ҧ
ЗЫЛЫСТАРЫ. ҚАНТТЫ ДИАБЕТ.
Кӛмірсулары алмасуларының бҧзылыстары:
● кӛмірсуларының ішек-қарында ыдырауы мен сіңірілуі
бҧзылыстарынан;
● гликогеннің тҥзілуі мен ыдырауы ӛзгерістерінен;
● кӛмірсуларының аралық алмасуы бҧзылыстарынан –
байқалады.
Кӛмірсуларының ішек-қарында ыдырауы мен сіңірілуінің
бҧзылуы
ас қорыту жолдарының амилолиздік ферменттері
әртҥрлі
себептерден
(панкреатит,
энтерит
т.
б.)
жеткіліксіз болғанда байқалады. Сонымен бірге ішектер
қабынғанда глюкозаны фосфорлайтын фермент гексокиназаның
әсерсізденуінен
немесе
жеткіліксіз
ӛндірілуінен
глюкозаның
сіңірілуі
бҧзылады.
Гексокиназа
глюкоза
сіңірілуі
ҥшін
оны
фосфорлайтын
фермент.
Бҧндай
бҧзылыстар жас балаларда жиі кездеседі.
Гликогеннің тҥзілуі мен ыдырауының бҧзылыстары.
Орталық жҥйке жҥйесі мен симпатикалық жҥйке жҥйесі
қозғанда, гипофиздін, бҥйрек ҥсті бездерінің милық
қабаты, қалқанша бездерінің қызметтері артқанда, ауыр қол
жҧмысын
атқарғанда,
организмде
гликогеннің
ыдырауы
кҥшейеді. Гликогеннің тҥзілуі бауыр қабынғанында азаяды.
Керісінше, оның тҥзілуі тҧқым қуатын
гликогеноздар
деп
аталатын аурулар кездерінде кӛбейеді. Бҧл аурулар тектік
ақаулардың
нәтижесінде
гликогенді
ыдырататын
ферменттердің
(глюкоза-6-фосфатаза,
α-1,4-глюкозидаза
т.с.с.) тҥзілмеуінен дамиды. Осыдан гликоген бауыр,
бҥйрек,
жҥрек
жасушаларының ішінде
кӛптеп жиналып
қалуынан олардың қызметгері бҧзылады.
Кӛмірсуларының аралық алмасуының бҧзылыстары
гипоксия,
бауыр
аурулары
және
организмде
В
1
витамині
жеткіліксіздігі кездерінде байқалады. Ӛйткені оттегі
жетіспеушілігі кезінде аэробты тотығу
процесі әлсірейді
де, анаэробты гликолиз артады. Бауыр аурулары кездерінде
бауырда сҥт қышқылынан, глюкозадан гликогеннің қайта
тҥзілуі болмайды. В
1
витамині пирожҥзім қышқылының
тотығуына қажетті кофермент болып есептеледі. Оның
фосфорланған
тҥрі
кокарбоксилаза.
Сондықтан
ол
жетіспегенде организмде ацетилхолиннің тҥзілуі болмайды,
жҥйкелік серпіндердің тарауы бҧзылады, жҥйкелерге уытты
әсер ететін пирожҥзім қышқылы жиналып қалуы нәтижесінде
|
