33
II Де не лер дің ер кін тү суі.
Жер де гі және бас қа ас пан де не ле рін де гі
де не лер дің ер кін тү су үдеуі
Денелердің ауасыз кеңістікте құлауын алғаш
бақылағанғалым–И.Ньютон.Осығанұқсастәжі
рибені қабырғасы қалың арнайы түтікшенің кө
мегімен жүргізуге болады. Түтікшенің бір ұшы
дәнекерленіпбекітіліп,екіншіұшынакранорна
тылады.Түтікшеніңішінеқорғасынбытыра,ағаш
қабығыжәнеқұстыңқауырсынысалынады.
Түтікшеденауанысорыпалып,онытөңкеріп
қоямыз.Аталғанбарлықденелертүтікшеніңтүбі
небіруақыттатүседі
(3 -сурет)
.Демек,денелер
діңүдеуіолардыңмассасынатәуелдіемес.Ауасы
жоқ кеңістікте барлық денелер мен бөлшектер:
жаңбыр тамшысы, шаңтозаң, тастар, жапырақ
тарЖердіңбетінебірдейүдеуменқұлайды.
Еркінтүсуүдеуі
g
әрпіменбелгіленеді.Бұдан
да дәл өлшеулердің нәтижесінде Жер бетіне
жақынәртүрліендіктердееркінтүсуүдеуітүр
ліше болатыны белгілі болды: полюстерде
g
ì
ñ
ï
=
9 83
2
,
, орташа ендіктерде
g
ì
ñ
=
9 81
2
,
,
экваторда
g
ì
ñ
ý
=
9 78
2
,
.
Достарыңызбен бөлісу: