Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсінy
Қолдану
Тапсырма
Төмендегі алгебралық өрнектердің ішінен бірмүшелерді теріп жазыңыз және кестені
толтырыңыз:
№
Өрнек
Бірмүше Стандарт
түрі
Коэффициент Дәрежесі
1
2
7
х
а
2
х
у
а
5
−
3
3
4
х-а
5
-5
а
2
х
2
у
6
(
)
2
7
5
x
y
−
7
4
3
8
7
c
d
8
z
x
xy
2
5
4
⋅
9
3
2
3
1
ba
a
10
y
x
2
5
11
3
2
3
1
ba
a
Дескриптор Білім алушы
−
бірмүшелерді анықтайды;
−
бірмүшелерді стандарт түрде жазады;
−
бірмүшелердің коэффициенттерін жазады;
−
бірмүшелердің дәрежелерін жазады.
22
Бөлім: «Көпмүшелер»
Оқу мақсаты
7.2.1.4
бірмүшелерді көбейтуді орындау және бірмүшені
көбейткіштердің көбейтіндісі түрінде көрсету
Бағалау критерийі
Білім алушы
•
Бірмүшелерді көбейте алады
•
Бірмүшені көбейткіштердің көбейтіндісі түрінде
көрсетеді
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
1-
тапсырма
Төмендегі бірмүшелерді стандарт түрдегі бірмүшеге келтіріңіз:
а)
(
)
9
2
3
7
4
аb
b
а
⋅
−
;
b)
(
)
3
4
2
8
25
,
0
ba
b
а
−
⋅
−
;
с)
( ) ( )
3
2
2
2
2
3
xy
y
x
⋅
.
Дескриптор Білім алушы
−
коэффициентерін көбейтеді;
−
негіздері бірдей дәрежелердің көрсеткіштерін қосады;
−
бірмүшені дәрежелейді;
−
бірмүшені стандарт түрде жазады.
2-
тапсырма
64x
6
y
12
-
өрнегін:
а) бірмүшенің квадраты түрінде;
b) бірмүшесінің біреуі
7
2
4
y
x
болатын екі бірмүшенің көбейтіндісі түрінде;
с) бір бірмүшенің коэффициенті 2, ал екінші бірмүшенің дәрежесі 5 болатын екі
бірмүшенің көбейтіндісі түрінде жазыңыз.
Дескриптор Білім алушы
−
бірмүшені квадраты түрінде жазады;
−
бірмүшені екі бірмүшенің көбейтіндісі түрінде жазады;
−
бірмүшені берілген шарты бойынша екі бірмүшенің көбейтіндісі
түрінде жазады.
23
Бөлім: «Көпмүшелер»
Оқу мақсаты
7.2.1.5
көпмүше анықтамасын білу және оның дәрежесін
табу
7.2.1.6
көпмүшені стандарт түрге келтіру
Бағалау критерийі
Білім алушы
•
Көпмүшенің бос мушесі мен дәрежесін аныктайды
•
Көпмүшелерді стандарт түріне келтіреді
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
1-
тапсырма
Төмендегі алгебралық өрнектердің ішінен көпмүшелерді теріп жазыңыз және кестені
толтырыңыз:
14
11
10
3
4
6
+
−
+
−
x
x
x
x
(−2,5𝑛
4
𝑚
5
𝑘
2
) ∙ (3𝑛𝑚
2
𝑘
5
)
2
3
3
6
14
ab
a
b
a
−
−
4𝑥
3
− 7x
5
𝑦
3
+ 3yzx
2
− 8 + zx
x
3
+ x
2
y
2
+ y
3
− 1
−(−𝑎
3
𝑏
2
𝑐)
6
6𝑎
5
+ a
4
− 9a
3
− 2a
2
+ a − 5
x + 1 − x
2
5xy − 1y
,
21
6
5
15
2
2
−
+
−
ab
ab
b
a
3
4
5
x
x
−
2
+
b
Көпмүше
Көпмүшенің
стандарт түрі
Көпмүшенің бос
мүшесі
Көпмүшенің
дәрежесі
Дескриптор Білім алушы
−
көпмүшелерді теріп жазады;
−
көпмүшелерді стандарт турде жазады;
−
көпмүшелердің бос мүшелерін көрсетеді;
−
көпмүшелердің дәрежелерін көрсетеді.
24
2-
тапсырма
Көпмүшені стандарт түрге келтіріп,
b
a
+
2
2
көпмүшесіне тең немесе тең болмайтынын
анықтап, сәйкесті символды қойыңыз.
Көпмүше
Көпмүшенің стандарт
түрі
≠
= /
b
b
a
b
a
12
17
4
3
2
2
−
+
−
−
b
a
+
2
2
b
b
a
b
a
6
,
3
6
,
1
8
,
0
2
,
1
2
2
+
−
+
−
;
b
a
+
2
2
b
b
a
a
a
b
5
8
,
2
5
,
1
5
,
0
2
,
3
2
2
2
−
+
−
−
+
b
a
+
2
2
b
b
a
a
a
b
b
5
9
5
4
5
,
7
2
2
2
+
+
−
+
−
−
b
a
+
2
2
Дескриптор Білім алушы
−
көпмүшені стандарт түрде жазады;
−
тең көпмүшелерді анықтайды.
25
Бөлім: «Көпмүшелер»
Оқу мақсаты
7.2.1.7
көпмүшелерді қосу және азайтуды орындау
Бағалау критерийі
Білім алушы
•
Көпмүшелерді қосу және азайтуды орындай алады
•
Көпмүшелерді қосу және азайтуды басқа жағдайлар
үшін қолданады
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
1-
тапсырма
1) Айталық,
xy
x
C
y
x
B
y
xy
x
A
3
,
2
,
2
2
2
2
2
2
−
=
−
=
+
−
=
болсын.
а)
C
B
A
−
+
;
b)
C
B
A
−
+
−
өрнектерін ықшамдаңыз.
Дескриптор Білім алушы
−
жақшаларды ашады;
−
ұқсас мүшелерді біріктіреді (қосады, алады).
2-
тапсырма
Топтық жұмыс
Боялған фигуралардың аудандарын табыңыз:
Мұғалімге нұсқау: деңгейлік топтарға бөлінген оқушыларға арналған тапсырмалар.
Дескриптор Білім алушы
-
өрнек құрастырады;
-
бірмүшелерді көбейтеді;
-
көпмүшелердің айырмасын орындайды;
-
жауапты стандарт түрде жазады.
3-
тапсырма
Берілген екі таңбалы санның ондық цифры бірлігінен төрт есе үлкен. Берілген саннан
оның цифрларының орны ауысқанда шыққан санды азайтсақ, айырма 54-ке тең болады.
Берілген екі таңбалы санды табыңыз.
Дескриптор Білім алушы
−
екі таңбалы санды көпмүше түрінде жазады;
−
көпмүшелердің айырмасын орындайды;
−
теңдеуді шешіп, белгісіз цифрларды анықтайды;
−
белгісіз санды анықтайды.
26
Бөлім: «Көпмүшелер»
Оқу мақсаты
7.2.1.8
көпмүшені бірмүшеге көбейтуді орындау
Бағалау критерийі
Білім алушы
•
Көпмүшені бірмүшеге көбейтуді орындай алады
•
Көпмүшені бірмүшеге көбейтуді мәтінді есепті
шығару үшін қолданады
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
1-
тапсырма
Жұптық жұмыс. Ой қозғау.
a) Тіктөртбұрыштардың аудандарын екі түрлі тәсілмен анықтаңыз:
27
b) Табылған тіктөртбұрыш аудандарының өрнектері бойынша қандай қорытынды жасауға
болады?
Дескриптор Білім алушы
−
бірінші тәсілмен тіктөртбұрыш ауданын өрнектейді;
−
басқа екінші тәсілмен тіктөртбұрыш ауданын өрнектейді;
−
бірмүшені көпмүшеге көбейту туралы қорытынды жасайды.
2-
тапсырма
Көпмүше түрінде жазыңыз:
а)
(
)
b
a
ab
+
3
;
b)
(
)
1
2
2
5
,
0
2
2
−
+
−
y
x
y
x
;
с)
(
)
−
⋅
+
−
−
ab
b
ab
a
3
1
6
2
2
.
Дескриптор Білім алушы
−
бірмүшені көпмүшенің әр мүшесіне көбейтеді.
−
ұқсас мүшелерді біріктіреді (қосады, алады).
3-
тапсырма
Ағайынды екі баланың бірі екіншісінен алты жасқа үлкен, оның жасы осыдан екі жыл
бұрын екі есе үлкен болатын. Балалардың жасы нешеде?
Дескриптор Білім алушы
−
есептің математикалық моделін құрады;
−
теңдеудің шешімін табады;
−
есептің жауабын жазады.
28
Бөлім: «Көпмүшелер»
Оқу мақсаты
7.2.1.9
көпмүшені көпмүшеге көбейтуді орындау
Бағалау критерийі
Білім алушы
•
Көпмүшені көпмүшеге көбейтуді орындайды
•
Көпмүшені көпмүшеге көбейтуді мәтінді есепті
шығару үшін қолданады
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
1-
тапсырма.
Берілген фигуралардың боялған бөлігінің ауданын табыңыз:
Дескриптор Білім алушы
−
өрнекті құрастырады;
−
көпмүшелерді көбейте алады;
−
фигураның ауданын өрнектейді.
2-
тапсырма
Төмендегі көпмүшелердің қайсысы
3
2
3
2
у
хy
x
−
−
үшмүшесімен тең мағыналы екендігін
анықтаңыз:
Көпмүше
Көпмүшенің стандарт
түрі
≠
= /
(
)(
)
2
2
5
2
3
х
у
у
х
−
+
3
2
3
2
у
хy
x
−
−
(
)
(
)
2
4
1
7
2
+
−
⋅
−
х
x
х
3
2
3
2
у
хy
x
−
−
(
)
(
)
2
3
8
2
+
−
⋅
+
−
у
у
у
3
2
3
2
у
хy
x
−
−
(
)
(
)
(
)
х
у
ху
у
х
у
х
+
−
⋅
−
+
⋅
−
2
2
2
3
2
3
2
у
хy
x
−
−
Дескриптор Білім алушы
−
көпмүшені көпмүшеге көбейтеді;
−
көпмүшені стандарт түрде жазады;
−
тең көпмүшелерді анықтайды.
29
3-
тапсырма
Өлшемдері 40∙50 см
2
және 36∙52 см
2
болатын екі тіктөртбұрыш берілген. Осы
тіктөртбұрыштардың әр қабырғасын бірдей см-ге қысқарту арқылы аудандары тең болатын
тіктөртбұрыштар алуға бола ма? Жауабыңызды жазбаша шығару жолымен негіздеңіз.
Дескриптор Білім алушы
−
айнымалы енгізу арқылы өрнек құрастырады;
−
теңдеу құрастырады;
−
теңдеуді шешеді;
−
жауабын негіздейді.
30
Бөлім: «Көпмүшелер»
Оқу мақсаты
7.2.1.12
алгебралық өрнектерді ортақ көбейткішті жақша
сыртына шығару және топтау тәсілдері арқылы көбейткіштерге
жіктеу
Бағалау критерийі
Білім алушы
•
Ортақ көбейткішті жақша алдына шығару арқылы
өрнектерді түрлендіре алады
•
Ортақ көбейткішті жақша алдына шығару және топтау
тәсілі арқылы көпмүшелерді көбейткіштерге жіктейді
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
1-
тапсырма
Математикалық диктант: Берілген сөз тіркестерін тиісті ұяшықтарға орналастырыңыз.
-
Жақшаны ашу;
-
Көбейткіштерге жіктеу;
-
Бірмүшені көпмүшеге көбейту;
-
Көбейтіндіні көпмүше түрінде жазу;
-
Ортақ көбейткішті жақша сыртына шығару;
-
Көбейтінді түрінде жазу.
Дескриптор Білім алушы
−
сөз тіркестерін бағандарға дұрыс орналастырады.
2-
тапсырма
Өрнектегі * таңбасын теңдік дұрыс болатындай бірмүшелермен алмастырыңыз:
а)
(
)
b
a
a
ab
a
2
3
2
4
,
3
7
,
1
2
*
+
=
+
⋅
;
b)
(
)
*
2
,
0
6
,
0
*
1
,
0
3
,
0
2
3
2
2
2
+
−
=
⋅
+
−
x
a
x
a
a
x
a
ax
;
с)
(
)
8
2
3
4
200
*
*
20
15
10
*
a
a
a
a
+
+
=
+
+
⋅
Дескриптор Білім алушы
−
ортақ көбейткішті жақша сыртына шығарады;
−
өрнектегі * таңбасының орнына қойылатын бірмүшелерді анықтайды.
31
3-
тапсырма
Ортақ көбейткішті жақша сыртына шығарыңыз:
а)
7
4
3
5
5
8
24
42
18
b
a
b
a
b
a
−
−
;
b)
1
2
1
3
2
3
+
+
−
+
т
т
т
х
х
х
, мұндағы mϵN;
с)
(
)
(
)
a
b
n
b
a
m
−
−
−
3
2
;
d)
(
)
(
)
b
a
n
b
a
m
−
−
−
3
4
;
e)
1
2
1
3
5
2
+
−
−
+
т
т
т
х
х
х
, мұндағы mϵN;
Дескриптор Білім алушы
−
ортақ көбейткішті анықтайды;
−
ортақ көбейткішті жақша сыртына шығарады.
4-
тапсырма
Көбейткіштерге жіктеңіз:
а)
bc
a
ac
ab
15
2
3
10
2
−
+
−
;
b) x
k+1
+x
k
–x–1 ,
мұндағы kϵN.
с)
bm
am
b
a
−
−
+ 5
5
;
d)
3
3
2
4
6
−
−
+
a
a
a
;
e)
bn
cm
cn
bm
an
am
+
−
+
−
−
2
2
2
;
f)
8
6
2
+
+
х
х
.
Достарыңызбен бөлісу: |