) Жұмыссыздық көлемі есептелінеді

Экономикалық теория 
 
157 
C) Жұмыссыздық саны - өндірістегі жұмысшылар санына; 
D) Жұмыс күші  жұмысшылар санына қатынасы; 
E) Жұмыссыздық саны + жұмысшылар саны. 
 
8) Қай инфляция қоғамға өте қауіпті: 
A) қалқымалы; 
B) ауытқымалы; 
C) гиперинфляция; 
D) шығын инфляциясы; 
E) сұраныс инфляциясы. 
 
Тест  сұрақтарының    дұрыс  жауаптары:  1А,  2А,  3А,  4А,  5D, 
6С, 7А, 8С. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Н. А. Маженова 
 
158 
14. ЭКОНОМИКАЛЫҚ САЯСАТТЫҢ НЕГІЗГІ 
БАҒЫТТАРЫ 
 
14.1. Ақша жүйесінің мәні және типтері.  
         Ақша ұсынысы. Банк мультипликаторы 
         
Ақшаның  мәні  оның  атқаратын  қызметтері  арқылы 
анықталады: құн өлшемі,  төлем құралы және айналым құралы.  
Өтімділік  –  активтердің    әрбір  түрінің  айырбас  құралына 
айналу мүмкіндігінің жеңілділігі. 
Ақша  массасы  –  бұл  экономикада  тауарлар  мен 
қызметтердің  айналымы үшін қажетті қолма-қол және аударым 
ақша  нысандағы  барлық  ақша  құралдарының  жиынтығы.  Ақша 
массасының құрылымында «квази-ақша» дегендер ерекше орын 
алады,  яғни  бұл  ақшалар    жедел  счеттағы,  депозиттағы,  
сертификат, инвестқорлардағы акциялар. 
Ақша  жүйесі  –  бұл,  елдердегі  тарихи  және  ұлттық 
заңдылықпен 
бекітілген 
қалыптасқан 
ақша 
айналысын 
ұйымдастырылған  формасы.  Қазіргі  ақша  жүйесі  өзіне  келесі 
элементтерді  қосады:  ақша    бірлігі,  баға  масштабы,  ақшаның 
түрлері, эмиссиондық жүйе және несие аппараты.  
Ақша    ұсынысы  –  ақша  массасының  айналымы  немесе 
айналымдағы барлық ақшалар. Ақша  ұсынысы Ұлттық банктің 
бақылауында болады, оның мөлшері  тұрақты деңгейде болады. 
Ақша    ұсынысы  үшін  ақша  агрегаттары  қолданылады. 
Ақша агрегатының үш түрі кең тараған, олар М1, М2, М3.  
М1  =  қолда  бар  ақша  +  банктердің  есептік  және  ағымды 
шоттарындағы ақшалар. 
М2 = М1 + банктерде мерзімдік  аздаған салымдар. 
М3 = М2 + банктерде мерзімдік  ірі  салымдар.  
L = М3  + мемлекеттік бағалы қағаздар. 
М1 - бұл  ақша, ал басқа ақшаларды  «квази-ақша», немесе  
«ақша сияқты» дейді. 
Ақша көлемі И. Фишер теңдеуімен көрсетіледі: M х V = P х Q. 
Банктер, 
шын 
мәнінде, 
ақша 
жасай 
ала 
ма? 
Банк 
мультипликаторы шын мәнінде, ақшаны  жасайды. 
Формуласы мынадай: 

Экономикалық теория 
 
159 
1 
        m =  ——  •  100% 
r 
 
     мұндағы 
m – банк мультипликаторы; 
r – резервтер  талабының көлемі, %- бен. 
Егерде  резервтер  талабының  көлемі  20  %  тең  болса,  онда 
депозит мультипликаторы 5 тең болады, 
 
1 
         m = ——  •  100 % 
20 
 
Ақша  нарығындағы  нормасының  пайыздық  ставкасы 
ақшаға  сұраныс және ұсыныспен анықталады.   

жүктеу/скачать 1,3 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: