§1. Нақты объект жəне оның есептеу нұсқасы.....................................6

§1. Нақты объект жəне оның есептеу нұсқасы.....................................6
§2.  Сыртқы жəне ішкі күштер. Қималар тəсілі   ..............................12
§3. Кернеулер  .......................................................................................15
§4. Орын ауыстыру жəне деформация   .............................................16
§5. Гук заңы жəне күштер əсерінің тəуелсіздігі   ..............................19
§6. Беріктіктің негізгі есептерін шығару жоспары   .........................21
  
2-тарау. ТҮЗУ СЫРЫҚТЫҢ СОЗЫЛУЫ 
ЖƏНЕ СЫҒЫЛУЫ....................................................................................23
§1. Созылудағы жəне сығылудағы кернеулер  ..................................23
§2. Ұзару жəне сығылу үшін Гук заңы   ............................................25
§3.  Көлденең деформация. Пуассон коэффициенті    ......................27
§4. Сырықтың өз салмағының созылу мен сығылуға əсері  ............29
§5. Көлбеу қимадағы кернеулер. Жанама кернеулердің 
жұптық заңы..........................................................................................31
3-тарау. МАТЕРИАЛДАРДЫҢ СОЗЫЛУ ЖƏНЕ 
СЫҒЫЛУ КЕЗІНДЕГІ МЕХАНИКАЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ........34
§1. Теориялық негіз...............................................................................34
§2. Материалдардың механикалық  сипаттамаларына елеулі 
əсер ететін негізгі факторлар туралы  ................................................34

392
§3. Материалдардың созылуын жəне сығылуын 
эксперимент арқылы зерттеу ..............................................................35
§4. Созылу диаграммасы .....................................................................39
§5. Сығылу диаграммасы.....................................................................42
§6. Материалдардың негізгі механикалық қасиеттері. 
Пластикалық қасиет, морттық жəне қаттылық..................................43    
4-тарау. СОЗЫЛУ ЖƏНЕ СЫҒЫЛУ КЕЗІНДЕГІ 
БЕРІКТІК ПЕН ҚАТАҢДЫҚҚА ЕСЕПТЕУ ...............................50
§1. Созылу жəне сығылу кезіндегі беріктік шарты ..........................50
§2. Созылған немесе сығылған элементтерді мүмкін 
кернеу бойынша есептеу   ...................................................................51
§3. Созылған немесе сығылған элементтерді шектік 
күй бойынша есептеу  .........................................................................52
§4. Статикалық анықталатын сырықтар   ..........................................53
§5. Созылу мен сығылудағы статикалық анықталмайтын 
құрылмалар (конструкциялар) .............................................................55
§6.  Статикалық  анықталмайтын  сырық............................................56
§7.Статикалық анықталмайтын сырықтар жүйесі   ..........................61
5-тарау. ЖАЗЫҚ ҚИМАЛАРДЫҢ ГЕОМЕТРИЯЛЫҚ 
СИПАТТАМАЛАРЫ .........................................................................76
§1.Қиманың статикалық моменттері   ...............................................76
§2.Орталық осьтер. Қиманың салмақ центрі ....................................78
§3.Қиманың инерция моменттері ......................................................82
§4.Бас осьтер жəне бас инерция моменттері ....................................85
6-тарау. ЫСЫРЫЛУ. БҰРАЛУ........................................................89
§1.Таза ысырылу жəне оның ерекшеліктері туралы   ......................89
§2.Таза ысырылудағы кернеулер.........................................................90

393 
§ 3. Қимасы дөңгелек біліктің бұралуы   ...........................................93
§4. Қимасы дөңгелек біліктің бұралуындағы кернеу  ......................94
§5. Бұралу кезіндегі беріктік жəне қатаңдық   ..................................98
7-тарау. ТҮЗУ СЫРЫҚТАРДЫҢ ИІЛУІ.....................................100
§1.Иілудегі ішкі күштерді зерттеу. Эпюралар   ..............................100
§2.Ию моменті, көлденең күш жəне таралған күштің 
қарқындылығы араларындағы тəуелділіктер   ................................109
§3.Таза  иілудегі  кернеу  ...................................................................111
§4. Көлденең иілудегі кернеулер   ....................................................116
§5.Тиімді қима  ...................................................................................119
§6.Көлденең қималардың орын ауыстырулары мен бұрылуы. 
Иілген осьтің дифференциалдық теңдеуі  .......................................122
§7.Арқалықтың серпімді сызығының əмбебап теңдеуі .................125
§8. Иілудегі беріктік жəне қатаңдық   ..............................................128
8-тарау. КЕРНЕЛГЕН ЖƏНЕ 
ДЕФОРМАЦИЯЛАНҒАН КҮЙ....................................................131
§1. Нүкте маңындағы кернелген күй   .............................................131
§2. Көлбеу жазықтықтағы кернеулер   .............................................134
§3. Бас жазықтықтар. Бас кернеулер   ..............................................135
§4.  Жазық  кернелген  күй ................................................................137
§5. Денені  бекіту туралы. Орын ауыстырулар   .............................140
§6. Сызықтық жəне бұрыштық деформациялар   ...........................141
§7. Бас деформациялар.  Бас осьтер   ...............................................143
§ 8. Гуктың қорытынды формуласы   ..............................................144
§9. Потенциллдық энергияның қорытынды түрі   ..........................146
9-тарау. БЕРІКТІК ЖƏНЕ ПЛАСТИКАЛЫҚ 
БОЛЖАМДАРЫ ..............................................................................150                        

394
§1. Жалпы түсінік   ............................................................................150
§2. Беріктік жорамалдары (гипотезалар)   .......................................151
§3. Мор теориясы   ..............................................................................154
§4. Беріктік теорияларының есептеу кернеулері   ......................... 155
10-тарау. КҮРДЕЛІ ҚАРСЫЛАСУ................................................156
§1. Қиғаш иілу   ..................................................................................156
§2. Центрден тыс созылу немесе сығылу.........................................158
§3. Бұралып иілу   ..............................................................................160
11-тарау. СТАТИКАЛЫҚ 
АНЫҚТАЛМАЙТЫН СЫРЫҚТАР
ЖҮЙЕСІН КҮШТЕР ТƏСІЛІМЕН ЕСЕПТЕУ.........................163
§1.Тіректер    ......................................................................................163
§2. Сырықтар жүйесінің геометриялық өзгермеу шарттары..........165
§3. Геометриялық өзгермейтін сырықтар жүйесiнiң 
статикалық анықталу шарттары   .....................................................170
§4. Негізгі жүйе туралы түсінік. Эквивалент жүйе   ......................171
§5. Күштер тəсілі. Канондық теңдеулер...........................................174
§6. Күштер тəсілінің алгоритмі   ......................................................177
§7. Симметриялы конструкциялардың статикалық 
анықталмауын шешудегі ерекшеліктер............................................182
§8. Кеңістіктегі жазық жүйелер жəне кеңістік жүйелер  ...............194
12-тарау. ЖҰҚА ҚАБЫРҒАЛЫ 
ҚАБЫРШЫҚТАР. 
ҚАЛЫҢ ҚАБЫРҒАЛЫ ҚҰБЫРЛАР...........................................199
§1.Қабыршықтардың негiзгi ерекшелiктерi    .................................199
§2.Симметриялы қабыршықтардың кернеулерiн моментсiз теория 
арқылы анықтау...................................................................................201

395 
§3.Жұқа қабырғалы қабыршықтардағы кернеулердi 
анықтаудың мысалдары ....................................................................205
§4.Қалың қабырғалы құбырлар   ......................................................209
13-тарау. ОРНЫҚТЫЛЫҚ............................................................216
§1.Орнықтылық туралы түсінік   .....................................................216
§2.Эйлердің есебі ...............................................................................217
§3.Эйлер формуласының келтірілген түрі ......................................220
§4.Эйлер формуласының қолданылу шегі ......................................225
§5.Дағдарыс кернеуінің толық графигі туралы  .............................227
§6.Сығылған сырықтарды есептеу ..................................................229
14-тарау. АЙНЫМАЛЫ КЕРНЕУЛЕР ƏСЕРІ 
КЕЗІНДЕ БЕРІКТІККЕ ЕСЕПТЕУ..............................................235
§1. Материалдардың қажуы туралы  ..............................................235
§2. Циклдің негізгі сипаттамалары  .................................................237
§3. Төзімділік шегі..............................................................................239
§4. Циклдік жүктеме кезіндегі беріктік қорын анықтау..................242
§5. Коэффициенттерді пайдалану туралы ........................................245
15-тарау. ДИНАМИКАЛЫҚ ЖҮКТЕМЕЛЕР............................248
§1. Есептеу тəсілі  ..............................................................................248
§2. Инерция күштерін ескеру  ...........................................................249
§3. Соққы кезіндегі кернеу    .............................................................254
§4. Соққының динамикалық коэффициенттерінің 
дербес түрлері......................................................................................256
§5. Тербеліс кернеуі   .........................................................................257
16-тарау. КЕРНЕУЛЕРІ СЕРПІМДІЛІК ШЕГІНЕН
АСҚАН ЖҮЙЕЛЕРДІ ЕСЕПТЕУ................................................ 261

396
§1.Есептеудің ерекшеліктері жəне созылу 
диаграммасы туралы .........................................................................261
§2.Cозылып немесе сығылып жұмыс істейтін элементтердегі 
пластикалық деформациялар   ..........................................................265
§3.Сырықтың серпімді-пластикалық иілуі  ....................................268
§4.Қимасы дөңгелек сырықтың пластикалық 
деформация жағдайындағы бұралуы................................................270
17-тарау. ДЕФОРМАЦИЯЛАРДЫ ЖƏНЕ КЕРНЕУЛЕРДІ 
ТƏЖІРИБЕ ЖҮЗІНДЕ ЗЕРТТЕУ ƏДІСТЕРІ.............................272
§1. Материалдарды жəне конструкцияларды тəжірибе 
жүзінде зерттеу туралы    ..................................................................272
§2. Деформацияларды механикалық тензометрлердің 
көмегімен анықтау     .........................................................................272
§3. Деформацияларды электротензометрлердің 
көмегімен анықтау...............................................................................275
18-тарау. БЕРІКТІКТІҢ ОСЫ ЗАМАНҒЫ 
МƏСЕЛЕЛЕРІ ТУРАЛЫ (Қорытынды)
§1. Тең беріктілік қағидасы   .............................................................277
§2. Қолданылып жүрген осы заманғы беріктік теориялары  .........277
ПАЙДАЛАНУҒА ҰСЫНЫЛАТЫН ƏДЕБИЕТТЕР.................280
ҚОСЫМШАЛАР  ............................................................................281
1-қосымша. 
СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК  ЖҰМЫСТАРЫ (ТЕОРИЯ).................281
I. Потенциалдық энергия 
§1. Созылып (сығылып) жүктелген сырықтың потенциалдық 
энергиясы ...........................................................................................281

397 
§2. Ысырылудың потенциалдық энергиясы....................................282
§3. Бұралудағы потенциялдық энергия ...........................................283
§4. Таза иілудегі потенциалдық энергия...........................................284
§5. Көлденең иілудегі потенциалдық энергия..................................285
§5. Күрделі жүктелген сырықтың потенциалдық 
энергиясы туралы................................................................................287
II. Орын ауыстыруды анықтаудың жалпы əдістері 
(Энергетикалық тəсілдер)...............................................................288  
§1. Кастилиано теоремасы   ..............................................................288
§2. Мор интегралы  ............................................................................291
§3. Верещагин тəсілі    .......................................................................296
III. Бұралу деформациясының кейбір ерекшеліктері 
§1. Қимасы дөңгелек емес   сырықтардың  бұралуы туралы .........302
§2. Иірілген сырықтардың орын ауыстыруы жəне кернеулер ........302
§3. Жұқа қабырғалы   сырықтарды есептеудің негізі туралы .......303
IV. Мор теориясы..............................................................................308
2-қосымша. ЖАТТЫҒУ САБАҚТАРЫНЫҢ 
ТАҚЫРЫПТАРЫ ..............................................................................313
3-қосымша. ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫСТАР ТІЗІМІ ....................314
4-қосымша. АНЫҚТАМАЛЫҚ МАТЕРИАЛДАР..........................315
5-қосымша. ТƏЖІРИБЕДЕ ЖИІ КЕЗДЕСЕТІН 
ҚИМАЛАРДЫҢ ГЕОМЕТРИЯЛЫҚ СИПАТТАМАЛАРЫ...........316
6-қосымша. ҰЗЫНДЫҚТЫ КЕЛТІРУ КОЭФФИЦИЕНТІНІҢ  
(
ϕ
) МƏНДЕРІ....................................................................................317
7-қосымша. «
μ
» – КОЭФФИЦИЕНТІНІҢ ЖƏНЕ «
F
P
» – 
КҮШІНІҢ СЫРЫҚТЫҢ БЕКІТІЛУІНЕ ТƏУЕЛДІ   
ШАМАЛАРЫ ....................................................................................318
8-қосымша. ГЛОССАРИЙ ................................................................320
9-қосымша. ТЕСТ СҰРАҚТАРЫ  …………………………………..325
 
ағу

398
А. ТҮСІПОВ
С. ТҮСІПОВА
МАТЕРИАЛДАР КЕДЕРГІСІ
Оқулық
Екінші басылым. Өңделген
 

399 
Басуға 07.06.2012 ж. қол қойылды. Формат 60х901/16. 
Қағазы офсеттік. Қаріп түрі «Times New Roman». 
Көлемі  25 б. т.
Таралымы 1100  дана. Тапсырыс № 6 .
1
6

400