ОҚу жылында қазақстан республикасының орта білім беру ұйымдарында оқу-тәрбие процесін

 

109 

 

10. http://sabaqtar.kz/kazaksh/ 

- 

Қазақстан  ұстаздарына  арналған 

әдістемелік сайт; 

11. 

http://bilimsite.kz/ustaz - 

білімділер сайты; 

12. 

http://ped.kz - 

ұстаздардың әлеуметтік порталы; 

13. 

http://oqu-zaman.kz

  - 

ұстаздар  мен  білім  алушыларға  арналған 

қосалқы білімді сайт; 

14. 

http://tarbie.org

 - 

ұстаздар сайты; 

15. 

http://kazbilim-edu.kz

- 

оқытудың  жаңа  әдіс-тәсілдерін  қазақ  тілі 

сабақтарында тиімді пайдалану; 

 

  «

Русская литература» оқу пәні (оқыту орыс тілінде) 

Учебный предмет «Русская литература» занимает важное место в системе 

образования  Казахстана.  Наряду  с  другими  дисциплинами  общественно-

гуманитарного цикла литература раскрывает проблему человека и его места в 

мире.  Через  постижение  произведений  русской,  казахской  и  мировой 

классики,  содержащей  в  себе  опыт  духовного  развития  разных  эпох, 

происходит  становление  внутреннего  мира  учащегося,  приобщение    его  к 

общечеловеческим  и  национальным  ценностям.  Этот  опыт  способствует 

воспитанию  гражданских  и  патриотических  чувств  личности,  что  является 

необходимым условием развития современного общества. 

Цель  учебного  предмета  –  развитие  интеллектуальных  и  творческих 

способностей  учащихся,  необходимых  для  успешной  социализации  и 

самореализации  личности;  чтение,  анализ  и  интерпретация  учащимися 

произведений  русской,  казахской  и  мировой  литературы;  поэтапное, 

последовательное  формирование  умений  читать  и  развитие  читательского 

интереса. 

Учебный  предмет  «Русская  литература»  обладает  огромным 

воспитательным  потенциалом,  дающим  возможность  не  только  развивать 

интеллектуальные  способности  учащихся,  но  и  формировать    ценностные 

ориентиры,  которые  позволяют  воспринимать  проблематику  произведений 

русской, казахской и мировой классики. 

Содержание  учебного  предмета  «Русская  литература»  направлено  на 

воспитание  духовно  развитой  личности,  испытывающей  потребность  в 

саморазвитии, 

расширении 

культурного 

кругозора; 

формирование 

гуманистического  мировоззрения,  базирующегося  на  понимании  ценности 

человеческой  личности;  формирование  основ  гражданского  самосознания, 

ответственности  за  происходящее  в  обществе  и  мире,  активной  жизненной 

позиции; воспитание уважения к истории и традициям разных народов. 

Обучение  предмету  «Русская  литература»  следует  принципу,  согласно 

которому  учащиеся  должны  «научиться  учиться»;  стать  самостоятельными, 

мотивированными,  заинтересованными,  уверенными,  ответственными  и 

интеллектуально развитыми личностями. 

 

Изучение  предмета  «Русская  литература»  нацелено  на  достижение 

метапредметных  результатов:  происходит  формирование  умений  понимать 

проблему,  выдвигать  гипотезу,  структурировать  материал,  подбирать 

 

110 

 

аргументы  для  подтверждения  собственной  позиции,  выделять  причинно-

следственные  связи  в  устных  и  письменных  высказываниях,  формулировать 

выводы;  самостоятельно  организовывать  собственную  деятельность, 

оценивать  ее,  определять  сферу  интересов;  работать  с  разными  источниками 

информации,  находить  ее,  анализировать,  использовать  в  самостоятельной 

деятельности. 

 

При изучении учебного предмета «Русская литература» идет дальнейшее 

формирование  коммуникативной  компетенции  учащихся.  Учащиеся 

используют  приобретенные  коммуникативные  навыки  в  практической 

деятельности для создания творческого текста  на заданную тему, для участия 

в  диалоге  и  дискуссии.  В  условиях  обновления  содержания  образования 

особое место уделяется  развитию коммуникативных навыков. 

Независимо  от  предметной  направленности    у  учащихся  должны    быть 

сформированы коммуникативные навыки, а именно: 

-   

умение определять понятия, делать обобщения, давать аналогии; 

-  

умение классифицировать, самостоятельно подбирать основания и критерии 

для классификации; 

- 

умение  определять  причинно-следственные  связи,  строить  логическое 

рассуждение, умозаключение и делать выводы; 

-  

умение создавать, применять и преобразовывать знаки и символы, модели и 

схемы для решения поставленных учебных и познавательных задач. 

Эффективно решать эти проблемы помогут активные методы обучения. 

Все  активные  методы  обучения  призваны  решать  главную  задачу  — 

научить учащегося учиться. Гораздо важнее развивать критическое мышление, 

основанное  на  анализе  ситуации,  самостоятельном  поиске  информации, 

построению 

логической 

цепочки 

и 

принятию 

взвешенного 

и 

аргументированного решения. 

В  основе  активных  методов  лежит  диалогическое  общение,  как  между 

учителем и учащимися, так и между самими учащимися. А в процессе диалога 

развиваются  коммуникативные  способности,  умение  решать  проблемы 

коллективно.  Активные  методы  обучения  направлены  на  привлечение 

учащихся  к  самостоятельной  познавательной  деятельности,  вызвать 

личностный  интерес  к  решению  каких-либо  познавательных  задач, 

возможность применения учащимися полученных знаний. 

Огромную  роль  в  развитии  коммуникативных  навыков  играют  и  такие  

активные  методы  обучения,  как  мозговой  штурм,  деловые  игры,  дискуссии, 

дебаты, кластеры, сравнительные диаграммы, пазлы.  

Во  время  мозгового  штурма  происходит  поток  вопросов  и  ответов, 

предложений  и  идей  по  заданной  теме,  по  окончании  производится  анализ  

правильности или неправильности этих идей. Применение различных кластеров 

и  диаграмм  позволяет  заняться

 

поиском  ключевых  слов  и  проблем  по 

определенной  мини-теме. Групповые виды деятельности, такие  как, дискуссии 

и  дебаты  предполагают  коллективное  обсуждение  учащимися  проблемы, 

 

111 

 

предложений, идей, мнений и совместный поиск решения. Активно участвуя в 

том или ином виде деятельности, учащиеся обогащают свой словарный запас, 

учатся навыкам коммуникации. 

Рекомендуются  следующие  виды  работ  по  развитию  коммуникативных 

умений: 

I. 

Работа  со  зрительной  опорой.  Как  правило,  в  качестве  зрительной 

опоры используются картины, фотографии и другие изображения. Изображения 

должны  быть  тематически  разнообразны,  включать  самые  разные,  наиболее 

распространенные в жизни темы и сюжеты. 

Предлагаемые виды работ: 

1

.Устный диалог, в котором каждый участвующий играет роль одного из 

персонажей картинки и сам придумывает свой рассказ, рассматривая рисунки 

самостоятельно.  При  этом  работа  может  оцениваться  в  соответствии  со 

следующими критериями: сумел ли учащийся индивидуализировать речь героя, 

показать  речевыми  средствами  его  характер;  являются  ли  его  реплики 

психологически  достоверными:  может  ли  человек  так  мыслить  и  говорить  в 

подобной  ситуации;  насколько  интересно,  лаконично  он  говорит;  насколько 

разнообразную лексику использует; литературна ли, грамотна ли его речь. 

2. 

Устный  рассказ.  Это  монологическая  работа,  поэтому  она  должна 

следовать за устным диалогом: кто-то из учащихся рассказывает (но не читает), 

остальные слушают его рассказ. 

II. 

Творческие работы (сочинения, эссе) на основе личных впечатлений. 

1.  Музыкальные  впечатления.  Учащиеся  прослушивают  в  классе 

небольшой  музыкальный  фрагмент,  например,  из  произведения  «Зима»  А. 

Вивальди, а затем пишут сочинение или устно высказываются на тему: «Какое 

состояние природы я представил себе, слушая музыку?». 

2. Читательские впечатления. Это можно делать только по произведению, 

которое  прочитано  в  классе  и  большинству  учащихся  понравилось.  Читаются 

литературные произведения, но работа по развитию речи может происходить и 

на уроке литературы, и на уроке русского языка. 

3.  Жизненные  впечатления.  Например,  темой  устного  или  письменного 

сочинения может быть: «Моя дорога в школу», «В школе» и др. 

Очень  важными  принципами  этого  вида  работы  являются  внимание  и 

интерес  к  внутреннему  миру  каждого  учащегося.  Учителю  рекомендуется  

создать такую обстановку в классе, когда все, что связано с индивидуальностью 

каждого учащегося, его отличием от других, воспринимается положительно и с 

интересом. 

4. 

Устные дискуссии. Основная цель этого вида работы - научить слушать 

и слышать, формулировать свои мысли и аргументировать их. Темы дискуссий 

должны быть интересны и в то же время хорошо знакомы учащимся, это может 

быть, например, то художественное произведение, которое они вместе читали, 

или какое-то волнующее их событие. 

5. 

Устная и (или) письменная газета. Учащиеся делают сообщения о том, 

что происходит в школе, в классе, в городе, где они живут. Сообщение должно 

быть  в  определенном  стиле,  точным,  информативным,  интересным.  Основная 

 

112 

 

задача - выбрать интересный материал и грамотно его оформить. 

6. 

Пересказ художественного текста от имени героя. 

7. 

Издание литературно-публицистического альманаха. 

 

Объем  учебной  нагрузки  учебного  предмета  «Русская  литература» 

составляет: 

1) 

в 5 классе –  2 часа в неделю, 68 часов в учебном году; 

2) 

в 6 классе –  2 часа в неделю, 68 часов в учебном году; 

3) 

в 7 классе –  2 часа в неделю, 68 часов в учебном году; 

4) 

в 8 классе –  3 часа в неделю, 102 часа в учебном году; 

5) 

в 9 классе -   3 часа в неделю, 102 часа в учебном году. 

         

Итоговая  аттестация  обучающихся  9-х  классов  охватывает  содержание 

Типовой учебной программы по предмету «Русский язык» (с русским языком 

обучения)  для  5-9  классов  уровня  основного  среднего  образования  по 

обновленному  содержанию.  Уровень  знаний  и  умений,  а  также  навыки 

обучающихся  определяются  ожидаемыми  результатами  ГОСО.  Целью 

оценивания  является  определение  степени  освоения  обучающимися  объема 

учебной  программы  по  предмету  «Русский  язык»  в  соответствии  с 

Государственным  общеобязательным  стандартом  основного  среднего 

образования. 

         

Итоговая  аттестация  обучающихся  является  частью  системы 

критериального  оценивания,  которая  также  включает  формативное  и 

суммативное оценивание. 

        

Экзамены  проводятся  согласно  Типовым  правилам  проведения  текущего 

контроля успеваемости, промежуточной и итоговой аттестации обучающихся в 

организациях  образования,  реализующих  общеобразовательные  учебные 

программы  начального,  основного  среднего,  общего  среднего  образования, 

утвержденных приказом Министра образования и науки Республики Казахстан 

«Об  утверждении  Типовых  правил  проведения  текущего  контроля 

успеваемости,  промежуточной  и  итоговой  аттестации  обучающихся  для 

организаций  среднего,  технического  и  профессионального,  послесреднего 

образования» от 18 марта 2008 года № 125. 

Количество  суммативных  оцениванийпо  предмету  «Русская 

литература» 

Суммативное  оценивание  по  предмету  предполагает  проведение 

суммативных  оцениваний  за  раздел    (СОР)  и  за  четверть  (СОЧ).  Ниже 

представлено количество суммативных оцениванийза раздел/сквозную тему. 

 

Таблица  42.  Количество  суммативных  оцениваний  по  предмету  «Русская 

литература» 

  

Класс  

Количество суммативных оцениваний 

за раздел/сквозную тему 

1 четверть 

2 четверть  

3 четверть  

4 четверть  

 

113 

 

5 

класс 

2 

2 

2 

2 

6 класс 

2 

2 

2 

2 

7 

класс 

2 

2 

2 

2 

8 класс  

2 

2 

2 

2 

9 класс 

2 

2 

2 

2 

 

 

«Қазақ тілі мен әдебиеті» оқу пәні (оқыту қазақ тілінде емес) 

Оқыту  қазақ  тілінде  емес  мектептерде  «Қазақ  тілі»  мен  «Әдебиеті» 

пәндері  жаңартылған  оқу  бағдарламасы  бойынша  «Қазақ  тілі  мен  әдебиеті» 

кіріктірілген пән ретінде оқытылады.  

«Қазақ  тілі  мен  әдебиеті»  пәнін  кіріктіріп  оқытудың  мақсаты  – 

оқушыларды шығармашылықпен жұмыс істеуге және сын тұрғысынан ойлауға 

дағдыландыру.  Оқушылар  әңгіме,  поэзия,  драма,  сондай-ақ,  ғылыми  және 

бұқаралық ақпарат құралдарының материалдарын сын тұрғысынан оқи отырып, 

өз түсініктерін дамытады. Оқу арқылы танымдық дағдыларын арттыра отырып, 

білім әлеміне жол ашады.  

Қазақ  тілі  мен  әдебиетін  кіріктіре  оқытуда  жаңа  әдістемелік  логика 

ұсталынады.  Жаңартылған  коммуникативтік  бағыт  тек  коммуникативтік 

әдістерді  атап  қана  қоймайды,  әрбір  коммуникативтік  әдісті  іштей  кіші 

бөлшектерге  бөліп,  олар  кіші  дағдылар  –  оқу  мақсаты  түрінде  әрбір  сыныпқа 

төменнен  жоғары  қарай  дамып,  күрделене  түсетін  спираль  түрінде  жүйелі 

құрастырылды.  Өйткені  коммуникативтік  бағытты  ұстану  үшін,  мұғалім  мен 

оқушылардың және  оқушылардың өзара, жеке, жұпта, топпен, ұжыммен еркін 

түрде  сұхбаттасуына  лайықталып  құрылған  білім  берудің  жүйелі  үдерісі 

қалыптасуы  керек.    Бағдарламада  көрсетілген  оқу  мақсаттарының  нәтижесіне 

жету  үшін  мұғалім  мен  оқушының  өзара  педагогикалық  ықпалдасуы  жаңа 

дәрежеге көтерілуі тиіс. Ол дәрежеге өзара сыйластық, іскери ынтымақтастық 

және  сұхбаттасып  отыру  арқылы  қол  жеткізуге  болады.  «Субъекті  - 

субъектілік»  дидактикалық  қарым-қатынасқа  негізделген    оқыту  жүйесінде 

әрбір  оқушы  жеке  тұлға  деп  танылады  және  олардың  әрқайсысы  қазақ  тілін 

оқып-үйренуі барысында өзінің ішкі құндылықтары мен қажеттіліктерін жүзеге 

асыруға  толық  мүмкіндігі  болуы  міндетті  болады.  Мұғалім    оқушылардың 

қазақша  еркін  сөйлеп,  жазып,  үйренуі  үшін,  түрлі  интерактивтік  әдістерді 

қолданып,  бірге  күліп,  бірге  коммуникативтік  жағдаяттың  шешімін  іздеп, 

олармен эмоциялық жақын болуы керек. Ынтымақтастық, достық, сыйластық, 

түсіністік  орнату  –  басты  қағида  болады.  Психологиялық-педагогикалық 

ғылыми  тұғырлары  осы  мақсатқа  лайықталып  НЗМ  тарапынан  әзірленген 

Оқулық  пен  Мұғалім  нұсқаулығы  бағдарламаның  мақсаты  мен  мазмұнын 

толыққанды  аша  алады.  Өйткені  мұндай  арнайы  сабақтар  жүйесі  мен 

жаттығулар жүйесі бағдарламаның тікелей сәулеленген көрінісін танытады. 

Осыған  дейінгі  бағдарлама  кеңестік  авторитарлық  «субъектілік  - 

объектілік»  қатынас  жүйесінен  еш  алыстамаған.  Ал  ондай  оқушыны 

бағынышты 

объекті 

ететін 

білім 

беру 

үдерісінде 

шынайы 

коммуникативтікдағды қалыптастыру мүмкін болмайды. 

Қазақ тілі мен әдебиеті» пәндерін кіріктіріп оқу арқылы оқушылар:   

 

114 

 

- 

сөздік қоры мен тілдік сауаттылығын дамытады;   

- 

тілдің қоғамдық-әлеуметтік қызметін түсінеді;   

- 

ойлау және танымдық қабілеттерін дамытады;    

-

коммуникативтік  дағдыларын  жағдаятқа  сай  дұрыс  қолдана  білуді  және   

өзгелермен еркін қарым-қатынас жасауды үйренеді;   

- 

қазақ  халқы  мен  мемлекеттік  тілге  деген  құрмет  сезімін  қалыптастырады

,  

қызығушылығын арттырады.    

«Қазақ тілі мен әдебиеті» пәнін кіріктіріп оқытуда сабақты ұйымдастыру, 

ең  алдымен,  оқу  материалының  ерекшелігіне,  сынып  деңгейіне  негізделеді. 

Кіріктіріп  оқытудың негізгі және міндетті талабы – оқушының өзіндік жұмыс 

істеу қызметін арттыру, өйткені оқу материалының тақырыптық аясын кеңейте 

отырып, терең талдауды талап етеді.  

Кіріктірілген  білім  беру  бағдарламасында  «Қазақ  тілі  мен  әдебиеті» 

пәнінің оқытылу да өзгеше. Бағдарлама оқушының білім, білік және төрт тілдік 

дағдысын: тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылымды жетілдіруге бағытталған. 

Бұл төрт дағды оқу жоспарында «Шиыршық әдісімен» орналастырылған және 

бір-бірімен  тығыз  байланысты.    Яғни,  жыл  бойына  бірнеше  рет  қайталанып 

отырады және өскен сайын тілдік оқу мақсатта күрделене түседі.   

5, 6, 7, 8, 9 - 

сыныптарда  оқу  процесі  жаңартылған  мазмұндағы  үлгілік 

оқу бағдарламасымен (оқыту орыс тілінде) жүзеге асырылады. 

«Қазақ  тілі  мен  әдебиеті»  бағдарламасының  мақсаты  –  оқушылардың 

тілдік  дағдыларын  дамыту,  қазақ  тілін  қадірлейтін,  қоғамдық  мәнін  түсінетін 

тұлға  қалыптастыру,  тіл  нормаларын  сақтап,  дұрыс  қолдана  білуге,  еркін 

сөйлесуге және сауатты жазуға үйрету.  

Ұзақ  мерзімді  жоспар  оқу  бағдарламасының  құрамына  енгізілді  және 

ұзақ  мерзімді  жоспарда  әр  сынып  бойынша  қамтылатын  шығармалар,  сағат 

саны, оқу мақсаттары нақты көрсетілген. 

1. «Қазақ тілі мен әдебиеті» пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі: 

1) 5-

сынып – аптасына 5 сағат, оқу жылында  – 170 сағат;  

2) 6-

сынып – аптасына 5 сағат, оқу жылында  – 170 сағат;  

3) 7-

сынып – аптасына 5 сағат, оқу жылында  – 170 сағат;  

4) 8-

сынып – аптасына 5 сағат, оқу жылында  – 170 сағат; 

5) 9-

сынып – аптасына 5 сағат, оқу жылында  – 170 сағат. 

2.  Негізгі  орта  білім  беру  деңгейіндегі  «Қазақ  тілі  мен  әдебиеті»  пәні 

бойынша оқушылардың білім, білік және дағдыға қойылатын талаптары «Шет 

тілін меңгерудің жалпы еуропалық құзыреті» деңгейлерін (B1, B2) негізге ала 

отырып, айқындалған.  

3.  «Қазақ  тілі  мен  әдебиеті»  пәнінің  оқу  мазмұны  5  бөлімге  бөлінеді. 

Бөлімдерді бөлімшелер құрайды, олар сыныптар бойынша күтілетін нәтижелер 

түрінде оқыту мақсаттарынан  тұрады. 

4.  Оқыту  мақсаттары  арқылы  мұғалімдер  сөйлеу  қызметінің  төрт 

дағдысын(тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым)  қалыптастырады, сонымен 

қатар, оқушылардың жетістігін бағалайды және оқытудың келесі кезеңі туралы 

ақпарат береді.  

5. Оқыту пәнінің мазмұнын 5 бөлім құрайды: 

 

115 

 

1) тыңдалым; 

2) айтылым; 

3) оқылым; 

4) жазылым; 

5) тілдік бағдар. 

6. «Тыңдалым»бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады: 

1) болжау; 

2) назарын шоғырландырып тыңдау; 

3) сөздер мен сөз тіркестерінің мағынасын түсіну; 

4) көркем шығармаларды тыңдау; 

5) негізгі ойды анықтау; 

6) тыңдалым материалдары бойынша жауап беру. 

7. «Оқылым» бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады: 

1) мәтіндегі ақпаратты анықтау; 

2) стильдік ерекшеліктерді анықтау; 

3) көркем шығармаларды оқу; 

4) мәтіндерге салыстырмалы талдау жасау; 

5) қосымша ақпарат көздерінен алынған мәліметтерді оқу; 

6) өзіндік көзқарасын білдіру және  бағалау. 

8. «Жазылым» бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады: 

1) әртүрлі стильде мәтіндер құрастыру; 

2) эссе жазу; 

3) көркемдегіш құралдарды қолданып жазу; 

4) мәліметтерді жинақтау; 

5) орфография және пунктуация. 

9. «

Айтылым» бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады: 

1) сөздік қорының алуандығы; 

2) сөз мәнері мен сөйлеу этикеті; 

3) орфоэпиялық нормаларды сақтау; 

4) мәтіннің негізгі аспектілерін анықтау және талқылау; 

5) сенімді және еркін жауап беру; 

6) визуалды материалдар арқылы тілді дамыту. 

10. «Тілдік бағдар» бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады: 

1) сөз таптары; 

2) сөйлем. 

(https://www.nao.kz  /Білім  беруді  оқу-әдістемелік  қамтамасыз  ету/  Оқу 

бағдарламалары./Негізгі  орта  білім  беру  деңгейінің  жаңартылған  мазмұндағы 

оқу  бағдарламалары  «Казахский  язык»  для  школ  с  русским/  узбекским/ 

уйгурским/ таджикским языком обучени) 

жүктеу/скачать 4,6 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: