11
«Electronic Numerical Integrator and Calculator» сӛздерінің
бастапқы
әріптерінен қҧралған, аудармасы «электронды-сандық интегратор мен
есептеуіш») аталып, іске қосылды. Ол 30-жылдары басталған
Джордж Атанасовтың жҧмысын жалғастырған Джон Моучли мен
Преспер Эккерт басшылығымен қҧрастырылды. Бҧл
машина
ҧзындығы 26 м, салмағы 35 тонна, қосу – 1/5000 сек, бӛлу – 1/300 сек,
ондық санау жҥйесі 10-разрядты сандар, басты қиындығы –
бағдарламаларды енгізу, 40 тақтадан тҧрды, онда 18000 электрондық
шам, 1500 реле болған. Оның электр энергиясын тҧтыну қуаты 150
кВт қҧрады, ал бҧл кішігірім зауытты қамтамасыз етуге жарамды
болатын.
1.13-сурет. Дж. Моучли және П. Эккерт
Электрондық
есептеуіш
техникасын
қҧрастырумен
Ҧлыбританияда математик, алгоритмдер
теориясы мен кодтау
теориясына ҥлкен ҥлес қосқан Аллана Тьюринг айналысты. 1936
жылы А. Тьюрингтің алгоритмдік әмбебап есептеу қҧрылғысы
бойынша теориялық жҧмысы жҧртшылыққа жарияланса, 1944 жылы
«Колосс» машинасы іске қосылды.
Бірнеше елде қатар ЭЕМ-ы дҥниеге келгенімен, барлық
қҧрастырушыларды машина жадында бағдарламаның сақталмауы мен
ол бағдарламаларды сыртқы қҧрылғылардың кӛмегімен терудің
қиындығы толғандырды.
Электрондық
есептеуіш
техникасының
теориясы
мен
практикасын жасаудың алғашқы кезеңінде
американдық математик
Джон фон Нейманның қосқан ҥлесі зор. Ол ЭЕМ-нің классикалық
архитектурасына айналған «фон Нейман қағидаларын» ҧсынды.
Компьютердің
архитектурасы
Джон
фон
Нейман
ҧсынған
қағидаларды басшылыққа алып қҧрылған және бҧл қағидалар әлі
кҥнге дейін ӛз кҥшін жойған жоқ.
Достарыңызбен бөлісу: