Артериялық гипертензиялар мен гипотензиялар

527
Артериялық гипертензия кезінде қан қысымы сынап 
бағанасы бойынша 140-80 мм-ден жоғары кӛтеріледі. Олар: 
● біріншілік, эссенциялық (ағыл. essential - мәні) 
гипертензия; 
● салдарлық, әйгіленімдік (симптомдық) артериялық 
гипертензия 
болып 
ажыратылады. 
Барлық 
артериялық 
гипертензиялардың 
90-95%-ы 
біріншілік 
(эссенциялық) 
гипертензия 
болады. 
Қалған 
5-10%-ы 
ғана 
салдарлық 
әйгіленімділік 
гипертензияларға, 
әсіресе 
бҥйрек 
ауруларымен байланысты қан қысымының кӛтерілуіне, жатады. 
Артериалық қан қысымының кӛтерілуі: 
● жҥрек шығарымының немесе минӛттік қан кӛлемінің 
ҧлғаюынан;
● шеткері қан тамырларының қан ағуына жалпы кедергілік 
қасиетінің жоғарлауынан; 
● осылардың біріккен ӛзгерістерінен – болады. 
Жҥрек шығарымының кӛбеюі 
мына себептерден: 
♣ 
симпатикалық 
жҥйке 
жҥйесінің 
межеқуаты 
кӛтерілуден; бҧл кезде катехоламиндер жҥректің жиырылу 
кҥші мен жиілігін арттырады; 
♣ айналымдағы қан кӛлемі тым артып кетуінен; ол ӛз 
алдына мына жағдайларда байқалады: 
♥ бҥйрек қызметінің жеткіліксіздігінде; 
♥ полицитемиялық (шынайы) гиперволемия кезінде; 
♥ әлдостерон кӛп ӛндіріліп шығарылғанында; 
♥ қанда натрий кӛбейгенде - байқалады. 
Шеткері қан тамырларының қан ағуына жалпы кедергілік 
қасиетінің жоғарлауы 
мына жағдайларда байқалады: 
♣ 
катехоламиндердің 
артериалық 
тамырларда 
α-
рецепторларын қоздырудан; 
♣ ренин мен ангиотензинге ауыстыратын ферменттің 
әсерлерінен, қан тамырларын жиыратын, ангиотензин II 
кӛптеп тҥзілуден; 
♣ 
тамыр 
қабырғаларындағы 
тегіс 
салалы 
ет 
жасушаларының гипертрофиясы мен гиперплазиясынан; 
♣ қан тамырларының межеқуатын ӛзіндік реттейтін 
эндотелий-тәуелді тетіктердің бҧзылыстарынан; Бҧл кезде 
эндотелий жасушаларында тамырларды жиыратын эндотелин кӛп 
ӛндіріліп, 
оларды 
босаңсытатын 
нитроксид 
(NO), 
простациклин (ПГI
2
) ӛндірілуі азаяды. Эндотелин эндотелий 
жасушаларында 
эндотелинге 
ауыстыратын 
ферменттің 
қатысуымен ӛндіріледі. Ол тамыр қабырғаларындағы тегіс 
салалы ет жасушаларын жиырады және олардың ӛсіп-ӛнуін 
арттырады. Нитроксид және простациклин тамыр жасушаларында 
гуанилатциклаза ферментін әсерлендіріп, цГМФ тҥзілуін 
арттырады. Содан тегіс салалы ет жасушаларының босаңсуы 

жүктеу/скачать 6,76 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: