15. МЕМЛЕКЕТТІҢ ҚАРЖЫ ЖҮЙЕСІ. МЕМЛЕКЕТТІК БЮДЖЕТ. ӘЛЕУМЕТТІК САЯСАТ 15.1. Қаржы жүйесінің мәні және құрылымы
Қаржы тарихи категория. Оның табиғаты мемлекетпен
тығыз байланысты, себебі оған өзінің қызметін атқару үшін
ақша қаражаты қажет. Қаржының мәні қоғамның экономикалық
құрылысымен, сондай-ақ мемлекеттің қызметімен анықталады. Қаржы түсінігі, бір жағынан мемлекеттік және жергілікті
бюджеттегі
қаржыларды
айтады.
Екінші жағынан –
монополиялардың,
корпорациялардың,
кәсіпорындардың,
фирмалардың ақшалай капиталы болып табылады. Қаржы қатынас бұл ақшамен байланысты қатынас. Қаржылық
жүйе – бұл, шаруашылық субъектілері және мемлекеттің ақша
құралдары қорларының қалыптасуы, бөлінуі және пайдалану
әдістері мен түрлерінің жүйесі. Экономикалық категория ретінде
қаржының маңызды белгісі қаржы қатынастарының бөлу сипаты болып табылады. Қаржылық қатынастардың материалдық
сақтаушысы қаржылық ресурстар болады. Мемлекеттің және шаруашылық субъектілерінің
қаржылық ресурстары әртүрлі ақшалай табыстардың есебінен
қалыптасады және ұлғайтылған ұдайы өндіріске, жұмыскерлерді
материалдық ынталандыруға және қоғамның әлеуметтік және
басқа қажеттілігіне қанағаттандыруға жұмсалады. Қаржы жүйесінің (маңызды) қызметтері мыналар: мемлекеттің өмір сүруін қамтамасыз ету қызметі; бөлушілік қызметі;