36
ЕСЕП ШЫ ҒА РУ ҮЛ ГІ ЛЕ РІ
Дене
20
м с
жылдамдықпенвертикальжоғарылақтырылған.Дененіңқоз
ғалысзаңынжазыңдар.Дененіңлақтырудеңгейінен
1 м
биіктіктеболатын
уақытаралығынанықтаңдар.
Берілгені:
0
=20
м с
h
=15
м
ешуі:
Суреттедененіжәнеоныңқозғалысын
сипаттайтыншамалардыңвекторын
саламыз.
0у
осінбастапқыжылдамдықбағы
тыменбағыттаймыз.
(
t
)–
Δ
t
–
Теңайнымалықозғалысүшінқозғалысзаңынжазамыз:
y t
y
t
g t
oy
y
( )
=
+
+
0
2
2
u
.
Егеркоординатаныңсанақбасыретіндедененіңлақтырылғанорныналсақ,
онда:
0
=0.
Проекциязаңдарынескерсек,қозғалысзаңымынатүргекеледі:
ó
t
gt
=
−
u
0
2
2
.
Жылдамдықпенүдеумәндерінқойып,лақтырылғанденеүшінқозғалыс
заңыналамыз:
=20
t
–5
t
2
.
Алынғанқозғалысзаңындененіңқаншауақыттанкейінберілген
=
h
биіктіктеболатынынанықтауүшінқолданамыз:15=20
t
–5
t
2
.
Квадраттықтеңдеуді
t
ғақатыстышешіп,екітүбіраламыз:
t
1
=1 ;
t
2
=3 .
Дене
1 м
биіктіктеекіретболады:көтерілукезінделақтырылғансоң
1с
танкейінжәнетүсукезінде
3
с
танкейін.
Жауабы:
=20
t
–5
t
2
;
t
1
=1 ;
t
2
=3 .
Ба қы лау сұ рақ та ры
1. Де не нің құ лау уа қы ты оның мас са сы на қа лай тәу ел ді?
2. Де не нің еркін тү суі қоз ға лыс тың қан дай тү рі не жа та ды?
3. Қан дай қоз ға лыс ты ер кін тү су деп атай ды?
4. Ер кін тү су үдеуі орын ның кең ді гі не қа рай қа лай өз ге ре ді?
5. Көк жи ек ке бұ рыш жа сай лақ ты рыл ған де не нің қоз ға лы сын ер кін тү су деп
есеп теу ге бо ла ма?
0
h
g
0
АРМАН
-
ПВ
баспасы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17
мая
2019
года
№
217
37
Жат ты ғу
5
1. 5 м биіктіктен бастапқы жылдамдықсыз еркін түсетін дене Жер
бетінеқандайжылдамдықпенқұлайды g=10м/с
2
депалыңдар.
2. Тас 72 км/сағ жылдамдықпен вертикаль жоғары лақтырылды. Ол
қандаймаксималбиіктіккекөтеріледі
3. Дене20мбиіктіктенбастапқы180м/минжылдамдықпенвертикаль
жоғарылақтырылды.Қозғалысбасталғансоң2сөткенненкейінтас
қандайбиіктіктеболады
Жат ты ғу
5
1. ТыныштықкүйденеркінтүскенденеЖерге2стажетеді.Осыде
неніңқұлаубиіктігінанықтаңдар.
2. Доп көкжиекке 30° бұрышпен бастапқы 200 дм/с жылдамдықпен
лақтырылды.Доптыңмаксималкөтерілубиіктігінанықтаңдар.
3. Егер 2 м/с жылдамдықпен ғимараттан горизонталь лақтырылған
дене одан 4 метр қашықтыққа құлаған болса, ғимарат биіктігін
табыңдар.
Экс пе ри ме нт тік тап сыр ма
Се кун до мер мен сан ти ме тр лік
тас па ны қол да на оты рып, ер кін тү су үдеуін
анық таң дар. Өл шеу дің нақ ты лы ғын арт ты ру үшін тә жі ри бе
жа са ған кез де не ні
өз гер ту ке рек?
АРМАН
-
ПВ
баспасы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17
мая
2019
года
№
217