалдык Yлгiлeрдi жYЙeciз курылган бiрнeшe 
геометриялык Yлгi реттнде емес, бiртутаc геометриялык Yлгi рeтiндe кабылдайды.
Аяцтау
принцип дeгeнiмiз - адамдардьщ аякталмаган Yлгiлeр мен тэжiрибeлeрдi 
аяктауы. Адамдар 5.3g-cызбадаFы жок сызыктын орнын толтыру аркылы магыналы 
Yлгiгe кол жетшзедг
Гештальт теориясы тYЙciгiмiзбeн байланысты болганымен, олар айкын емес 
жэне накты перцептивттк мeханизмдeрдi камтымайды. Адамдар уксас элeмeнттeрдi 
тутас деп кабылдайды деген т и р олардын осы элeмeнттeрдi неге уксас деп есептей- 
■пнш тYciндiрe алмайды. Гештальт принциптeрi бiраз нэрceнiн басын ашканымен, 
олар элi де кем еск жэне кеп жагдайды тYciндiрудe элciз. Сонымен катар зерттеулер 
де кeйбiр гештальт болжамдарын куптамайды. Кубови мен Ван Ден Берг (2008) жа- 
кындык пен уксастыктын бiрiккeн кeздeгi эceрi олардын белек турган кeздeгi эсе- 
рiмeн бiрдeйлiгiн аныктады. Ал гештальт теориясы бойынша онын эceрi кeбiрeк 
болуы керек еда. Онымен салыстырганда, акпаратты ендеу кагидалары айкын жэне 
тYЙciктi жаксы тYciндiрeдi.

жүктеу/скачать 18,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: