Ларды енгізудің талаптары: әдістемелік ұсыным

Рефлексивті-                       

түзетушілік

- Балалар, бүгін біз не туралы 

әңгімеледік?

- Балықтар қайда мекендейді?

- Ендеше «Не қайда мекендейді?» 

дидактикалық  ойынын  ойнайық.

Мақсаты:  Көл  мен  мұхитты 

мекен  ететін  балықтардың  түр-

лерін  ажырата  білуге  үйрету.

- Балықтар туралы 

әңгімеледік.

- Балықтар суда 

мекендейді.

Көлде және мұхитта 

мекен ететін ба-

лықтарды өз орнына 

орналастырады.

Күтілетін нәтиже

Нені білу керек:   Балықтар, оның түрлері туралы жалпы түсінік алады.

Нені игереді:   Интерактив тақта арқылы тапсырма орындауды үйренеді.

Нені біледі: Балықтар, оның түстері туралы үш тілде біледі.

Білім беру саласы: «Таным», «Шығармашылық»

Ұйымдастырылған оқу іс –әрекеті: Қарапайым математикалық ұғымдар-

ды қалыптастыру

Тобы: Ересектер

Тақырыбы: «Алма» ертегісінің желісі бойынша 4 санын қайталау.

     Мақсаты: 

1. Балалармен   ертегіні еске түсіру арқылы  4 санын қайталау.

2. Құрамын ажыратуды, таңбалауды, көлем, кеңістікті бағдарлау білімдерін 

бекіту.

3. Жаңа технологияларды пайдалану арқылы оқу іс-әрекетіне қызығушылық 

арттыру

Әдіс-тәсілдері: АКТ, түсіндіру, сұрақ –жауап

Алдын-ала жүргізілетін жұмыс: 4 санының құрамын қайталау.

Қажетті құралдар: Интерактивті тақта

22

Іс-әрекет                 

кезеңдері

Тәрбиешінің іс-әрекеті

Балалардың

іс–әрекеті

Мотивациялық-

қозғаушылық

Музыка ойналып, көңілді қалып-

пен балаларды бастап, залға кіреді.

Балалар музыка 

әуенімен залға кіріп, 

қонақтармен аманда-

сады.

-Күннің көзі ашылсын

Көкке шуақ шашыл-

сын,

Құтты қонақ келіпті,

Төрімізге еніпті

Ал, қанекей бәріміз

Сәлем дейік үлкенге

Сәлеметсіздер ме, 

апайлар!

  

Ұйымдастыру- 

ізденушілік

-Жарайсыңдар!

-Суреттерді алып, бір-бір сөз-

дермен  жұмбақтарды жасырады. 

Жұмбақтардың жауабы интерактивті 

тақтадан шығып, көрсетіліп тұрады. 

1.Көздер.

2.Қырыққабат.

3.Торғай.

4.Сиыр

5.Жапалақ.

6.Ит.

7.Балық.

8.Сәбіз.

9.Мұрын.

10.Құлақ.

11.Аққу.

12.Пияз.

Интерактивті тақтадан «Та-

пқышбек»  пайда болады, өзін таны-

стырады,   жұмбақ жасырады:

 -Сәлеметсіңдер ме, балалар, 

менің атым Тапқышбек. Мен сендер-

ге жұмбақ жасырамын.

-Көкпеңбек еді көктемде

Қызарды күз жеткенде.

Балалар  орын-

дықтардың жанына 

келіп тұрады. Сурет-

терді алып, жұмбақтар 

жасырады.

1.Онымен біз 

көреміз.

2. Бақшада өседі, 

қабат-қабат оралған.

3.Кіщкентай құс, 

түсі қоңыр.

4. Бізге сүт береді.

5.Түнде ұшады, 

күндіз ұйқтайды.

6.Үй күзетеді.

7. Суда өмір сүреді.

8.Қоянның жақсы 

көретін көкөнісі.

9.Біз онымен тыныс 

аламыз.

10.Біз онымен 

естиміз.

11.Ең сұлу құс. 

12. Турасаң, көзің-

нен жас шығады.

Балалар жауабы : 

-Алма.

23

«Тапқышбек»:

-Балалар, сендер  «Алма» ертегісін 

білесіңдерме?

-Ертегіні еске түсірейік. 

Тақтадан ертегіден  үзінді сурет-

тері пайда болады. 

-Біз пойызға отырып, сол ертегіге 

қонаққа барайық.

Интерактивті тақтадан «Тапқыш-

бек» хабарлайды:

1-Аялдама.

 ( сұрақтар)

Ертегі кейіпкерлерінің іс-әрекет-

терін кезекпен атайық.

-Алманы бірінші  қай кейіпкер 

көреді?

-Алманы қайсысы қағып түсіреді?

- Алманы қай кейіпкер қағып 

алады?

- Алманы қандай кейіпкер бөліп 

береді?

-Барлығы қанша кейіпкер болды?

-Балалар, «4» саны неге ұқсайды 

екен?

«Тапқышбек»:

-«4» санының құрамы қандай?

Инт. тақтадан  таблица шығады,  

бір бала қаламмен 4 санының құра-

мын жинайды.

                             4

3/1

2/2

0/4

Балалар ертегі 

кейіпкерлерін естеріне 

түсіреді.

Балалар 10 нан-1 ге 

дейін санап, музыка-

мен «жолға»  атта-

нады. Айналып келіп, 

орындарына отырады.

Интерактив. т.:

-Қоян-1

- Қарға -2

- Кірпі-3

-Аю-4

-Төңкерілген орын-

дыққа, гүл ұстаған 

адамға т.с.с.

24

2-аялдама.

«Тапқышбек»:

-Жарайсыңдар! Келесі тапсырма:

- Ертегі кейіпкерлерін көлемі 

бойынша орналастыр.

-Қоян

-қарға

-кірпі

-аю

Тәрбиеші:

-Балалар, кейіпкерлерді көлемі 

бойынша , үлкеннен кішісіне қарай 

қарай орналастырамыз.

-Енді барлық кейіпкерлерге  

жететіндей етіп, алманың суретін 

салыңдар.

«Тапқышбек»:

-Қанша алма салдыңдар?

Тәрбиеші:

-Кейіпкерлер саны мен алманың 

саны бірдей ме?

Ендеше мынандай қорытындыға 

келеміз : 

 Кейіпкерлер саны қанша болса, 

алма сонша. Қане, бәріміз қайта-

лайық.

Сергіту  сәті:  

Тақтадан балалар 

шығып, музыка ойнап, сергіту сәтін 

жасайды.

Балалар өз тақтай-

шаларында сурет-

терді көлемі бойынша 

орналастырады.

Интерактив.т.:

1-аю, 2-қоян, 3-қарға, 

4-кірпі суреттері 

пайда болады.

Балалар өз тақтай-

шаларында салады.

Балалар санайды, 

«бірдей»  деген қоры-

тындыға келеді

Бір бала шығып  

тақтаға әр кей-

іпкердің тұсына 

алманың қаламмен 

жылжытып қоя-

ды,суретін бояйды,  

(заливка),қалғандары 

өз тақтайшаларында 

салады.

Балалар музыкамен 

қимылдарды қайта-

лайды.

 Интерактив.т.: 3-аялдама:

«Тапқышбек»:

 Балалар бұл 

аялдамадағы тапсырманы мұқият 

қарап, есте сақтау керек.

-Алма  тақтаның қай бөлігіне 

орналасқан?  

-Қоян  тақтаның қай бөлігіне 

орналасқан?   

-Қарға тақтаның қай бөлігіне 

орналасқан?   

 -Кірпі тақтаның қай бөлігіне 

орналасқан? 

  -Аю  тақтаның қай бөлігіне 

орналасқан?  

-Қоянның үйі қандай пішін екен?

- Қарғаның үйі  қандай пішін 

екен?

- Ортасында.

-Оң жақ жоғарғы 

бұрышында

-Сол  жақ жоғарғы    

бұрышында.

-Оң  жақ төменгі    

бұрышында

-Сол жақ төменгі 

бұрышында.

-Үшбұрыш.

-Төртбұрыш

25

-Кірпінің үйі қандай пішін екен?

- Аюдың  үйі қандай пішін екен?

Тақтадағы сурет өшеді.

«Тапқышбек»:

-Балалар, кейіпкерлердің орналасу 

ретін естеріңе сақтадыңдар ма?

Тәрбиеші балалармен бірге пы-

сықтайды.

-Балалар, сендер бұл кейіпкер-

лердің орналасу ретін естеріңе 

сақтап,  тақтайшаларыңа олардың 

үйлерін  салуға тиіссіңдер.

-Кейіпкерлердің үйлері қандай 

пішіндер еді, қай жерге орналасқан 

еді?

Тәрбиеші балалардың жұмыста-

рын тексеріп, қорытындылайды.

-Дөңгелек

-Сопақша.

Балалар естерінде 

қалған кейіпкерлердің 

орналасу ретін  

қайталайды. Балалар 

естеріне түсірген  

сайын тақтада 

қайтадан кейіпкерлер 

пайда бола бастайды.

Бала шығып, 

пішіндерді тақта-

ның бетіне белгілей-

ді, қалғандары өз 

тақтайшаларында 

салады.

Интерактив.т. «Тапқышбек»

4-аялдама: 

- Балалар, ертегі кейіпкерлері 

сендерге рахмет айтып, ойындар 

ұсынады. Ойнаймыз ба?

«Тапқышбек»: 

-Жарайсыңдар, балалар! Мен 

сендермен бірге саяхаттағаныма өте 

қуаныштымын! 

Сендерге саяхат ұнады ма?

-Қай жері ұнады?

-Сендер бәрін біледі екенсіңдер!

-Сау болыңдар!

Инт.тақтадан 

 

балалар « Суретті 

жина», «Лото», 

«Өрнекті құрастыр» 

тапсырмаларын орын-

дайды.

Балалар өздеріне не 

ұнағандарын атап 

өтіп, оқу іс-әрекетін 

қорытындылайды.

-Маған билеген 

ұнады.

-Маған 4 санының 

құрамын табу ұнады.

-Маған ойын ойнаған 

ұнады.      

Рефлексивті-                       

түзетушілік

Тәрбиеші балалардың не ұққанын,

Қандай аялдамаларда болғандарын,

қандай  жолмен  тапсырмалар-

ды  орындағандарын  пысықтайды.

Балалар естеріне 

түсіріп қайталап, 

айтып шығады

Күтілетін нәтиже

Нені білу керек:   Балалар ертегі арқылы 4 саны туралы білімдерін бекітеді.

Нені игереді:   Интерактив тақта арқылы тапсырма орындауды үйренеді

Нені біледі:  Математикалық түсініктері туралы білімдерін көрсетеді.

26

Білім беру саласы: «Таным», «Қатынас», «Шығармашылық»

Ұйымдастырылған оқу іс –әрекеті: Сауат ашу, Қарапайым математикалық 

ұғымдарды қалыптастыру, Тіл дамыту, Жапсыру

Тобы: Ересектер

Тақырыбы:  «Көктем кереметтері»

Мақсат –міндеттері:

Тілдік қарым-қатынас іскерлігі мен дағдыларын қалыптастыру, сөздік 

қорын байытып, сөйлеу барысында қолдану, ұсақ қол бұлшықеттерін дамыту, 

қарым-қатынас мәдениетінің қарапайым дағдыларын дамыту, сауатты сөйлеу 

дағдыларын қалыптастыру, табиғатты сүюге, қадірлеуге, сыластыққа тәрбиелеу. 

Алдын –ала жүргізілетін жұмыс: Көктем туралы тақпақтар жаттату, 

әңгімелеу

Қажетті құралдар: интерактивті тақта, слайдтар, мақта дискісі, жүн, бояу,    

                                 сүрткіштер,т.б.

Билингвалдық компоненттер: Көктем-весна-spring

Инклюзивтік әлеумет: Айшаны жақын тартып жеке көмек көрсетемін.

Іс-әрекет                 

кезеңдері

Тәрбиешінің іс-әрекеті

Балалардың

іс–әрекеті

Мотивациялық-

қозғаушылық

Шаттық шеңбері:

Арайлап таң атты

Алтын сәуле таратты

Жарқырайды даламыз

Жарқырайды қаламыз

Қайырлы таң, балалар!

Қайырлы таң, қонақтар!

Қыс балалармен бірге отырады.

Балалар шаттана 

сәлемдесіп, күлімдей 

қонақтарды қарсы 

алады.

Ұйымдастыру- 

ізденушілік

Сыңғырлаған күлкі естіледі.

Қыс:

-Балалар, тыңдаңдаршы біреу келе 

жатқан сияқты, менің де кететін 

кезім келген болар.

-Мен кетейін, ендеше, сау бо-

лыңдар!

Көктем кіреді.

- Сәлеметсіздер ме, балалар?

- Сен оны қайдан білдің?

- Жарайсың!

- Бәрекелді, неткен ақылды едің-

дер. Сендердің сағыныштарыңды 

біліп мен де құр қол келгенім жоқ, 

өзіммен бірге ойындар ала келдім.

Күлкіні естіп қы-

зығушылық сезімдері 

оянады.

-Сау болыңыз! 

Келесі кездескенше 

Қыс ханшайымы.

- Сәлеметсіз бе, 

Көктем ханшайымы!

-Көктемнің жақында 

келетінін біліп едім.

-Себебі күн жадырай 

бастады.

-Айнала жасыл 

кілемге айналды.

-Құстар ұшып келіп 

жатыр.

27

 Ойнаймыз ба?

- Ал олай болса «Жыл мезгілдері» 

ойынын ойнайық.

- Мына жұмбақты шеше аласыңдар 

ма?

(Қыс туралы жұмбақ айтылады)

-Енді дұрыс жауабын көрейік.

(интерактив тақтадан фотосы 

көрінеді)

- Ендігі жұмбақты үш дауыспен 

оқып берейін, мүмкін сонда жауа-

бын тез тауып, естеріңде қалар. 

(Жаз туралы жұмбақ айтылады)

- Жауаптың дұрыстығын тексе-

рейік. 

(интерактив тақтадан фотосы 

көрінеді)

- Келесі жұмбақты үнтаспадан 

тыңдауларыңызды ұсынамын.

(Көктем туралы жұмбақ айты-

лады) 

(интерактив тақтадан фотосы 

көрінеді)

- Жарайсыңдар, балалар, енді мына 

жұмбақ сендерге кесте түрінде 

беріліпті. 

(Күз мезгілінің белгілері көрсетіл-

ген сурет-кестелер интерактив 

тақтадан көрсетеді)

- Айтыңдаршы балалар, бұл қай 

мезгілдің белгілері екен?

- Жауаптарың дұрыс. Ал мынау 

қандай құс?

- Оның қай кезде ұшып келетінін 

кім біледі?

- Неткен ақылдысыңдар.

- Ал мына жемістер қай кезде 

пісетінін кім айтады?

- Суреттегі құстар не істеп жатыр?

- Суреттегі бәйшешек қар астынан 

қай мезгілде көрінеді?

- Бірде жерге қар түседі, ал енді 

бірде жапырақтар түседі. Бұл қай 

мезгілдер?

- Қай мезгілде адамдар шөп жинай-

ды, қай кезде мұздар ериді?

- Алақай, ойнаймыз!

- Қыс мезгілі

-Жауабы дұрыс

- Жаз мезгілі

Жауаптың дұры-

стығына көздері 

жетеді.

- Әрине, бұл көктем 

мезгілі

-Бұл күз мезгілі.

-Бозшымшық.

-Қыста ұшып келеді.

- Жаз мезгілінде.

- Олар күз мезгілінде 

жылы жаққа ұшып  

барады.

- Көктем мезгілі.

- Қыс және күз мез-

гілдері

- Күзде адамдар шөп 

жинайды, көктемде 

мұздар ериді.

28

- Не бірінші, не кейін?

- Сендер қай кезде мектепке бара-

сыңдар?

- Олай болса, сол күз мезгілінен 

бастап айтыңдаршы.

- Жарайсыңдар,балалар. Келесі 

жұмбақты шешіп көрейік:

Қар астынан шыға келді,

Көктем исі шыға берді. 

- Оны үш тілде айта аласыңдар ма?

-Енді осы бәйшешектерді себеттер-

ге салып олардың аз-көптігін санап, 

салыстырайық.

Маша келеді:

-Балалар, сәлеметсіңдер ме?

-Сендер менің досым аюды көрген 

жоқсыңдар ма?

-Әй, ұйқышыл аюым-ай, әлі ұй-

ықтап жатқан болар.

-Аю,аю,тұршы көктем келді ғой.

Аю:

- А-а, не дейді көктем келді ме, мен 

білмей қалыппын ғой, балалар, неге 

сендер мені оятпағансыңдар?

Көктем:

-Сен тіпті қатты ұйықтағаның сон-

ша менің келгенімді де байқамадың.

Маша:

-Аюжан, сен мереке туралы да 

ұмытып кеттің бе?

Аю:

- Балалар, қандай мереке?

Маша:

-Біз әлі анамызға гүл де терген 

жоқпыз ғой. Қане кеттік, біз тез 

келеміз балалар.

Көктем:

- Балалар, сендердің сауатты 

балалар екендеріңді мына сөздер 

арасындағы түсіп қалған әріптерді 

қойып, оқуға қалай қарайсыңдар?

Алдарыңдағы таратпа құралда-

рыңды алыңдар да, керек әріптерді 

қойып оқыңдар.

- Жарайсыңдар, балалар неткен 

ақылдысыңдар.

- Қыс,көктем,жаз,күз.

-Күзде.

- Күз,қыс,көктем,-

жаз.

- Бәйшшек - подснеж-

ник - snowdrop

-Сәлем!

-Жоооқ.

- Бұл күз мезгілі.

- Бозшымшық

- Аналар мерекесі

- Жарайды.

29

Көктем:

-Шаршасаңдар, бой сергітейік.

Қане барлығымыз орнымыздан 

тұрайықшы.

Үнтаспадан көңілді әуен естіледі.

Топқа көңілсіз Маша мен аю 

келеді. 

Көктем:

-Маша, сендерге не болды?

Маша:

- Гүл теруге баратын көпірді су 

шайып алып кетіпті, енді не істесек 

екен?

Көктем:

- Маша, сендер мұңаймаңдар, 

біздің балаларымыздың қолдарынан 

келмейтіні жоқ, олар сендердің 

аналарыңа әп-сәтте сыйлық жасап 

береді, солай емес пе балалар?

- Олай болса өнер орталығына 

барайық.

Түсіндірме жұмыстары жүр-

гізіледі.

- Балалар, іске сәт!

Аю мен Маша алғыс айтады.

- Иә.

- Жарайды.

Көңілді әуенмен сәй-

кес қимылдар жасап 

қозғалады.

- Әрине.

-Рахмет.

Жасаған жұмыста-

рын аю мен Машаға 

береді.

- Маша, сендердің 

көңілдерің көтерілді 

ме? 

- Олай болса, бізбен 

бірге көктем туралы 

ән айтуға қалай қарай-

сыңдар?

Рефлексивті-                       

түзетушілік

- Жарайсыңдар, балалар!

- Балалар, сендер бүгін не істедің-

дер?

Жасалған жұмыстарын сыйлауды 

ұсыну.

- Қыс мезгілімен 

қоштасып, көктем мез-

гілін қарсы алдық.

- Жұмбақтар шешіп, 

қызықты ойындар 

ойнадық.

- Аю мен Машаның 

көңілін көтеріп, көмек 

көрсеттік.

- Бәйшешектерді са-

нап, салыстыра алдық.

30

Күтілетін нәтиже

Нені білу керек: Көктем мезгілі, оның ерекшеліктерін ұғынады.

Нені игереді: Бәйшешектерді санау арқылы математикалық түсініктері 

кеңейеді, сөздік қорлары артып, мәнерлеп оқу, қисынды жауап беру дағдылары 

қалыптасады. 

Нені біледі:  Көктем мезгілінің кереметтері туралы біледі.

31

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

1. Раджерс Э. Инновация туралы түсінік. – //Қазақстан мектебі, №4, 2006

2. Қабдықайыров Қ. Инновациялық технологияларды диагностикалау. – А., 

2004

3. Жүнісбек Ә. Жаңа технология негізі – сапалы білім. – //Қазақстан мек-

тебі, №4, 2008

4. Нағымжанова Қ. Инновациялық технологияның құрылымы. – А./Өркен, 

2007

5. Көшімбетова С. Инновациялық технологияны білім сапасын көтеруде 

пайдалану мүмкіндіктері. – А./Білім, 2008

6. Использование современных информационных и коммуникационных 

технологий в учебном процессе: учебно-методическое пособие / Авторы-со-

ставители: Д.П. Тевс, В. Н. Подковырова, Е. И. Апольских, М. В, Афонина. – 

Барнаул: БГПУ, 2006

7. Захарова И. Г. Информационные технологии в образовании: Учеб. посо-

бие для студ. высш. пед. учеб. заведений. – М., 2003

32

МАЗМҰНЫ

Кіріспе .............................................................................................................3

Негізгі бөлім 

- Инновациялық технологияларды қолдану бойынша  тәрбиелеу-оқыту 

жұмыстарын ұйымдастыру .................................................................................5

- Тәрбиелеу-оқыту үдерісінде ақпараттық –коммуникациялық технологи-

яларды қолдану ................................................................................................... 8

- Тәрбиелеу-оқыту жұмысын ұйымдастыруда инновациялық тенология-

ларды енгізуге қойылатын талаптар ................................................................. 10                      

Инновациялық бағдарламалар мен технологияларды енгізу кезеңдері ....13

Жұмыс тәжірибесін жинақтау және жалпылау ...........................................14

Жинақталған педагогикалық тәжірибені тарату .........................................17

Қорытынды .....................................................................................................19

Қосымшалар ...................................................................................................20

Пайдаланылған әдебиеттер ...........................................................................32