Қысқартылған сөздер тізімі
ААӨ – ашық артериялық өзек
Аг – артериялық гипотензия
АГ – артериялық гипертония
АД – антидене
АҚҚ – артериялық қан қысымы
АНА - антинуклеарлы антидене
АСТ – аорта сағасының тарылуы
АСТ - аорта сағасының тарылуы
АХЖ – аурулардың халықаралық жіктелісі
АШ - анафилактикалық шок
АФП - α-фетопротеин
БА – бронхиальды астма
ББ - байланыспаған билирубин
БДА - Блекфон-Даймонд анемиясы
БЖДБ - билиарлы жолдың дисфункциялық бұзылыстары
БЖК - бейарнамалы жаралы колит
БШАИЖ – балалық шақ ауруларын интеграциялап жүргізу (ИВБДВ)
БКЖ – белоктік калориялық жетіспеушілік
БТК – белоктік тамақтану көрсеткіші
БЭ - билирубиндік энцефалопатия
ВКД - вегето-қантамырлық дистония
ВУР - везикулоуртрелаьды рефлюкс
ГК -глюкокортикоидтар
ГпК - Гликопротеиндер кешені
ГН – гломерулонефрит
ГНС -Генуинді нефротикалық синдром
ГИЭ -гипоксиялық- ишемиялық энцефалопатия
ГрА - геморрагиялқ ауру
ГЭРА - гастроэзофагальды рефлюксты ару
ДДҰ – Дүниежүзілік денсаулықсақтау ұйымы
ДМ - дерматомиозит
ДОКС – дезоксикортикостерон
ДСИ – дене салмағы индексі
ДСМ – Денсаулық сақтау министрлігі
ДТАА - дәнекер тіндердің аралас аурулары
ЕДТ – еңбетік дене шынықтыру
ЖАБ - жиі ауыратын блалар
ЖРА - жедел респираторлы аурулар
ЖРВИ – жедел респираторлы вирусты инфекция
ЖРИ – жедел респираторлы инфекция
ЖҚА - жалпы қан анализі
ЖКР – жүйелі қабыну реакциясы
ЖАПМ – жүрекшеаралық перденің мүкістігі
ЖГН – жедел гломерулонефрит
ЖҚЖ - жүйелі қызыл жегі
ЖСД - жүйелі склеродермия
ЖТН – жаңа туған нәресте
ЖАПМ - жүрекше аралық перденің мүкімтігі
ЖП - жедел панкреатит
ИФА – иммуноферменттік анализ
ИТП – идиопатиялық тромбоцитопения
ИКС – ингаляциялық кортикостероидты гормондар
ИК – иммундық кешен
ИН - интерстициальды нефрит
ИЛ - интерлейкин
ИТП - идиопатиялық тромбоцитопения
ИТС - иммундық тапшылық синдромы
ҚАПМ - қарынша аралық перденің мүкістігі
ҚҚ – қан қысымы
ҚІИ - құрсақ ішлік инфекция
КӨС – кенеттен өлу синдромы
ЛГ – Лютендеуші гормон
ЛгД – лимфатикалық гипопластикалық диатез
ЛГМ - лимфогрануломатоз
ЛЖ лактаза жетіспеушілігі
ЛТГ – лютеотропты гормон
НаД - нервтік артриттік диатез
НГА - нәрестелер гемолитикалық ауруы
НҚД – нейроциркуляторлы дистония
НГрА - нәрестелер геморрагиялық ауруы
НЗҚ - нейрогенді зәр қабы
НЦД - нейроциркуляторлы дистония
МА - мегалобластикалық анемия
МДБМ - мектепке дейінгі балалар мекемелері
МЖОО – медициналық жоғары оқу орындары
МПС - мукополисахаридоздар
НС - нефротикалық синдром
МСГ – меланоцитстимулдеуші гормон КБР-комплимент байланыстыру
синдромы
ОЖА - ойық жара ауруы
ОЖЖ - орталық жүйке жүйесі
ОНЖ -орталық нерв жүйесі
ӨАЖТ – өкпе артерияларының жекеленген тарылуы
ӨШЖД – өт шығару жолдарының дискинезиясы
ПГАА - пайда болған гипо-және апластикалық анемиялар
ПН - пиелонефрит
ПТР - полимеразды тізбекті реакция
РА - ревматоидты артрит
РОБ – рецидивтік обструктивтік бронхит
РФ - ревматодиты фактор
СаББ – кальций байланыстырушы белок
СБ – созылмалы бронхит
СББ – сау бала бөлмесі
СБЖ – созылмалы бүйрек жетіспеушілігі
СБК – салмақ бой коэффициенті
СБИ – салмақ бой индексі
СД - склеродермия
СТФ – сыртқы тыныс функциясы
СГ - созылмалы гастрит
СГД - созылмалы гастродуоденит
СГН – созылмалы гломерулонефрит
СҚҚД - стероидты емес қабынуға қарсы дәрілер
СМЛ - созылмалы миелолейкоз
СП - созылмалы панкреатит
СЛТ -стеноздаушы ларинготрахеит
СТФ - сыртқы тыныс функциясы
СА - спондилоартрпатия
ТА - тағамдық аллергия
ТБЖА – туа болған жүрек ақауы
ТЖ - тыныс жетіспеушілігі
ТІШҰ - тамыр ішінде шашырап ұю
ТІД - тоқ ішек дискинезиясы
ТП - түйінді полиартрит
ТТ - тыныс тапшылығы
ТҮГН - тез үдейтін гломерулнефрит
ФА -Фанкони анемиясы
ФД - функциялық диспепсия
ФТ – Фало тетрадасы
ФКУ -фенилкетонурия
ФСГС -фокальды-сегментарлы гломерулосклероз
УЖЖ – ультра жоғары жиілікті
ҮОКДД - үнемі оң қысымның күшімен дербе демалдыру
УКС – ультра күлгін сәуле
ҮРДС -үлкендердің респираторлық дистресс синдромы
ХБ – халықаралық бірлік
ЦМВ - цитомегальды вирус
ЮРА - ювенильді ревматоилты артрит
ЮСА - ювенильді созылмалы артрит
ЭКГ -электрокардиограмма
ЭКД -экссудативті катаральды диатез
ЭФЭ -эндокардиальды фиброэластоз
А Л Ғ Ы С Ө З
Денсаулық сақтаудың тиімділік дәрежесі әрбір профильдік мамандардың қызметінің
жетісктерімен анықталады.
Стоматолог- дәрігерлерге барлық халықпен , соның ішінде балалармен де жұмыс жасауға
тура келеді. Бала организмінің өзіндік ерекшеліктеріне тән кейбір соматикалық және
инфекциялық аурулар тіс және ауыз қуысы тіндерігнің зақымдалуымен өтеді, сондай-ақ
балалармен жұмыс жасау барысында жедел көмек қажет ететін шұғыл жағдайлар
туындауы мүмкін. Сондықтан да, болашақ стоматолог –дәрігер бала организмінің
ерекшеліктерін,
балалық
шақтағы
аурулардың
тіс
және
бет-жақ
аймағыпатологияларымен байланысын, сонымен қатар кез келген тәжрибелік дәрігер
сияқты ауруға диагноз қойып, шұғыл жағдайларда жедел көмек көрсете алуы керек.
Осыған орай, болашақ стоматолог-дәрігерлерге тіс және ауыз қуысының жұмсақ
тіндерінің зақымдалуымен өтетін балалық шақтағы аурулардың этиологиясы,
патогенезі, клиникалық көрінісі, диагноз қою тісілдері, жалпы емдеу принциптері, дені сау
балаларды тиімді тамақтандыру, қан кету байқалатын ауру балалармен жұмыс істеу,
балаларға шұғыл жағдайларда жедел көмек көрсетуге дағдыландыру, балалармен және
олардың ата-аналарымен қарым-қатынас жасау ұстанымдары бойынша білім берудің
маңызы өте жоғары.
Осы тұрғыдан қарағанда ана тілінде дәріс алатын болашақ стомтолог-дәрігерлер үшін
қажетті көлемде Балалар ауруларынан оқулық дайындау бүгінгі күннің мамандар
дайындаудың өзекті мәселелерінің бірі деп есептеймін.
Оқулық «051302»-«Стоматология« мамандығы бойынша ҚР 2006 жылғы Мемлекеттік
жалпыға міндетті білім беру стандартына сәйкес, Медицина білімі мен ғылымының
инновациялық технологиялар республикалық орталығы» ЖШС 2009 жылы 20
науырыздағы № 5 хаттамамен бекіткен (Астана-2009) «Балалар аурулары»
бағдарламасы негізінде дайындалған.
Жіберілген азды-көпті қателіктер немесе олқылықтар туралы орынды ескерпелер
мен ұсыныстарды ілтипатпен қарсы алып, оларды күнделікті жұмыстарымызда
ескеретінімізді білдіреміз.
Автор
Достарыңызбен бөлісу: |