1.2 ГЭС-тің суэнергетикалық параметрлерін есептеу
Жұмыс жобасында гидроагрегаттардың жұмыс сипаттамаларын және су
аз және су көп жылдары үшін өзеннің гидрологиялық сипаттамаларын ескере
отырып, ҚЭР (қайтарлама энергетикалық ресурстар) орындалуы тиіс.
ТЭН-де
(техникалық-экономикалық негіздеуінде)
жүргізілетін
суэнергетикалық есептердің мақсаты Каскад ГЭС-інің негізгі жабдықтарын
таңдау және параметрлерін негіздеу үшін бастапқы деректерді дайындау болып
табылады [7].
Су энергетикалық есептеулер үшін бастапқы материалдар ретінде:
- есептік тұстамадағы жылдық бөлу деректері;
- келтірілген трактідегі арынның жоғалуы тікелей шотпен
анықталды;
- пайдалы әсер коэффициенттері дайындаушы зауыттың каталогы
бойынша орташаланды.
Су энергетикалық есептеулер гидрологиялық қатардың орташа айлық
шамаларында 50% қамтамасыз етілген [8].
ГЭС қуаты мынадай формула бойынша анықталды:
, кВт, (1)
мұндағы, Q
гэс
- жабдық бойынша шектеулерді есепке ала отырып, ГЭС
агрегаттары арқылы су шығыны, м
3
/с;
k - қуатты есептеу коэффициенті (k=9,810×η
г
×η
т
)
Н
нетт
- ГЭС-тің келтірілген трактісіндегі шығындарды есепке
алғандағы арын, м.
ГЭС-1 ҚЭР (қайтарлама энергетикалық ресурстар) үшін ҚТД (қалыпты
тежеу деңгейі) белгісі тұрақты қабылданды, себебі су қоймасының өңделуі
қарастырылмаған. Қуат бойынша шектеулер алдын ала таңдалған негізгі
гидравликалық жабдық бойынша ескерілді [9].
Су-энергетикалық есеп кесте түрінде орындалған. Каскадтың
гидроэлектр станциялары бойынша ҚЭР деректері мен шығын сипаттамалары
төменде 3-кестеде келтірілген [10].
ГЭС-2, ГЭС-3 және ГЭС-4 үшін таңдалған түрі бойынша
гидротурбиналар жылдам жүрісті радиалды-осьтік (Frеncis), ГЭС-1 үшін
тыныш жүрісті радиалды-осьтік (Frеncis) болып табылады. Көлденең
орындалатын барлық агрегаттар және генератор роторымен турбина
роторының фланецті қосылысы арқылы генератор роторына айналу жолымен
үш фазалы токтың синхронды генератор жетегіне арналған [11].
Турбинаны басқару жылдамдық реттегішінің, май арынды
қондырғының, турбинаның автоматика аппаратурасының және МАҚ (май
арынды қондырғы) көмегімен жүзеге асырылады. Спиральді камераға суды
турбина алдындағы бекітпеден әкелу кіру келте құбырымен жүзеге асырылады.
13
Кіретін келте құбырдан бағыттаушы аппаратқа суды бұру спиральды
камерамен жүзеге асырылады. Бағыттаушы аппарат гидротурбинаның бекіту
органы болып табылады [12]. Гидротурбинаның негізгі жұмыс органы жұмыс
дөңгелегі болып табылады; ГЭС-2, ГЭС-3 және ГЭС-4 үшін жұмыс
дөңгелегінің диаметрі (D1) 0,6м тең, ГЭС-1 үшін жұмыс дөңгелегінің диаметрі
(D1) 1,15м тең. Гидротурбинадан суды бұру иілген сорғыш құбырмен жүзеге
асырылады [13].
14
Кесте 3 – Көктал өзеніндегі ГЭС-1 су энергетикалық есебі
Ай
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
Жыл
ПІ жармасындағы
тұрмыстық шығын
м
3
/с
1,90
1,70
1,80
2,10
2,30
2,20
2,90
2,20
2,00
2,00
1,80
2,00
2,03
Санитарлық су
жіберу шығыны
м
3
/с
0,41
0,37
0,37
0,46
0,49
0,44
0,94
0,41
0,37
0,42
0,35
0,43
ГЭС шығыны
м
3
/с
1,49
1,33
1,43
1,64
1,81
1,76
1,96
1,79
1,63
1,58
1,45
1,57
ЖБ (Жоғарғы бьеф)
- белгісі (арынды
бассейн)
м
1201,4 1201,4 1201,4 1201,4 1201,4 1201,4
1201,4 1201,4 1201,4 1201,4 1201,4 1201,4
ТБ (төменгі бьеф)
белгісі
м
1065
1065
1065
1065
1065
1065
1065
1065
1065
1065
1065
1065
Статикалық арын
м
136,4
136,4
136,4
136,4
136,4
136,4
136,4
136,4
136,4
136,4
136,4
136,4
Арынның жоғалуы
м
4,50
4,00
4,50
5,30
6,00
6,00
7,60
6,00
5,30
5,30
4,50
5,20
Таза (нетто) арын
м
131,9
132,4
131,9
131,1
130,4
130,4
128,8
130,4
131,1
131,1
131,9
131,2
А=9.81*кпд
7,900
7,90
7,90
7,90
7,90
7,90
7,90
7,90
7,90
7,90
7,90
7,90
ГЭС қуаты
МВт
5,20
5,10
5,50
5,80
5,30
5,90
6,40
6,30
6,00
5,80
5,10
4,20
Сағат саны
сағ
744.0
672.0
744.0
720.0
744.0
720.0
744.0
744.0
720.0
744.0
720.0
744.0
ГЭС өндірісі
МВт
*сағ
1156,7 934,9 1110,0 1229,27 1393,7 1309,36 1487,84 1375,7 1216,19 1217,3 1088,0 1213,2 14734,1
Белгіленген қуатты пайдалану сағаттарының саны 7367 сағ.
15
|