Ж. Нысамбаев, Н. С. Уалиев
жүктеу/скачать 1,36 Mb. Pdf көрінісі
|
Akparattik kauipsizdik zhane akparattyk korgau Nysambaev
| 4.5.1 Қаскҥнемдерді жіктеу
Зиянкестік әрекеттерді жасау мҥмкіндіктері кӛп жағдайда қаскҥнемдер КЖ- ге қатысты статусына тәуелді. Қаскҥнемдер тӛмендегілер болу мҥмкін: - КЖ-нің жасаушы; - қызметші персоналдың қҧрамындағы қызметкерлер; - пайдаланушылар; - бӛтен адамдар. Кж-ні жасаушы ондағы бағдарламалық және аппараттық қҧралдар туралы толық ақпаратқа ие болады ж менәне жҥйелерді жасау және жҥктеулерді орындау кезеңдерінде «бетбелгілерді» ендіруге мҥмкіндігі бар. Бірақ ол жҧмыс істеп тҧрған КЖ-нің объектілеріне тікелей қол жеткізе алмайды Пайдаланушыда КЖ-нің қҧрылымдары туралы жалпы тҥсінік, ақпаратты қорғау механизмдерінің жҧмысы туралы тҥсініктер болады. Ол әдеттегі шпио- наж әдістері бойынша ақпаратты қорғау жҥйесі жӛнінде мәліметтер жинай алады, сол сияқты ақпаратқа санкциясыз қол жеткізуге әрекет жасай алады. Пайдаланушының «бетбелгілер» енгізу мҥмкіндігі шектеулі. КЖ-ге қатысы жоқ бӛгде адам басқа қаскҥнемдерге қарағанда онша қолайлы жағдайда бола алмайды. Ол КЖ-ге қол жеткізе алмайды деген кҥннің ӛзінде, оның қол астында әдеттегі шпионаждың дистанциялық әдістері және диверсиялық әрекеттер жасау мҥмкіндіктері болады. КЖ таралымды болса, ол зиянкестік әрекеттерді электромагнитттік сәуле шығару мен бағытталуды, сол сияқты байланыс каналдарын пайдаланып іске асыруы мҥмкін. КЖ-дегі ақпаратқа зиянкестік әрекеттер жасауға осы жҥйелерде жҧмыс істейтін мамандардың мҥмкіндіктері бар. Оның ішінде ақпарат қауіпсіздігі қызметінің жҧмыскерлері әжептеуір зиян келтіре алады. Одан кейінгі орында жҥйелік бағдарламашылар, қолданбалы бағдарламашылар және инженерлік – техникалық персонал тҧрады. Іс жҥзінде қаскҥнемнің қауіптілігі қаржыға, материалдық-техникалық мҥмкіндіктеріне және біліктілігіне байланысты болады. Бақылау сұрақтары : 1. КЖ компонентері тҥсінігін және олардың бір-бірімен байланысын сипаттаңдар. 2. Ақпарат қауіпсіздігіне тӛнетін қауіп-қатерлер деп нені тҥсінеміз 3. Кездейсоқ қауіп-қатерлерді атаңдар және оларды сипаттаңдар. 4. Алдын-ала жасалатын қауіп-қатерлерді жалпы тҥрде сипаттаңдар. 5. Әдеттегі шпионаж бен диверсия әдістерін атаңдар. 6. Ақпаратқа санкциясыз енудің ерекшкеліктері қандай? 7. Электромагниттік сәуле тарату мен жол сілтеушіліктің негізін қандай физикалық процестер қҧрайды? 8. КЖ-нің қҧрылымын санкциясыз ӛзгерту процестерін сипаттаңдар. 9. Зиянкес программалар деген не, 10. Қаскҥнемдерді жіктеуді тҥсіндіріңдер. |