Патофизиология пәні, мақсаты мен міндеттері және оларға жету
Комплемент жҥйесі әсерленуінің бҧзылыстары
жүктеу/скачать 6,76 Mb. Pdf көрінісі
|
Жалпы патфиз
- Бұл бет үшін навигация:
- Арахидон қышқылы алмасуының бҧзылыстары.
| Комплемент жҥйесі әсерленуінің бҧзылыстары.
Комплемент жҥйесінің дәстҥрлі және жанама жолдарымен әсерленулері бҧзылыстарынан жалған аллергиялар дамиды. Оның әсерленулерінен пайда болатын қҧрамбӛлшектері (С 4а , С 2в , С 3а , С 5а , т.б.) лаброциттерден, базофилдерден, тромбоциттерден, нейтрофилдерден аллергия медиаторларын босатып шығарады. Содан лейкоциттердің ӛзара жабысуы, олардың тамыр қабырғасына жабысу қабілеттерінің артуы, тегіс салалы еттердің жиырылуы т.б. қҧбылыстар, кейде анафилаксиялық сілеймеге ҧқсас жағдай, дамиды. Комплементтің әсерленуі протеазалардың (плазминнің, трипсиннің), калликреиннің, рентген-айқындағыш заттардың, декстранның әсерлерінен, ҧзақ сақталған қан плазмасын немесе гамма-глобулин қҧйғанда т.б. жағдайларда байқалады. Комплементтің бірінші қҧрамбӛлшегі С 1 -тежегішінің аутосомдық - ҥстем жолмен ҧрпаққа тарайтын тектік ақауы болатыны белгілі. Кӛпшілік жағдайларда бауырда оның тҥзілуінің бҧзылуынан тапшылығы дамиды. Осы жағдайларда немесе оның белсенділігі тӛмендеуден Квинке ісінуінің жалған аллергиялық тҥрі байқалады. Әртҥрлі (жарақат, хирургиялық әрекеттер, тіс жҧлу т.с.с.) себептерден қан ҧюы артқанда Хагеман факторының белсенділігі кӛтерілуден плазмин тҥзілуі кӛбейіп, комплемент жҥйесінің әсерленуіне әкеледі. Соның бастапқы сатысында С 2 қҧрамбӛлшегінен кинин тәріздес зат ӛндіріледі де, қан тамырлары қабырғаларының ӛткізгіштігі кӛтеріліп, Квинке ісінуі дамиды. Арахидон қышқылы алмасуының бҧзылыстары. Эндотоксиндердің, дәрілердің әсерлерінен арахидон қышқылы алмасуының бҧзылыстары байқалады. Фосфолипаза ферменттерінің белсенділігі кӛтерілуден жасушалардың 359 мембранасындағы фосфолипидтердің ыдырауы болып, арахидон қышқылы босап шығады. Ол циклоксигеназа және липоксигеназа ферменттерінің қатысуымен простагландиндерге және лейкотриендерге айналады. Бҧлар организм жҥйелеріне, ағзаларына, тіндеріне және жасушаларына белсенді биологиялық әсер етеді. Простагландиндер F тегіс салалы еттерді жиырады, простагландиндер Е, керісінше, оларды босаңсытады, Тромбоксан А 2 тромбоциттердің агрегациясын туындатады және тегіс салалы еттерді жиырады, ал простациклин керісінше әсер етеді. Лейкотриендер С 4 , Д 4 тегіс еттерді жиырады, шырыш бӛлінуін қатты кӛтереді, коронарлық қан айналымды азайтады, жҥрек жиырылуын әлсіретеді. Лейкотриен В 4 нейтрофилдерге хемотаксистік әсер етеді, оларда оттегінің бос радикалдары қҧрылуын арттырады. Лейкотриен Е 4 ҧзақ мерзім бронхоспазм дамытады. Кейбір адамдарда қабынуға қарсы стероидтық емес дәрілерге тӛзімсіздік болады. Осыдан осы дәрілердің әсерлерінен теріде жеңіл-желпі бӛртпелер пайда болуынан бастап, ауыр анафилаксиялық сілеймеге ҧқсас жағдайлар дамуына дейін бҥліністер байқалады. Жорамал бойынша, бҧл дәрілер циклоксигеназа-2 ферментінің белсенділігін тежеп, липоксигеназалық жолмен арахидон қышқылынан лейкотриендердің тҥзілуін арттырып жібереді. Жалған аллергияны парааллергия немесе гетероаллергия деп те атайды. Парааллергия химиялық қҧрылымы ҧқсас, бірақ әртекті нәруыздық заттарға дамиды. Мәселен, қысқа мерзім ішінде әртҥрлі жҧқпалы ауруларға қарсы бірнеше екпелер жасағанда байқалады. Организмнің бір антигенге кӛтеріңкі сезімталдығы басқа бір, антигендік қасиеті жоқ, ӛршіткіш ықпалдардың әсерлерінен кӛрініс табуын гетероаллергия деуге болады. Ондай ықпалдарға суық тиюін, ыстық соғуын, организмнің уыттануларын, сәулелердің әсерлерін т.с.с. жатқызуға болады. Мәселен, жіті диффуздық гломерулонефриттің немесе созылмалы аурулардың мезгіл-мезгіл асқынулары дамуында осы ӛршіткіш ықпалдардың маңызы бар. Дегенмен, олардың даму жолдарында жасушалардың қатысуымен дамитын аллергиялық серпілістердің (БДЖС-тың) маңызы шешуші орын алады. Бҧл ӛршіткіш ықпалдардың әсерлерінен организмде аллергендер пайда болу мҥмкіншіліктерін де есте сақтау қажет жүктеу/скачать 6,76 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|