Патофизиология пәні, мақсаты мен міндеттері және оларға жету
жүктеу/скачать 6,76 Mb. Pdf көрінісі
|
Жалпы патфиз
| Ультрадыбыстардың әсері.
20 кГц жиіліктегі дыбыс толқындары ультрадыбыстарға жатады және олар адам қҧлағымен есгілмейді. Қазіргі дәстҥрлі медицинада бҧл дыбыстар ауруларды анықтау ҥшін және оларды емдеу ҥшін қолданылады. Ҥлтрадыбыстық толқындардың кеңістіктерде тарау жылдамдықтары және оларды ішкі ағзалар мен тіндердің қабылдауы мен шағылыстыруы әртҥрлі дәрежелерде болғандықтан (бауырда, мида, бҥйректе, ҥйқы безінде) ӛспелер мен тастарды, сҥйектердің сынығын және бітуін, жҥректің жиырылу-босаңсу кездеріндегі кӛлемін т. т. анықтау ҥшін пайдаланылады. Ультрадыбыстар организмге механикалық, температуралық және физикалық-химиялық әсер етеді. Ультрадыбыс толқынында дыбыстың қысымы 3 атмосфера (304 кПа) теріс және соншама оң жаққа ауысып тҧрады. Бҧл кезде дыбыстың теріс қысымының әсерінен жасушаларда ӛте майда қуыстар пайда болады. Олар тез тым қатты жабылуы кездерінде ішіндегі сҧйыққа соғылып жасушаның қабығында майда жыртықтар пайда болады. Осындай қҧбылысты кавитация деп атайды. Осыдан дамитын мембрананың деполяризациясы, молекулалардың иондануы тіндердегі химиялық реакцияларды кҥшейтіп, зат алмасуларын арттырады және оларды қалыпты деңгейге келтіреді. Ультрадыбыстардың 1,5 Вт/см 2 -ге дейінгі аз немесе 1,5 - 3 Вт/см 2 аралығындагы орташа қарқындылығы организм тіндеріне жағымды әсер етеді. Ультрадыбыстардың тіндерге тарауынан жылу пайда болады. 4 Вт/см 2 мӛлшерінде қарқынды ультрадыбыс 20 секунд әсер еткенде тіндердің ішінде 5-6 см-ге дейінгі тереңдікте температура 5—6° С-ға кӛтеріледі. Температураның кӛтерілуі тіндерде микроциркуляцияны жақсартьш, зат алмасуларын арттырады. Ҥлкен қарқынды ультрадыбыстар (3-10 Вт/см 2 ) жалпы организмге, тіндер мен жекелеген жасушаларға бҥліндіргіш әсер етеді. Олар қылтамырларда қанның ағымын бҧзады, жасушалардың қҧрылымдық ӛзгерістерін туындатады, 35 тіндердің тым қызып кетуіне әкеледі. Жҥйке жҥйесі ультрадыбыстардың әсеріне ӛте сезімтал болады. Осыдан шеткері жҥйкелердің тҥйіспелері (синапстары) арқылы жҥйкелік серпіндердің берілуі бҧзылады. Сондықтан есту, вестибулалық және кӛру талдағыштарының қозымдылығы тӛмендейді, ҥйқы бҧзылады, адамның жӛнсіз қызбалығы және тез шаршауы байқалады. Қатты шуға қарағанда ультрадыбыстар есту талдағышының қызметіне азырақ әсер етеді. Бірақ олар кеңістіктерде дененің қалыпты кейпін сақтайтын вестибулалық талдағыштың қызметін басымырақ ӛзгертеді және ауыру сезімталдығын кҥшейтеді, дене температурасын реттеу жолдарын бҧзады. жүктеу/скачать 6,76 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|