5
ӘДЕБИЕТКЕ ШОЛУ
Мұха н
Иса ха нның
«622
жылы
қа былда нға н
«Мәдина
конституциясының» исла м ме мле ке ттілігінің па йда болу және қа лыпта су
ке зе ңінде гі орны ме н рөлі» диссе рта циясы яһудиле р және мұсылма нда р
а ра сында ғы ма ңызды құжа т «Мәдина конституциясының» та рихи
а лғыша ртта ры, А қа ба ке лісімде рі, конституциясының діни және құқықтық
мәні, құрылымдық е ре кше лікте рі ме н жа лпы сипа тын қа мтиды. Соныме н
қа та р қосымша сында 47 ба пты қа мтитын құжа ттың өзі бе рілге н бұл
диссе рта ция өте құнды болып та была ды.
Не міс та рихшысы А вгуст Мюлле рдің исла м та рихына а рна лып
жа зылға н «История исла ма » кла ссика лық ірге лі е ңбе гі XIX ға сырдың
а яғына н ба ста п е ре кше та ныма л болды. 1895 жылы орыс тіліне а уда рылға н
нұсқа сында а ра бта рдың исла мға де йінгі та рихы ме н Мұха мме д
па йға мба рда н (с.а .с) ба ста п, А бба сидте р әуле тінің құла уына де йінгі
а ра бта рдың та рихы та лда на ды.
С. Ме льниктің «Кла ссифика ции типов ме жре лигиозного диа лога :
а на лиз суще ствующих подходов» және ««На циона льный вопрос» в
ме жре лигиозном диа логе » а тты зе ртте у жұмыста рының ма ңызы жоға ры.
Діна ра лық диа логтың түрле рі ме н форма ла ры, мінде тте рі және принципта ры
та лқыла нып қа на қойма й а втор крите рийле ріне де йін бөліп көрсе те ді.
Соныме н бірге діна ра лық ке лісімде гі ұлтшылдық мәсе ле сін де көте ре ді.
Мәула на А буль Ха са н А ль На двидың «Исла м и Мир» кіта бында исла м
құндылықта ры объе ктивті зе ртте уле рге не гізде лге н тұжырымда ма ла рме н
ке лтіріле ді. А втор та рихи оқиға ла р ме н ола рдың са лда рын сипа тта у а рқылы
нәтиже ле рі ме н қорша ға н орта ға әсе рін та лда п көрсе те ді.
Әзірба йжа ндық дінта нушы, исла мта нушы Эльмир Кулие втың «Кора н.
Пе ре вод смыслов и комме нта рии» е ңбе гінде Құра нның орыс тіліне
а уда рма сының мәтіні және оға н түсінікте ме ле рі ба р. Бұл е ңбе гін 2002 жылы
а яқта п, ке йін өңде п, түсінікте ме ле рме н толықтырды.
Гордон Ньюбидің «Muslim, Je ws a nd Christia ns – Re la tions a nd
Inte ra ctions» а тты зе ртте у жұмысында е рте дәуірде н ба ста у а лға н
мұсылма нда р, христиа нда р және яһудиле р а ра сында ғы қа рым-қа тына с,
діна ра лық ке лісім қа зірге де йін жа лға сын та буда е ке нін көрсе те ді. VI ға сыр
А ра бияда ғы үш моноте истік дін өкілде рінің а ра сында ғы тығыз ба йла ныс,
діна ра лық ке лісім, пікірта ла ста р та лқыла на ды.
«Nostra a e ta te . Об отноше нии Це ркви к не христиа нским ре лигиям.
Христиа не
и
мусульма не :
пробле мы
диа лога »
хре стома тиясында
мұсылма нда р ме н христиа нда р а ра сында ғы діна ра лық ке лісім және
мәсе ле ле рі та лқыла на ды. Иоа нн Да ма скин исла м дінін жа лға н де п
мойында ма ға н болса бұл е ңбе кте ке рісінше исла м дінінің біре ге йлілігіне ,
6
моноте истік дін е ке ндігіне күмән ке лтірілме йді. Христиа нда рға ба сқа дін
өкілде ріне , мұсылма нда рға толе ра нттылықпе н және төзімділікпе н қа ра уды
бұйыра ды.
Достарыңызбен бөлісу: