Қазақстан республикасының денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігі

 
А. Тоқпан жіліктің сыртқа қарай айдаршығы сынған 
В. Шынтақ өсіндісі сынған 
С. Білек сүйектері артқа қарай шыққан 
D.Монтедж сынығы 
Е. Галлеаций сынығы 
 
25.  Жаңа  туған  нәрестеде  ұйықтап  жатқанда  сол  жақ  табаны  сыртқа  қарай 
қайырылып  жататынын  анасы  байқаған.  Тексергенде:  онда  сытырлау  белгісі 
және бала ұйықтап жатқанда аяғын жамбас-сан буыны және тізе буыны бүгулі 
қалыпта сыртқа қарай  қайырғанда сау жақпен салыстырып тексергенде сол жақ 
аяғы  сыртқа  қарай  керілмейтіндігі  анықталады.  Балаға  қандай  диагноз  қоюға 
болады? 
А. Туа болған маймақ аяқ 
В. Пертес ауруы 
С. Ортан жілік басының туа 3-ші дәрежелі шығуы 
D.Қисық мойын 
Е. Сол жақ жамбас-сан буынының дисплазиясы 
 
26. 4-айлық  баланың екі жақ  табаны ішіне  қарай  бұрылған,  табан басы астына 
қарай иілген. Өкше сүйегі де ішіне қарай бұрылып иілген. Еріксіз сыртқа қарай 
қайырып, түзеткенде серіппелі қарсылық анықталады. Балада қандай ауру бар? 
А. Туа болған маймақ аяқ 
В. Майтабан 
С. Келлердің екінші ауруы 
D.Шляттер ауруы 
Е. Пертес ауруы 
 
27.  12-жасар  қыз  балада  омыртқа  жотасын  тексергенде,  оның  кеуде 
омыртқалары орта тұсынан ось бойынан оңға қарай қисайған, ал бел  маңында 
солға  қарай  ауытқаған.  Кеуде  маңындағы  қисаю  доғасының  ортасы  VII-
омыртқа қисаю тереңдігі 4 см, ал бел маңындағы қисаю ортасы ІІ-бел омыртқа, 
қисаю  тереңдігі  2  см.  Оң  жақ  жауырын  тұсында  қуыстық  байқалады  және  оң 
жақ қабырға етектері ішіне қарай еңкіш тарылған. Кіндік орталық ось бойынан 
ығысқан.  Іштің  тік  және  қиғаш  еттері  солыған.  Иілу  доғасына  қарама-қарсы 
жаққа  қисайтқанда  иілу  доғалары  жойылады.  Бұл  омыртқаның  қандай  ауруы 
және қандай түрі? 
А. Шоерман-Мау ауруы 
В. Кеуде бел омыртқаларының остеохондрозы 
С. Туа болған құныстық 
D. Жауырынның туа болған жоғары тұруы 
Е. Кеуде бел омыртқаларының S-тәрізді теңдеспеген, бекімеген құныстық 
(кифосколиозы) қисаюы 
 
28.  Құрылысшы  жұмыста  жүргенде  толарсақ  буынының  алдыңғы  үстіне 
темірмен  ауыр  соққы  алған.  Оның  толарсақ  буыны  және  табаны  толығымен 
үлкен  деңгейде  ісінген,  қанталаған.  Аяғын  баса  алмайды.  Толарсақ  буынында 

285 
 
іс-ерікті, іс-еріксіз қозғалыс жоқ. Толарсақ буынының алдыңғы үстіңгі жағынан 
басып  көргенде  және  табан  бақайларынан  осьтік  салмақ  бергенде  қатты 
ауырады.  Осы  ауруда  қандай  сүйек  сынуы  мүмкін?  Емдегеннен  кейін  кеш 
қандай асқаныс болуы мүмкін? 
А. Табанның ладье тәрізді сүйегі сынған 
В. Табанның бақайлары сынған 
С. Табанның сына тәрізді сүйегі сынған 
D. Өкше сүйегі сынған 
Е. Қызыл асық сүйегі сынған 
 
29.  2-жастағы  бала  оң  жақ  аяғына  ақсайды.  Әйелдер  босанатын  үйде  ортопед 
тексермеген.  Тексергенде:  Тренделленбург  белгісі  оң.  Скарпов  үшбұрышында 
ойық  бар.  Жамбас-сан  буынын  тізесінен  бүгіп  сыртқа  қарай  қайырғанда  ол 
көлденең деңгейге қарай бармайды.Үлкен төмпешік Розер-Нелатон сызығынан 
жоғары  тұр.  Шумахер  сызығы  кіндіктен  төмен  өтеді.  Осы  балада  қандай  ауру 
бар? 
А. Шоерман-Мау ауруы 
В. Пертес ауруы 
С. Шляттер ауруы 
D. Жамбас-сан буыны шыққан 
Е. Тізе тобығы туа шыққан 
 
30.  Өз  үйін  жөндеп  жатқанда  төбеден  секіріп  түскенде  сол  жақ  өкшесі  қатты 
ауырғаннан отыра қалған. Өкшесін баса алмайды. Тексергенде: Сол жақ өкшесі 
үлкен  көлемде  ісінген,  сыздап  ауырады,  өкше  маңы  дөңгеленген.  Басын 
көтергенде қатты ауырады. Табан кұмбезі тегістеліп кеткен. Диагнозы қандай? 
А. Табанның І-ІІ-ІІІ-ІV-V сүйектері сынған 
В. Табан сүйектері үстіне қарай шыққан 
С. Қызыласық сыған 
D. Өкше сүйегі сынған 
Е. Табанның сына тәрізді сүйектері сынған 
 
Оқулық бойынша тест сұрақтарының жауаптары 
1, не 2 және одан да көп жауаптары болуы мүмкін 
Тестілік сұрақтардың эталондық дұрыс жауаптары 
 
1  2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9  10  11  12  13  14  15  16  17  18  19  20 
E  C  D, 
E 
D  D  B, 
E 
C  D  C 
B 
C 
C 
E 
B 
C 
D 
C 
E 
B, 
D 
C 
 
 
 

286 
 
Травматология және ортопедия бойынша пайдаланған әдебиеттер тізімі: 
Негізгі: 
1.  Травматология  и  ортопедия  /  ред.  Т.  М.  Кавалерский.  -  М: 
«Академия», 2005г. – 624 с. 
2.  Травматология:  национальное  руководство  /  под  ред.  Г.П. 
Котельникова, С.П. Миронова. –М.: ГЭОТАР-Медиа, 2008. – 682 с. 
Қосымша: 
1. Лесняк, О.Н. Остеоартроз / О.Н. Лесняк. – Минск, 2005. - 195 с. 
2. Соколов, В.А. Множественные и сочетанные травмы / В.А. Соколов. 
– М.: «Медицина», 2006. - 518 с. 
3. Котельников,  Г.И.  Ортопедия:  национальное  руководство  /  Г.И. 
Котельников. - М.: Изд-во, 2008. - 832 с. 
4. Архипов,  С.В.  Плечо:  современные  хирургические  технологии  : 
атлас / С. В. Архипов, Г. М. Кавалерский. - М.: Медицина, 2009. - 192 с. 
5. Куценко, С.Н. Блокады в травматологии и ортопедии / С.Н. Куценко, 
Т.В. Войно-Ясенецкий. - Киев: Книга плюс, 2010. -  96 с. 
6. Неотложная  помощь  и  транспортировка  больных  и  раненных.  - 
Американская академия хирургов-ортопедов, 2010. 
7. Травматология  и  ортопедия  :  учебник  /  ред.  Н.  В.  Корнилов.  -  2-е 
изд., доп. и перераб. - М.: ГЭОТАР-Медиа, 2011. - 592 с. 
8. Герасимов,  А.А.  Руководство  к  практическим  занятиям  по  
травматологии и ортопедии / А.А. Герасимов. – Екатеринбург, 2008. - 181 с.  
9. Иванова,  В.Д.  Ампутации.  Операции  на  костях  и  суставах  /  В.Д. 
Иванова. – Самара, 2010. - 172 с. 
10.  Баиров,  Г.А.  Детская  травматология:  Руководство  /  Г.А.  Баиров.  – 
2-е изд., перераб. и доп. –СПб.: Питер, 2000. - 384с. (Соврем. медицина). 
11.  Абдуразаков,  У.А.  Первая  помощь  при  травмах  и  острых 
заболеваниях: (Учеб.пособие) / У.А. Абдуразаков. - Алматы: Гылым, 2005. – 
152с. 
12.  Соколов,  А.  Множественные  и  сочетанные  травмы  /  А.  Соколов.  - 
М.: Медицина, 2006. – 186с. 
13.  Алимова,  З.А.  Неотложная  помощь  при  заболеваниях  и  травмах 
челюстно-лицевой  области:  учеб.-метод.  пособие  для  врачей  лечебного 
профиля / З.А. Алимова. - Нижний Новгород: Изд-во НГМА, 2008. -52с: ил. 
14. Демичев  С.В.  Жарақаттар  мен  аурулар  кезінде  көрсетілетін 
алғашқы  жәрдем:  оқу  құралы  /  Нұрханұлы  Т,  ред  С.Т.  Сейдуманов.  М.: 
ГЭОТАР-Медиа, 2015. – 336 б. 
15. Лебедев, Н.В. Оценка состояния больных в неотложной хирургии и 
травматологии: монография/ Н.В. Лебедев. – М.: Медицина, 2008. – 144с. 
16. Лохвицкий,  С.В.  Экстренная  ангиохирургическая  помощь  при 
травмах магистральных сосудов / С.В. Лохвицкий. Астана: [б. и.], 2009. - 192 с. 
17. Мадыкенов,  О.М.  Первая  (экстренная)  помощь  при  критических 
ситуациях, вызванных производственной или бытовой и другими причинами: 
учеб.-метод. пособие / О.М. Мадыкенов; КГМУ. – Караганда, 2008. – 120с. 

287 
 
18. Суковатых, Б.С. Хирургические болезни и травмы / Б.С. Суковатых. 
- М.: ГЕОТАР-Медиа, 2008. – 624с: ил. 
19. Яковлев,  В.Ф.  Экстренная  помощь  при  травмах,  болевых  шоках  и 
воспалениях:  опыт  работы  в  чрезвычайных  ситуациях  /  В.Ф.  Яковлев.  -  М.: 
РИПОЛ-классик, 2008. -256с.: ил. 
20. Ушаков,  С.А.  Тактика  лечения  переломов  бедренной  кости  у 
пациентов  с  политравмой  /С.А.  Ушаков,  С.Ю.  Лукин,  Ю.В.  Митрейкин  // 
Гений ортопедии. – 2011. - №3. – С. 9-13. 
21. Коробейников,  А.А.  Интрамедуллярный  эластичный  стабильный 
остеосинтез при лечении диафизарных переломов костей предплечья у детей 
/ А.А. Коробейников, Д.А. Попков // Гений ортопедии.  – 2013. - №1. - С 14-
18. 
22. Павлов,  Д.В.  Интрамедуллярный  остеосинтез  при  лечении  ложных 
суставов  и  несросших  переломов  большеберцовой  кости  /Д.В.  Павлов,  А.Е. 
Новиков // Травматология и ортопедия России. - 2009. - №2. - С 106-111. 
23. Львов,  С.Е.  Алгоритм  остеосинтеза  внутрисуставных  оскольчатых 
переломов  дистального  метаэпифиза  большеберцовой  кости  /  С.Е.  Львов  и 
др. // Гений ортопедии. - 2011. - №3. - С 12-16. 
24. Корнилов,  Н.В.  Травматология  и  ортопедия:  руководство  для 
врачей. СПб.: Гиппократ, 2004. – 766 с. 
25. Травмы  и  заболевания  нижних  конечностей  /  под  ред.  Н.В. 
Корнилова, Э.Г. Грязухина. – СПб.: Гиппократ, 2006. – 459 с. 
26. Соломин,  Л.Н.  Основы  чрескостного  остеосинтеза  аппаратом  Г.А. 
Илизарова/ Л.Н. Соломин. – СПб.: ООО «Морсар А.В», 2005. – 521 с. 
27. Анкин, Н.Л. Травматология. Европейские стандарты диагностики и 
лечения / Н.Л. Анкин, Л.Н. Анкин. – М., 2012. – 464 с. 
28. Лазарева,  А.Ф.  Возможности  и  принципы  малоинвазивного 
остеосинтеза  при  лечении  переломов  костей  /  А.Ф.  Лазарева,  Э.И.  Солод, 
А.А.  Лазарев  //  Вестник  травматологии  и  ортопедии  им.  Н.Н.  Приорова.  - 
2011. - №2. - С 5-11. 
29. Особенности  интрамедуллярного  остеосинтеза  с  блокированием 
при  переломах  на  различных  уровнях  /  Д.В.  Павлов  и  др.  //  Вестник 
травматологии и ортопедии им. Н.И. Грекова. -2009. - №4. - С 53-56. 
30. Литвина, Е.А. Современное хирургическое лечение множественных 
и сочетанных переломов костей конечностей и таза: автореф. дисс. на соиск. 
уч.ст. д.м.н. / Е.А. Литвина. – М., 2010. – 32 с. 
31. Гильфанов,  С.И.  Фиксация  заднего  полукольца  при  нестабильных 
повреждениях таза / С.И. Гильфанов. // Травматология и ортопедия России. - 
2009. - №2. - С 53-58. 
32. Меркулов, В.Н. Артропластика при лечении посттравматических 
контрактур и анкилозов локтевого сустава у детей/ В.Н. Меркулов, Д.А. 
Дергачев, А.И. Дорохин // Детская хирургия. – 2014. – № 4. - С.34-38. 
 
 

288 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
04.12. 2015 ж  басуға қол қойылды 
Көлемі  18,0  есепті – баспа табағы 
 
Пішімі  60/84 1/16   100 дана 
ҚММУ баспаханасында шығарылды 
Қарағанды қаласы, Гоголь көшесі 40