Резеңке үйректің салмағына қарағанда

С8. Қорғасын ең тығыз элемент болып табыла ма?

Қорғасыннан тығыз бірнеше элемент бар. Иридий және осмий екеуі қорғасыннан екі есе тығыз, бірақ олар өте 

сирек кездеседі. Алтын және платина тығыздығы осы элементтермен бірдей. Сонымен қатар вольфрам өте 

тығыз болып табылады және оның атауы “ауыр тас” дегенді білдіреді.

Сонымен қатар уран да өте тығыз (қорғасыннан шамамен 70%-ға тығыз). Ядролық өндірісте уран құрамындағы 

көптеген радиоактивті изотоптар алынады және “кедейленген уран” түзілген жанама өнім болып табылады. 

Кедейленген уран осы себепті арзан және кейде сауда ұшақтарында қарсы салмақ ретінде және радиоактивті 

скринингте қолданылады. 

С9. Неліктен су ерекше?

Көп заттар температура өсуімен қатар ұлғаюы мүмкін және олардың сұйық немесе қатты күйдегі кезіне 

қарағанда тығыздығы азаяды. Мұз ішіндегі молекула байланысы әсерінен су бұлай өзгермейді, сол себепті 

мұз өзендердің немесе көлдердің төменгі емес жоғарғы бөлігінде қатады. Бұл судың төменгі бөлігін жартылай 

оқшаулайды, сол арқылы судың толық қатуын болдырмайды. Егер мұз суда бататын болса, онда ол тек 

судың беткі бөлігін салқындатпай, оған қоса температура жоғарылаған уақытта су мұзды жоғарғы жылудан 

оқшаулаушы еді. Біз Жер бетінде судың одан көп бөлігі мұзға айналуына куәгер болушы едік. 

• Балласт дегеніміз не?

Егер кеме өте жеңіл болса, онда оның жүзгіштігі оның суда жоғары 

орналасқанын білдіреді. Бұл кеменің тұрақсыздығына және оның 

аударылуына алып келеді. Бұл проблема кеменің жүктен босауынан 

кейін пайда болады. Сол себепті кемелер балласт атты қосымша жүк 

алады. Олар әртүрлі формада болуы мүмкін, бірақ негізінде жүктелуі 

және түсірілімі оңай болғандықтан су қолданылады. Бұл экологиялық 

проблемаларға алып келуі мүмкін, себебі су барлық микробтарымен 

және өзге ағзаларымен бір жерден екінші жерге тасымалданады. 

Бұл мемлекеттер арасында кеме балласты арқылы тасымалданатын 

тырысқақ ауруына жат жағдай емес.