2. Туғаннан 9 жасқа дейінгі бала үшін: Бір жасар баланың денесінің бетінің
ауданы 0,43м
2
; әрбір жетіспейтін айға осы көрсеткіштен 0,02м
2
шегеріледі; әрбір келесі
жасқа (жылға) 0,06м
2
қосылады.
3. 10–17 жасар бала үшін:
Sм
2
=
N -1
10
S
– денесінің бетінің ауданы,
N
– жасы (жылмен есептелінеді).
4. Дене ұзындығымен салмағы көрсетілген нормограмма бойынша да денесінің
бетінің ауданын табуға болады.
Дененің әр бөлігінің бетінің ауданының қатынасы да жасына байланысты өзгеріп
отырады. Көбіне-көп бастың салыстырмалы бетінің ауданы өзгергіш келеді. Жаңа туған
баланың басына барлық дене бетінің 21% келетін болса, ересектердің басына 7,8% қана
келеді.
Дененің басқа бөліктері үшін бұл көрсеткіш өте төмен. Мысалы, жаңа туған баланың
тұлғасына 32% келетін болса, ересектерде – 35% болады, қолдарға 17 және 19%, аяқтарға –
31 және 39% болып келеді.
Бір жастан асқан балалар үшін шамамен төмендегі қатынастардың көрсеткіштерін
(«Тоғыздық ережесі») қолдануға болады
(3 кесте ).
3 КЕСТЕ
ДЕНЕ БӨЛІКТЕРІНІҢ БЕТІНІҢ КӨЛЕМІН АНЫҚТАУ
Бас пен мойын
— 9 %
Қолдар:
әр қайсысы
екеуі
— 9 %
— 18 %
Аяқтар:
әр қайсысы
екеуі
— 18 %
— 36 %
Тұлға:
алдыңғы беті
артқы беті
барлық беті
— 18 %
— 18 %
— 36 %
1.2.5. ДАМУ БАРЫСЫНДА ДЕНЕ БІТІМІНІҢ ӨЗГЕРУІ
Дене бітімінің өзгеруі әртүрлі әсерлерге байланысты. Ең бірінші бұндай фактор
ретінде баланың жасы әсер етсе, осы келе өзіндік жыныстық ерекшеліктер пайда болады.
Бұл жағдайда баланың конституциясының түрінің (типінің) белгілері маңызды орын алады.
Дене бітімінде кейбір науқастар нәтижесінде байқалатын қаңқа, тері асты шел
майындағы, бұл-шық еттегі өзгерістер із қалдырады. Мектеп жасындағы балалардың дене
бітіміне, мүсініне (келбетіне) қимылдық белсенділік тәртібі, спортпен шұғылданудың
деңгейі әсерін тигізеді.
Достарыңызбен бөлісу: