Таубаева ш. Т., Иманбаева с. Т., Берикханова а. Е
жүктеу/скачать 2,62 Mb. Pdf көрінісі
|
Таубаева Ш.Т., Иманбаева С.Т.,Берикханова А.Е.Педагогика Оқулық. 2018 (1)
- Бұл бет үшін навигация:
- Перцептивтік қарым-қатынас
- «мұғалім- оқушы» қарым - қатынастық жүйесіндегі ерекшеліктерін қарастырып өтейік. Вербалды қарым-қатынас
| Вербалды қарым-қатынас
– адамдар арасындағы сөз арқылы жүргізілетін қарым - қатынас. Вербалсыз қрым- қатынас – адамар арасындағы ым - ишараға негізделген сөзсіз қарым - қатынас. Интерактивті қарым-қатынас – адамдардың өзара бірі - бірімен тығыз әрекеттестік байланыста болуы. Перцептивтік қарым-қатынас – кез келген қарым - қатынас барысында адамдардың ішкі жан дүниесін түсіне алу, көңіл - күйлерінің қандай деңгейде екенін сезіне білу. Аталған қарым - қатынас түрлерін педагогика саласындағы «мұғалім- оқушы» қарым - қатынастық жүйесіндегі ерекшеліктерін қарастырып өтейік. Вербалды қарым-қатынас – бір адамнан екінші адамға не болмаса бір топ адамдар арасындағы сөз арқылы ақпараттармен алмасу үдерісі. Сөз адамдарға ғана тән, аса маңызды құдіретті күш және вербалды қарым - қатынастың негізгі құралы. Педагогикалық үдеріске қатысушы субъектілерінің сөйлеу шеберліктері арқылы олардың дүниетаным шеңберін, мәдениеттілігін, тәрбиелілігін, тіпті мінез - құлқын да байқауға болады. Сондықтан көптеген жас мамандардың осал жерлері де осы сөйлеу шеберліктерінің жетіспеушілігіне байланысты болып келеді. Сөздік қарым - қатынас адам миының үлкен жарты шарларының қызметтеріне байланысты іске асырылады. Адамның әрбір сөзі бір нәрсені білдіреді, яғни оның мән - мағынасын ми жұмысы арқылы талдап қбылдайды. Қарым - қатынасқа қатысушы адамдар айтылған сөзді жақсы түсініп қабылдаулары үшін олар бір тілде ( қазақ, ағылшын, орыст.с.с. ) сөйлеусулері керек. Сөздік (вербалды) қарым - қатынас арқылы ғылыми ақпараттарды оқушы санасына жеткізуде нақты тәжірибеден алынған мысалдар, қызықты фактілер, орынды мақал - мәтелдер тыңдаушылардың қызығушылықтарын арттырып, олардың назарын тақырыпқа аудара түседі. Вербальды қарым - қатынас екі түрге бөлінеді : аксиалды және ретиалды . 48 Аксиалды қарым-қатынас – ақпаратты бір адамнан екінші бір адамға жеткізу үдерісі ( мұғалім және жеке бір оқушы немесе оқушы мен оқушы арасындағы қарым-қатынас ). Ретиалды қарым-қатынас - ақпаратты бір адамнан бір топадамға жеткізу үдерісі ( Мектеп жағдайында мұғалі -ата-аналар, мұғалім-сынып оқушылары жүйесін атауға болады ). Мектепте жағдайында қарым - қатынастың аталған екі түрі де жиі кездеседі. Ол тек оқушы мен мұғалім арасында емес, директор мен педагогикалық ұжым арасында, мұғалім мен мұғалім арасында, мұғалім мен ата - аналар арасында болатын қарым - қатынас. Кейбір мұғалімдер аксиалды қарым - қатынастқа бейім, кейбіреулер – ретиалды қарым - қатынасқа жақын болады. Бірақ шебер педагог болу үшін аталған қарым - қатынастың барлық түрін жақсы меңгеру маңызды. Аксиалды және ретиалды қарым - қатынастар барысында сөйлеп тұрған адамды тыңдай алудың өзі өнер. Аксиалды қарым - қатынастағы диалогтың нәтижесі адам көңілін барлық алаңдатқыштардан ( уақыт-тың тығыздығы, ұялы телефонның үнемі шырылдай беруі т.с.с. ) алшақтатуына байланысты өзгеріп отырады. Қарым - қатынастың нәтижелері оны ұйымдастыру орнына ( сынып іші, аудитория, дала, табиғат, т.б. ), өткізілу уақытына ( таңертең, түсте, кешке ), адамның жас ерекшеліктеріне, мінездеріне байланысты әр - түрлі болады. Осыған орай қарым - қатынас жасауда оның орны мен уақытының алатын рөліне байланысты мынандай мысалдарды келтіруге болады. жүктеу/скачать 2,62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|